Việt Nam - Nhật Bản tăng cường hợp tác y tế trong giai đoạn mới

Đây là một trong những nội dung thảo luận chủ đạo tại tọa đàm "Quan hệ Việt Nam – Nhật Bản: Động lực mới, Tầm cao mới" vừa được Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức vào tháng 10/2025, nhân dịp kỷ niệm 52 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (1973 - 2025).

Y tế - điểm sáng trong quan hệ Việt - Nhật

Trong khuôn khổ tọa đàm, đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki cho biết, quan hệ Việt Nam – Nhật Bản đang bước sang giai đoạn hợp tác sâu rộng hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghiệp bán dẫn. Chính phủ hai nước đã thống nhất xem đây là những trụ cột hợp tác chiến lược nhằm thúc đẩy phát triển bền vững.

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam, Ngài Ito Naoki. Ảnh: VIR

Ở góc độ đầu tư, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư Nước ngoài (Bộ Tài chính) cho biết, Nhật Bản hiện là nhà tài trợ ODA lớn nhất, nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ ba và đối tác thương mại, du lịch lớn thứ tư của Việt Nam, với hơn 5.600 dự án, tổng vốn đăng ký trên 78 tỷ USD. Ông nhấn mạnh, định hướng đầu tư của Nhật Bản phù hợp với chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực như công nghệ cao, chuyển đổi số, sản xuất chế tạo và y tế – vốn đang là trọng tâm hợp tác song phương.

Theo đại sứ Nhật Bản Ito Naoki, hợp tác y tế giữa Việt Nam và Nhật Bản đang được mở rộng mạnh mẽ, tập trung vào các lĩnh vực như y tế dự phòng, chuyển đổi số trong y tế và chăm sóc người cao tuổi. Nhật Bản đang đồng hành cùng Việt Nam trong việc củng cố hệ thống y tế cơ sở, thu hẹp khoảng cách tiếp cận dịch vụ giữa các địa phương, đồng thời nâng cao năng lực phòng chống các bệnh truyền nhiễm và không lây nhiễm.

Tiến sĩ Đặng Quang Tấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Y tế, cho biết, Nhật Bản là một trong những đối tác quan trọng nhất của Việt Nam trong lĩnh vực y tế, với quan hệ hợp tác ngày càng mang tính chiến lược và bền vững.

Trên cơ sở Biên bản hợp tác năm 2019 giữa Bộ Y tế Việt Nam và Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, nhiều dự án chung đã được triển khai, tập trung vào nâng cấp hạ tầng, trang thiết bị và đào tạo nhân lực. Một số dự án tiêu biểu có thể kể đến như Dự án "Tăng cường hệ thống phát triển năng lực cho nhân viên y tế thông qua khám, chữa bệnh từ xa" do Bộ Y tế - Cục Quản lý khám chữa bệnh phối hợp thực hiện với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), với vốn đầu tư 3 triệu USD; Dự án "Đẩy mạnh công tác phòng chống viêm gan virus tại Việt Nam" hợp tác giữa Cục Phòng bệnh và JICA, góp phần nâng cao sức khỏe người dân.

TS. Đặng Quang Tấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Y tế). Ảnh: VIR

Khu vực tư nhân đóng góp vào hợp tác y tế song phương

Tại buổi tọa đàm, Đại sứ Nhật Bản cũng nhấn mạnh, khu vực tư nhân Nhật Bản ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác giữa hai nước, nhất là trong lĩnh vực y tế. Điển hình, Takeda đã phát triển vắc-xin sốt xuất huyết và mang đến Việt Nam vắc xin phòng sốt xuất huyết đầu tiên.

Vắc-xin của Takeda là vắc-xin phòng sốt xuất huyết đầu tiên được cấp phép tại Việt Nam vào năm 2024, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc chủ động phòng ngừa dịch bệnh. Hiện vắc-xin này đã được phê duyệt tại 41 quốc gia, với hơn 18 triệu liều được phân phối trên toàn cầu.

Ngoài ra, từ năm 2021 đến 2024, Takeda hợp tác cùng Trung tâm Quốc gia về Sức khỏe và Y tế Toàn cầu (NCGM) của Nhật Bản và Hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng TP.HCM (HSAACI) thực hiện dự án tăng cường năng lực chẩn đoán và điều trị bệnh phù mạch di truyền (HAE). Chương trình đã tổ chức hơn 70 hội thảo và các khóa đào tạo, trao đổi giữa các chuyên gia Việt Nam và Nhật Bản, góp phần nâng cao chuyên môn cho hơn 7.500 nhân viên y tế, giúp sàng lọc hơn 100 người và phát hiện 35 bệnh nhân HAE, đồng thời hỗ trợ thành lập các trung tâm điều trị chuyên biệt tại Hà Nội và TP.HCM, mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế cho người bệnh.

Với phương châm "Đặt người bệnh là ưu tiên hàng đầu", ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Takeda Việt Nam, cho biết Takeda tập trung vào các lĩnh vực trọng yếu gồm bệnh hiếm, ung thư, khoa học thần kinh, liệu pháp huyết tương và vắc xin.

Ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Takeda Việt Nam. Ảnh: VIR

"Takeda cam kết hỗ trợ nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ y tế, tăng cường truyền thông cộng đồng và nỗ lực tăng khả năng tiếp cận vắc-xin cho người dân, hướng đến không còn ca tử vong do sốt xuất huyết vào năm 2030 theo mục tiêu toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), từ đó nâng cao sức khỏe cộng đồng"- ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Takeda Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm.

Với Nghị quyết 72-NQ/TW đặt trọng tâm vào y tế dự phòng và củng cố hệ thống y tế, ông Benjamin Ping cho rằng đây là cơ hội chiến lược để các tập đoàn dược phẩm nước ngoài tham gia vào nỗ lực giảm gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam.

Hợp tác y tế giữa Việt Nam và Nhật Bản đang được mở rộng theo hướng thực chất, hiệu quả với sự tham gia tích cực của cả khu vực công và tư nhân. Các kết quả đạt được cho thấy nỗ lực chung của hai nước trong nâng cao năng lực hệ thống y tế, tăng khả năng ứng phó với dịch bệnh và mở rộng tiếp cận các tiến bộ y học. Y tế được kỳ vọng sẽ tiếp tục là lĩnh vực hợp tác quan trọng, đóng góp thiết thực vào sự phát triển bền vững và sức khỏe cộng đồng.

Nguyễn Lê