Vỡ hồ chứa nước trên núi gây chết người: Lâm Đồng yêu cầu tháo dỡ toàn bộ hồ trái phép

Ngày 5/11, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản chỉ đạo rút hết nước và tháo dỡ toàn bộ các hồ chứa xây dựng không phép trên núi Tân Lai của Công ty TNHH Thương mại Trang Trại Việt Phong Phú (Công ty Việt Phong Phú, thôn 1, xã Tuy Phong).

Theo đó, doanh nghiệp phải bơm tháo cạn nước tại tất cả các ao, hồ chứa trong khu vực dự án, đảm bảo tuyệt đối an toàn cho khu vực hạ du trong quá trình thực hiện. Sau khi tháo cạn, công ty phải phá bỏ các đập ngăn nước và không được phép tích nước trở lại để tránh nguy cơ tái diễn sự cố tương tự vụ vỡ hồ chứa vừa qua.

Hồ chứa dung tích tới 900.000m³ của Công ty Việt Phong Phú đã tồn tại và hoạt động trái phép suốt thời gian dài.

Theo tìm hiểu của Tiền Phong, Dự án Nông nghiệp công nghệ cao theo mô hình Vườn ao chuồng (VAC) tại xã Phong Phú, huyện Tuy Phong cũ (nãy là xã Tuy Phong, tỉnh Lâm Đồng) của Công ty Việt Phong Phú do ông Trần Quang Tính (SN 1974, trú TP.HCM) làm giám đốc, được UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) cấp Quyết định chủ trương đầu tư số 930/QĐ-UBND ngày 10/4/2018.

Dự án có tổng diện tích hơn 346ha gồm: Khu trại gà (2 trại gà giống và 50 trại gà lạnh); khu sản xuất, xử lý phân vi sinh; khu nhà kính trồng trái cây, rau sạch, nông sản; khu giết mổ gia cầm, đóng gói thành phẩm; khu xử lý thức ăn cho gà; đường giao thông, sân bãi nội bộ và cây xanh cảnh quan.

Toàn cảnh dự án Trang trại Việt Phong Phú trên núi Tân Lai.

Theo đó, Công ty Việt Phong Phú được UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) cho thuê đất thực hiện dự án tại Quyết định số 1010/QĐ-UBND ngày 19/4/2019. Sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường đã bàn giao đất ngoài thực địa ngày 9/5/2019, ký Hợp đồng thuê đất số 89/HĐTĐ ngày 11/6/2019, đồng thời cấp hai Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CQ 901581 và CQ 901592 cho doanh nghiệp cùng ngày.

Tổng diện tích khu đất được cho thuê lên tới hơn 342ha, mục đích sử dụng là đất nông nghiệp khác, thời hạn thuê đến 10/4/2068 và hình thức Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê hàng năm.

Đến ngày 17/1/2025, UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) tiếp tục ban hành Quyết định số 101/QĐ-UBND về việc gia hạn thời gian thuê đất đối với Dự án Nông nghiệp công nghệ cao theo mô hình VAC của Công ty TNHH Thương mại Trang trại Việt Phong Phú tại xã Phong Phú, huyện Tuy Phong (cũ). Theo quyết định này, doanh nghiệp được gia hạn thêm 24 tháng sử dụng đất kể từ ngày ban hành, nhằm tiếp tục triển khai dự án.

Có hay không sự buông lỏng quản lý?

Theo báo cáo mới nhất của UBND tỉnh Lâm Đồng về vụ vỡ hồ chứa nước trong dự án của Công ty TNHH Trang trại Việt Phong Phú trên núi Tân Lai (dự án) cho thấy, một hồ chứa dung tích tới 900.000m³ đã tồn tại và hoạt động trái phép suốt thời gian dài, dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khiến một người tử vong và nhiều hộ dân mất trắng tài sản.

Hồ chứa nước bị vỡ gây ra lũ quét, san phẳng khu sản xuất, nhà ở của người dân.

Cụ thể, dự án nông nghiệp công nghệ cao của Trang trại Việt Phong Phú chỉ được UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) phê duyệt mô hình VAC theo Quyết định số 930/QĐ-UBND ngày 10/4/2018. Dự án không có hạng mục hồ chứa nước, không được đề cập trong báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt tại Quyết định số 3628/QĐ-UBND ngày 18/1/2017, và không nằm trong nội dung Giấy phép xây dựng số 117/GPXD ngày 6/6/2025 do UBND huyện Tuy Phong (cũ) cấp.

Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn tự ý đào 6 ao nước, trong đó có 3 ao tích nước, thả cá. Đáng nói, các sai phạm này từng được phát hiện trong đợt kiểm tra của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bình Thuận (cũ) vào tháng 8/2024, nhưng các ao hồ này vẫn tồn tại cho đến bây giờ.

Lũ quét làm 109 hộ dân bị thiệt hại về hoa màu, cây trồng vật nuôi và 1 người tử vong.

Sau khi vụ việc xảy ra, cơ quan chức năng xác định hồ chứa lớn nhất có diện tích gần 20ha, sâu trung bình 4,5m, dung tích 900.000m³ (thuộc loại hồ chứa). Như vậy, theo Điều 17 của Luật Thủy sản, hồ chứa này đáng ra phải được thiết kế, kiểm tra và giám sát chặt chẽ. Thế nhưng, theo lãnh đạo UBND xã Tuy Phong, hồ này chỉ được đắp bằng đất đá và không có kè bê tông. Có thể thấy chủ hồ hoàn toàn buông lỏng về mặt kỹ thuật và an toàn.

Trước đó, trao đổi với PV Tiền Phong, ông Phạm Văn Thành (SN 1957, trú thôn 2, xã Tuy Phong) cho hay, hồ trên núi Tân Lai bắt đầu chứa nước vào khoảng 3 năm trước. Người dân phát hiện và đã báo chính quyền (là xã Phong Phú cũ). Tuy nhiên, người dân nhận được câu trả lời không sao. Ông Thành hỏi 'Vì sao những sai phạm đã được phát hiện gần một năm trước nhưng không bị xử lý?'. Ông cũng nhấn mạnh việc người dân muốn biết rõ người chịu trách nhiệm là ai?

Thái Lâm