Việt Nam quá ít công trình du lịch được cấp chứng nhận xanh

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và ý thức bảo vệ môi trường được nâng cao, du lịch bền vững không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với ngành du lịch toàn cầu.

Các đại biểu dự tọa đàm

Tại Việt Nam, cuộc tọa đàm về năng lượng sạch trong phát triển du lịch do Tạp chí Du lịch TP.HCM phối hợp với Ban tổ chức Hội chợ du lịch quốc tế TP.HCM 2025 tổ chức vào chiều 5.9 đã mở ra những góc nhìn sâu sắc về thực trạng và hướng phát triển của du lịch xanh.

Thực trạng đáng báo động về tác động môi trường

Theo thông tin được báo cáo tại tọa đàm, ngành du lịch, dù mang lại những trải nghiệm tuyệt vời và đóng góp quan trọng cho nền kinh tế toàn cầu, lại đang gánh chịu một trách nhiệm nặng nề về môi trường. Theo số liệu được chia sẻ tại tọa đàm, ngành này chiếm tới 8 - 9% tổng lượng khí thải nhà kính toàn cầu - một con số không thể xem thường. Nguồn phát thải chủ yếu đến từ hai hoạt động cốt lõi: vận chuyển và vận hành các cơ sở lưu trú, như khu nghỉ dưỡng, khách sạn.

Tuy nhiên, con số này cũng chỉ ra cơ hội lớn. Nếu áp dụng các biện pháp bền vững, ngành du lịch có thể giảm tới 40% lượng khí thải - một tiềm năng khổng lồ trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Điều này cho thấy việc chuyển đổi xanh không chỉ là trách nhiệm đạo đức mà còn là cơ hội kinh doanh thực sự.

Việc ứng dụng công nghệ trong quản lý năng lượng đang cho thấy những kết quả khả quan. Theo nghiên cứu của Wifi Talents, hệ thống quản lý năng lượng thông minh có thể giúp các khách sạn giảm tới 25% mức tiêu thụ năng lượng. Đây là con số ấn tượng, đặc biệt khi kết hợp với các tiêu chuẩn xây dựng xanh có thể giảm thêm 20% chi phí vận hành.

Sự khác biệt giữa các khách sạn có chứng nhận xanh và khách sạn truyền thống là rất rõ rệt: mức tiêu thụ năng lượng thấp hơn từ 20 - 30%. Tuy nhiên, thực tế tại Việt Nam cho thấy chúng ta vẫn còn rất xa với tiềm năng này. Trong tổng số 630 công trình xanh cả nước, chỉ chưa đến chục công trình du lịch được cấp chứng nhận xanh - một con số khiêm tốn cho thấy còn nhiều dư địa để phát triển.

Bà Tạ Thị Tú Uyên (Vietravel) trình bày ý kiến tại cuộc trao đổi

Bà Tạ Thị Tú Uyên - Phó giám đốc Ban Phát triển kinh doanh Vietravel, xác nhận các doanh nghiệp du lịch lữ hành đang ghi nhận những yêu cầu về du lịch xanh từ du khách, nhất là với nhóm khách quốc tế.

Bà Uyên cho biết khách châu Âu tham gia tour xuyên Việt thường hỏi cụ thể "khách sạn có chứng chỉ xanh chưa?". Ngay cả khách nội địa, đặc biệt là Gen Z, khi đi miền Tây Nam Bộ thích tham gia hoạt động trồng cây, làm gạch sinh học, trải nghiệm không rác... Nhìn chung, khách hào hứng khi được cho xem bảng "dấu chân carbon" của chuyến đi.

Xu hướng chuyển đổi trong ngành

Một trong những phát hiện quan trọng nhất từ tọa đàm là sự thay đổi trong hành vi và mong muốn của du khách, đặc biệt là thế hệ trẻ. Nghiên cứu của Wifi Talents cho thấy 74% du khách dưới 30 tuổi ưu tiên tính bền vững khi lập kế hoạch cho chuyến đi. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy thị trường đang có nhu cầu thực sự về du lịch xanh.

Ông Kiên Lê chia sẻ kinh nghiệm

Tại hội thảo, ông Kiên Lê - Tổng giám đốc Pan Hou Retreat (Hà Giang) và Whale Island Resort (Khánh Hòa) nhận định du khách hiện nay, đặc biệt là nhóm du khách chi tiêu cao, yêu cầu cao về giá trị, trong đó có giá trị về xanh, bền vững và đòi hỏi điểm đến phải đáp ứng thì mới chịu sử dụng dịch vụ.

Quy mô thị trường du lịch sinh thái toàn cầu được dự báo sẽ đạt 300 tỉ USD/năm, trong khi hơn 80% du khách mong muốn lựa chọn điểm đến thân thiện với môi trường. Đáng chú ý hơn, 55 - 66% khách hàng sẵn sàng chi thêm nếu có lựa chọn bền vững - điều này chứng minh rằng du lịch xanh không chỉ có ý nghĩa môi trường mà còn mang lại giá trị kinh tế cao.

Nhận thức được tiềm năng và áp lực từ thị trường, các doanh nghiệp trong ngành du lịch đang nhanh chóng chuyển mình. Các sân bay trên thế giới đã tăng 30% việc sử dụng năng lượng tái tạo trong 5 năm qua. Trong khi đó, 68% hãng hàng không đã triển khai chương trình giảm phát thải và 54% công ty lữ hành đang tích hợp các chỉ số bền vững vào đánh giá hiệu suất kinh doanh.

Cơ hội cho Việt Nam

Với vị trí thứ 5 thế giới về mức độ tác động của biến đổi khí hậu và nằm trong Top 10 các quốc gia nhiều thiên tai nhất, Việt Nam có lý do đặc biệt để quan tâm đến du lịch bền vững. Cam kết tại COP26 về đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Chính phủ đã biến việc sử dụng năng lượng sạch từ lựa chọn thành yêu cầu bắt buộc.

Chiến lược phát triển năng lượng sạch đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Việt Nam đã ký kết Thỏa thuận đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP) năm 2022, và đến cuối 2024 đã có gần 9GW điện mặt trời và 5GW điện gió trong tổng lượng khoảng 110GW nguồn điện.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Tổng biên tập Tạp chí Du lịch TP.HCM phát biểu tại cuộc hội thảo

Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Tổng biên tập Tạp chí Du lịch TP.HCM nhấn mạnh việc sử dụng năng lượng sạch là một giải pháp quan trọng góp phần phát triển du lịch bền vững và thực hành du lịch có trách nhiệm.

Mặc dù còn nhiều thách thức về chính sách, ngành du lịch Việt Nam đã xuất hiện nhiều mô hình phát triển bền vững đáng khích lệ. Quảng Nam đã có 25 đơn vị được chứng nhận doanh nghiệp du lịch xanh. Các trải nghiệm như tour thăm rùa đẻ trứng ở Côn Đảo, phục hồi san hô ở Phú Quốc, hay việc sử dụng điện mặt trời thay thế điện lưới trong các dự án du lịch đang dần phổ biến.

Đặc biệt, nhiều khu nghỉ dưỡng tại Việt Nam đang âm thầm nhưng kiên định thực hành du lịch xanh bằng việc chuyển đổi từ năng lượng truyền thống sang năng lượng sạch.

Ông Nguyễn Quý Phương - Trưởng phòng Xúc tiến, Cục Du lịch Việt Nam cũng khẳng định rằng chủ đề "Du lịch bền vững, trải nghiệm sống động" không chỉ nâng cao nhận thức mà còn khuyến khích xây dựng các sản phẩm dịch vụ mới đáp ứng nhu cầu du lịch xanh.

Ông Nguyễn Quý Phương nêu ý kiến

Theo ông Nguyễn Quý Phương, thông điệp từ Đại hội đồng Tổ chức Xúc tiến du lịch các thành phố toàn cầu lần thứ 12 về "Định hình tương lai ngành du lịch, hướng tới chuyển đổi số và chuyển đổi xanh" càng khẳng định tầm quan trọng của xu hướng này. Nếu Việt Nam thích ứng kịp thời, du lịch sẽ trở thành động lực mạnh mẽ cho sự thịnh vượng không chỉ của TP.HCM mà của cả đất nước.

Hành trình chuyển đổi xanh của ngành du lịch Việt Nam vừa mới bắt đầu, nhưng với những tín hiệu tích cực như đã thấy chúng ta có lý do để lạc quan về một tương lai du lịch bền vững và thịnh vượng.

Bùi Tú