Việt Nam - Mỹ: Đối tác có tầm quan trọng chiến lược của nhau

Những tiến triển tích cực trong hợp tác toàn diện Việt Nam - Mỹ

Trong chuyến công tác tại Mỹ nhân dịp tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 80, ngày 24-9, Chủ tịch nước Lương Cường đã có cuộc tiếp Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại New York. Cuộc gặp này một lần nữa nhấn mạnh quyết tâm của cả hai phía trong việc triển khai quan hệ đối tác toàn diện trên tinh thần thực chất, đi vào chiều sâu, vì lợi ích của nhân dân hai nước, cũng như vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung ở khu vực và trên thế giới.

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại New York (Mỹ)

Có thể khẳng định rằng quan hệ Việt Nam - Mỹ đang ở giai đoạn phát triển tốt đẹp nhất kể từ sau khi hai nước bình thường hóa quan hệ năm 1995. Việc nâng cấp lên Đối tác Chiến lược toàn diện hồi tháng 9-2023 đã mở ra cơ hội rộng lớn để cả hai bên mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực trụ cột.

Các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao giữa lãnh đạo hai nước liên tục được duy trì. Đặc biệt, chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Mỹ tháng 9-2024 nhân dịp Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 79 đã để lại dấu ấn đậm nét, khẳng định tầm vóc chiến lược của quan hệ song phương. Việc Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại New York cũng nằm trong chuỗi hoạt động nhằm duy trì động lực hợp tác.

Ở cấp độ đa phương, hai bên thường xuyên phối hợp chặt chẽ tại Liên hợp quốc, Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức thương mại thế giới (WTO) và nhiều cơ chế khác, đóng góp cho các sáng kiến toàn cầu về an ninh, phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu. Hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư là điểm sáng của quan hệ song phương. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của Mỹ, đồng thời là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ trong ASEAN. Số liệu mới nhất cho thấy, tính đến tháng 7-2025, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 114,5 tỉ USD, tăng tới 41% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là con số ấn tượng, đặc biệt trong bối cảnh thương mại toàn cầu bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế và xung đột địa - chính trị.

Cấu trúc thương mại giữa Việt Nam và Mỹ mang tính bổ trợ rõ rệt. Việt Nam xuất khẩu chủ yếu các mặt hàng dệt may, da giày, gỗ, điện tử, thủy sản, nông sản chế biến. Mỹ xuất khẩu sang Việt Nam LNG, máy bay, thiết bị công nghệ cao, dược phẩm, nông sản như đậu nành, thịt bò, trái cây. Sự bổ sung này giúp cân bằng lợi ích và mở ra dư địa hợp tác lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng sạch, công nghệ bán dẫn và kinh tế số.

Dù phát triển chưa lâu, nhưng hợp tác quốc phòng Việt Nam - Mỹ đã có những bước tiến triển quan trọng. Hai bên duy trì cơ chế Đối thoại chính trị - an ninh - quốc phòng, triển khai hiệu quả chương trình khắc phục hậu quả chiến tranh, trong đó có dự án tẩy độc dioxin tại sân bay Biên Hòa, hỗ trợ tìm kiếm quân nhân mất tích. Đây không chỉ là hoạt động nhân đạo, mà còn góp phần củng cố lòng tin chiến lược.

Về giáo dục, khoa học công nghệ và nhân đạo, Mỹ là một trong những điểm đến hàng đầu của du học sinh Việt Nam với hơn 25.000 sinh viên đang theo học. Các chương trình hợp tác về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển giao công nghệ, nghiên cứu khoa học ngày càng mở rộng. Ở lĩnh vực nhân đạo, Mỹ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, chăm sóc nạn nhân chất độc da cam, cũng như phối hợp ứng phó với thiên tai, dịch bệnh.

Đưa quan hệ Việt Nam - Mỹ phát triển thực chất, đi vào chiều sâu

Mặc dù đạt được nhiều tiến triển rất tích cực và sâu rộng, nhưng quan hệ Việt Nam - Mỹ vẫn còn những vấn đề cần giải quyết, nhất là vấn đề cán cân thương mại và công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam. Hiện, hai bên đang nỗ lực hướng tới thương mại hài hòa, cân bằng và bền vững.

Trước quan ngại của Mỹ về thâm hụt thương mại, Việt Nam đã thể hiện thiện chí khi tăng mạnh nhập khẩu từ Mỹ. Trong năm 2024, nhập khẩu LNG từ Mỹ tăng gần 80%. Việt Nam cũng mua sắm thêm máy bay Boeing, thiết bị y tế, máy móc nông nghiệp, dược phẩm và mở rộng thị trường cho nông sản Mỹ. Đây là minh chứng cho nỗ lực xây dựng quan hệ thương mại hài hòa, công bằng, đôi bên cùng có lợi. Đồng thời, Việt Nam mong muốn hai bên sớm tiến tới một hiệp định thương mại song phương mới, trên cơ sở tôn trọng chủ quyền và cam kết quốc tế.

Việt Nam coi Mỹ là đối tác quan trọng trong thu hút các dòng vốn chất lượng cao, đặc biệt ở các lĩnh vực: Công nghiệp bán dẫn; Công nghệ sạch, năng lượng tái tạo; Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong buổi tiếp Ngoại trưởng Marco Rubio, Chủ tịch nước Lương Cường đã đề nghị Chính phủ Mỹ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường và đưa Việt Nam ra khỏi danh sách kiểm soát xuất khẩu chiến lược, nhằm khuyến khích doanh nghiệp Mỹ tăng cường đầu tư vào Việt Nam.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu là thách thức chung, Việt Nam và Mỹ có thể đẩy mạnh hợp tác trong các sáng kiến về chuỗi cung ứng xanh, chuyển đổi năng lượng, công nghệ sạch. Quan điểm “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” được Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, đang trở thành nguyên tắc dẫn dắt để xây dựng mô hình hợp tác bền vững lâu dài giữa hai nước.

Ngoài hợp tác kinh tế, chính trị, việc tăng cường giao lưu nhân dân, hợp tác giáo dục, văn hóa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nền tảng xã hội vững chắc cho quan hệ Việt Nam - Mỹ. Sự hiểu biết lẫn nhau, sự gắn kết của cộng đồng hơn 2 triệu người gốc Việt tại Mỹ là cầu nối hữu nghị quan trọng.

Trên cơ sở những tiến triển tích cực, có thể thấy Việt Nam và Mỹ là đối tác có tầm quan trọng chiến lược của nhau. Trong cuộc tiếp kiến Chủ tịch nước Lương Cường, Ngoại trưởng Marco Rubio khẳng định Việt Nam là một trong những đối tác ưu tiên hàng đầu của Mỹ tại khu vực. Đây không chỉ là lời khẳng định về mặt ngoại giao, mà còn phản ánh thực tế rằng, Việt Nam giữ vị trí trung tâm trong ASEAN, có vai trò ngày càng nổi bật trong các vấn đề khu vực của Mỹ.

Đối với Việt Nam, Mỹ là đối tác kinh tế - thương mại lớn nhất, đồng thời là nguồn cung công nghệ, vốn đầu tư và giáo dục chất lượng cao. Đối với Mỹ, Việt Nam không chỉ là một đối tác thương mại lớn trong khu vực, mà còn là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, là nhân tố quan trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Có thể khẳng định, 30 năm sau khi bình thường hóa quan hệ và 2 năm sau khi nâng cấp lên Đối tác Chiến lược toàn diện, quan hệ Việt Nam - Mỹ đã đạt đến một tầm cao mới, dựa trên nền tảng tin cậy, tôn trọng lẫn nhau và lợi ích chung. Trong bối cảnh thế giới đầy biến động, việc hai quốc gia coi nhau là đối tác có tầm quan trọng chiến lược không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, mà còn góp phần vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như trên thế giới.

Từ kinh tế - thương mại, quốc phòng - an ninh, khoa học - công nghệ cho đến nhân đạo - giáo dục, quan hệ Việt Nam - Mỹ đang ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và bền vững. Con đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với quyết tâm và thiện chí từ cả hai phía, có thể tin tưởng rằng quan hệ Việt Nam - Mỹ sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ; là hình mẫu tiêu biểu trong quan hệ quốc tế như khẳng định của Chủ tịch nước Lương Cường trong buổi tiếp các nghị sĩ Mỹ ngày 23-9 vừa qua tại New York.

Hoàng Hà