Việt Nam học tập kinh nghiệm nước ngoài về luật sư công

Chiều 25-11, Bộ Tư pháp Việt Nam phối hợp với Bộ Tư pháp Liên bang Nga, Bộ Tư pháp Cộng hòa Belarus, Bộ Tư pháp Cộng hòa Kyrgyrstan và Bộ Tư pháp Cộng hòa Kazakhstan tổ chức Tọa đàm trực tuyến Chia sẻ kinh nghiệm trong việc hoàn thiện và thực thi pháp luật về chế định luật sư công.

Việt Nam đang xây dựng định chế luật sư công. Ảnh: Hoàng Huy

Cần nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam Phan Chí Hiếu, nhấn mạnh đây là năm đầu tiên Bộ Tư pháp của 5 quốc gia tổ chức chung một Tọa đàm với chủ đề “Chia sẻ kinh nghiệm trong việc hoàn thiện và thực thi pháp luật về chế định luật sư công”. Tọa đàm có ý nghĩa thiết thực và quan trọng đối với Việt Nam.

Hiện nay, Bộ Tư pháp Việt Nam đang xây dựng và trình các cơ quan có thẩm quyền Đề án thí điểm chế định luật sư công, sau đó sẽ trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết về thực hiện thí điểm chế định luật sư công.

Do đó, Việt Nam cần nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia trong việc xây dựng và phát triển chế định luật sư công; kinh nghiệm trong việc thu hút đội ngũ luật sư tham gia các hoạt động của các cơ quan nhà nước, bảo vệ quyền lợi của những người yếu thế trong xã hội.

Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nhấn mạnh, Tọa đàm là nguồn thông tin tham khảo hữu ích cho Bộ Tư pháp Việt Nam trong quá trình xây dựng và trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thực hiện thí điểm chế định luật sư công.

Đồng phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Liên bang Nga Maxim Mikhailovich Beskhmelnitsyn khẳng định mối quan hệ giữa Liên bang Nga và Việt Nam có bề dày lịch sử lâu đời và phong phú. Việt Nam đã và đang là một trong những đối tác chủ chốt của Liên bang Nga trong nhiều lĩnh vực khác nhau, trong đó có lĩnh vực tư pháp; đồng thời trao đổi về việc hoàn thiện thể chế và sự phát triển của luật sư, cũng như việc số hóa trong lĩnh vực này.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu phát biểu tại Tọa đàm. Ảnh: Hoàng Huy

Phạm vi công việc luật sư công

Báo cáo tại Tọa đàm, đại diện Cục Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp Việt Nam cho biết, pháp luật Việt Nam chưa quy định về chế định luật sư công. Tuy nhiên, thực tiễn đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng đội ngũ luật sư chuyên nghiệp để giải quyết công việc có tính chất pháp lý tại khu vực công.

Trên cơ sở kết quả khảo sát, nghiên cứu, Bộ Tư pháp đề xuất xây dựng chế định luật sư công với các nội dung: luật sư công là cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan Công an nhân dân, sĩ quan Quân đội nhân dân, cán bộ thuộc doanh nghiệp nhà nước được cấp Chứng chỉ luật sư công để thực hiện các hoạt động có tính chất pháp lý nhằm bảo vệ quyền, lợi ích của Nhà nước.

Luật sư công phải đáp ứng các tiêu chuẩn để trở thành luật sư công theo quy định của pháp luật. Trong đó có tiêu chuẩn luật sư theo quy định của Luật Luật sư, có ít nhất 5 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực pháp luật hoặc kinh nghiệm trong hoạt động tranh tụng, tư vấn pháp luật hoặc giải quyết vụ việc pháp lý phức tạp, được một cơ quan nhà nước có nhu cầu sử dụng luật sư công đề nghị cấp chứng chỉ luật sư công…

Phạm vi công việc của luật sư công là tư vấn, đại diện cho cơ quan nhà nước, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị tại Trung ương và địa phương, doanh nghiệp nhà nước tham gia tố tụng, giải quyết các vụ kiện, tranh chấp trong nước và quốc tế về đầu tư, thương mại, công pháp quốc tế, hành chính, dân sự.

Luật sư công sẽ tham gia quá trình thi hành án dân sự, hành chính theo quy định của pháp luật; tư vấn pháp lý cho cơ quan nhà nước, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị ở Trung ương và địa phương, doanh nghiệp nhà nước trong quá trình xây dựng, triển khai các dự án kinh tế - xã hội.

Phạm vi công việc của luật sư công còn bao gồm việc tư vấn và tham gia giải quyết các vụ, việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài; các công việc có tính chất pháp lý khác tại cơ quan nhà nước, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, doanh nghiệp nhà nước.

Tại Tọa đàm, các nước đã chia sẻ kinh nghiệm phát triển đội ngũ luật sư; cơ chế để huy động các luật sư tham gia trợ giúp pháp lý và giải quyết những công việc pháp lý khác cho nhà nước…

Phát biểu kết luận Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam Phan Chí Hiếu khẳng định những ý kiến chia sẻ của Bộ Tư pháp 4 nước rất hữu ích cho quá trình hoàn thiện pháp luật về luật sư của Việt Nam, đặc biệt là Luật Luật sư sửa đổi sẽ trình Quốc hội vào tháng 6-2026.

Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nhận định, Liên bang Nga, Cộng hòa Belarus, Cộng hòa Kyrgyrstan và Cộng hòa Kazakhstan đều không có luật sư công với ý nghĩa luật sư được nhà nước trả lương và làm việc cho nhà nước. Mặc dù không có đội ngũ luật sư công nhưng cả 4 nước đều có những cơ chế rõ ràng để huy động các luật sư tham gia hoạt động trợ giúp pháp lý và giải quyết những công việc pháp lý khác cho nhà nước.

Bên cạnh đó, cả 4 nước đều rất coi trọng chuyển đổi số, số hóa trong quản lý hoạt động luật sư. Ví dụ, Liên bang Nga có cơ sở dữ liệu luật sư thống nhất; Cộng hòa Kazakhstan đang đẩy mạnh tư vấn pháp lý trực tuyến, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong việc thực hiện tư vấn pháp lý, kết nối với luật sư. Những ý kiến chia sẻ này là những kinh nghiệm quý báu đối với Việt Nam.

BÙI TRANG