Việt Nam tiên phong trong xây dựng hệ sinh thái AI có trách nhiệm

Phát triển bền vững AI dựa trên 4 trụ cột

Từ ngày 27-29/10/2025, Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2025 (Viet Nam International Digital Week - VIDW 2025) diễn ra tại Ninh Bình và Hà Nội.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng

Sự kiện do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì phối hợp với UBND tỉnh Ninh Bình tổ chức. Sự kiện năm nay nhấn mạnh các chiến lược, chính sách và khuôn khổ pháp lý để bảo đảm việc phát triển và quản trị trí tuệ nhân tạo (AI) theo hướng an toàn, minh bạch và có trách nhiệm.

Khởi xướng từ năm 2019, Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam đã trở thành một trong những diễn đàn thường niên uy tín nhất về chuyển đổi số tại khu vực. Năm 2025, Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò là nền tảng kết nối chiến lược, quy tụ các nhà hoạch định chính sách, tổ chức quốc tế, chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ hàng đầu.

Năm nay, ngoài Hội nghị bàn tròn cấp Bộ trưởng về quản trị trí tuệ nhân tạo, còn có các hội nghị, hội thảo và diễn đàn tập trung vào 6 chuyên đề trọng tâm về 5G, hạ tầng số, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, nguồn nhân lực số và doanh nghiệp công nghệ số.

Bên cạnh đó, là màn trình diễn công nghệ ngoài trời giới thiệu các sản phẩm và giải pháp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực chuyển đổi số và AI của các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam.

Phát biểu tại sự kiện, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, năm 2025 là dấu mốc đặc biệt khi Việt Nam kỷ niệm 80 năm ngày giành độc lập và 50 năm ngày thống nhất đất nước. Đây cũng là thời khắc ý nghĩa để cùng nhìn về tương lai số, trong đó trí tuệ nhân tạo đóng vai trò then chốt.

Theo Bộ trưởng "nhiệm vụ của chúng ta không phải là làm chậm đổi mới, mà là định hướng AI bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm". Một nhà nước mạnh phải bảo vệ các giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở cần khuyến khích sáng tạo và đối thoại.

Để AI thực sự phục vụ con người, Bộ trưởng cho rằng, cần có sự cân bằng giữa toàn cầu và địa phương, hợp tác và chủ quyền, giữa các tập đoàn công nghệ lớn và doanh nghiệp khởi nghiệp, giữa công nghệ và ứng dụng, giữa sử dụng và làm chủ, giữa sáng tạo và kiểm soát, giữa hạ tầng toàn cầu và hạ tầng quốc gia, giữa dữ liệu mở và dữ liệu được bảo vệ, giữa AI tổng quát và AI chuyên biệt.

Trình diễn công nghệ ngoài trời trong khuôn khổ Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam

Việt Nam tin rằng sự phát triển bền vững của AI phải dựa trên bốn trụ cột: Thể chế AI mạnh mẽ, hạ tầng AI hiện đại, nhân tài AI và văn hóa AI lấy con người làm trung tâm.

Theo Bộ trưởng, phiên họp hôm nay không chỉ là một cuộc đối thoại chính sách mà còn là diễn đàn của niềm tin và hợp tác.

“Cùng nhau, chúng ta chia sẻ và định hình nên các thể chế AI của khu vực và toàn cầu. Việt Nam cam kết phát triển AI lấy con người làm trung tâm, mở, an toàn, có chủ quyền, hợp tác, bao trùm và bền vững" - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Bộ trưởng cho biết, Việt Nam sẽ thúc đẩy hợp tác quốc tế để chia sẻ tri thức, giá trị và nuôi dưỡng tăng trưởng dài hạn; đồng thời, khuyến khích phát triển hệ sinh thái AI nguồn mở, nhằm tăng cường minh bạch, hợp tác và đổi mới sáng tạo.

"Hệ sinh thái AI nguồn mở sẽ giúp các quốc gia nhỏ và các doanh nghiệp khởi nghiệp cùng phát triển, làm chủ công nghệ tiên tiến" - Bộ trưởng nêu.

Trong thông điệp gửi tới Hội nghị, ông Amandeep Singh Gill, Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, Đặc phái viên của Tổng Thư ký về Công nghệ đã chia sẻ góc nhìn về bức tranh toàn cầu trong xây dựng thể chế quản trị AI.

Nhiều công nghệ được trình diễn trong khuôn khổ Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam

Ông Amandeep Singh Gill thông tin, tháng 8 vừa qua, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã nhất trí thông qua một nghị quyết thành lập 2 cơ chế toàn cầu thường trực mới, đó là Hội đồng khoa học quốc tế độc lập về AI và đối thoại toàn cầu về quản trị AI trong khuôn khổ Liên Hợp Quốc.

Bên cạnh đó, Tổng Thư ký Liên hợp quốc đã đề xuất thành lập Quỹ toàn cầu về AI để hỗ trợ mạng lưới các trung tâm AI khu vực và quốc gia. Các cơ chế tài chính đổi mới này sẽ giúp các quốc gia phát triển năng lực, hạ tầng và thể chế cần thiết để khai thác AI một cách có trách nhiệm.

"Chúng ta sẽ hỗ trợ cung cấp AI phục vụ phát triển bền vững từ chẩn đoán y tế, dự báo nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu dến giáo dục, đảm bảo đổi mới sáng tạo phục vụ cho sống đông, chứ không chỉ số ít" - ông Gill nhấn mạnh.

Xây dựng hệ sinh thái AI có trách nhiệm

Cũng trong khuôn khổ sự kiện, ông Jonathan Baker, Trưởng Văn phòng và đại diện UNESCO tại Việt Nam đã trình bày Báo cáo đánh giá mức độ sẵn sàng (RAM) về AI tại Việt Nam.

Ông Baker chia sẻ, Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Á hoàn thành bản đánh giá này, thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ và sự cống hiến to lớn trong việc xây dựng hệ sinh thái AI có trách nhiệm ngay từ đầu.

Bàn giao biểu trưng Báo cáo Đánh giá mức độ sẵn sàng về đạo đức trong trí tuệ nhân tạo giữa UNESCO và Bộ Khoa học và Công nghệ

Báo cáo ghi nhận những tiến bộ vượt bậc của Việt Nam. Về pháp lý, Việt Nam đã có định hướng chiến lược rõ ràng với Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, xác định AI và chuyển đổi số là động lực tăng trưởng cốt lõi. Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 lần đầu tiên dành riêng một chương pháp lý cho AI.

Về kinh tế, kinh tế số đóng góp tới 18,3% GDP, xuất khẩu công nghệ cao chiếm hơn 36% tổng kim ngạch thương mại.

Về hạ tầng, độ phủ Internet đạt 78%, mạng di động đạt 99,8% dân số, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có chỉ số phát triển chính phủ điện tử ở mức “rất cao”.

Đối với lĩnh vực nghiên cứu và giáo dục, số công bố khoa học về AI của Việt Nam tăng từ 134 bài năm 2010 lên hơn 4.000 bài năm 2023, xếp thứ 26 thế giới; hơn 50 trường đại học đã có chương trình đào tạo về AI.

Tuy nhiên, ông Baker cũng lưu ý, Việt Nam đang thiếu hụt nhân lực AI tay nghề cao, đặc biệt trong lĩnh vực học máy và xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Bên cạnh đó, việc tiếp cận các ngành STEM của phụ nữ, người dân tộc thiểu số và người khuyết tật còn hạn chế.

UNESCO đưa ra nhiều khuyến nghị chiến lược cho Việt Nam như: Tăng cường khung pháp lý về đạo đức AI, thành lập Ủy ban quốc gia về đạo đức AI, phát triển nguồn nhân lực AI có trình độ kỹ thuật và đạo đức, xây dựng các trung tâm dữ liệu quy mô lớn và trung tâm xuất sắc về công nghệ chiến lược.

“UNESCO và toàn bộ hệ thống Liên hợp quốc cam kết sẽ luôn đồng hành cùng Việt Nam trên hành trình phát triển một tương lai AI có đạo đức và bao trùm" - ông Baker khẳng định.

Ông Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình

Từ góc độ địa phương, ông Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cho biết, những năm qua, 3 tỉnh Hà Nam - Nam Định - Ninh Bình trước đây và tỉnh Ninh Bình mới hiện nay đã luôn tập trung phát triển kinh tế - xã hội theo hướng nhanh và bền vững, dựa trên phát huy các tiềm năng, thế mạnh riêng có; luôn duy trì tốc độ tăng trưởng khá cao.

Về chuyển đổi số, phát triển khoa học công nghệ, hiện nay, tỉnh Ninh Bình đã và đang tập trung mọi nguồn lực, triển khai quyết liệt, đồng bộ Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

"Ninh Bình sẵn sàng tiếp cận và ứng dụng các công nghệ tiên tiến, trong đó có trí tuệ nhân tạo, để giải quyết các bài toán đặc thù của địa phương: từ quản lý, bảo tồn di sản thông minh, phát triển du lịch số, tối ưu hóa giao thông, logistics, đến xây dựng nền nông nghiệp xanh và quản trị công hiệu quả" - ông Phạm Quang Ngọc khẳng định.

Khẳng định ý nghĩa của sự kiện, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cho rằng, Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2025 là cơ hội quý báu để địa phương học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm, mở rộng hợp tác và thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Với tinh thần tích cực, chủ động và trách nhiệm, tỉnh Ninh Bình sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Khoa học và Công nghệ, cùng các đối tác trong và ngoài nước, góp phần đem lại thành công tốt đẹp cho Chương trình Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2025.

Quỳnh Nga