Vụ ám sát chỉ huy Hamas và nguy cơ đổ vỡ lệnh ngừng bắn tại Gaza
Việc Israel ám sát chỉ huy cấp cao Hamas Raed Saed không chỉ làm bùng lên làn sóng phẫn nộ tại Gaza mà còn đặt thỏa thuận ngừng bắn mong manh trước nguy cơ đổ vỡ, trong bối cảnh các nỗ lực hòa giải quốc tế đang bước vào giai đoạn then chốt với vai trò trung gian của Mỹ và các bên bảo trợ.
Ngày 14/12, hàng nghìn người ủng hộ Hamas đã tập trung tại trung tâm thành phố Gaza để dự lễ tang của ông Raed Saed, chỉ huy cấp cao của cánh vũ trang Hamas, cùng 3 cộng sự thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel vào ngày 13/12. Trong bài phát biểu trên truyền hình, ông Khalil al-Hayya, trưởng đoàn đàm phán Hamas, nhấn mạnh đây là vụ ám sát nhân vật cấp cao nhất của phong trào kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn được thiết lập.
“Việc Israel tiếp tục vi phạm thỏa thuận ngừng bắn, cản trở viện trợ, và các hành động phá hoại, ám sát đang diễn ra, mà mới nhất là nhắm mục tiêu vào thủ lĩnh Raed Saed, đã đe dọa sự tồn tại của thỏa thuận ngừng bắn. Hamas kêu gọi các bên trung gian, đặc biệt là bên bảo đảm chính gồm chính quyền Mỹ và Tổng thống Donald Trump, nỗ lực buộc lực lượng chiếm đóng tôn trọng thỏa thuận, cam kết thực hiện và không để thỏa thuận sụp đổ”, ông Khalil al-Hayya nói.
Lực lượng Hamas ở Gaza. Ảnh: Reuters
Theo các nguồn tin Hamas, ông Raed Saed là nhân vật số hai trong lực lượng Hamas. Israel cáo buộc ông Raed Saed là một trong những kiến trúc sư của cuộc tấn công ngày 7/10/2023. Trong một tuyên bố chung, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz cho biết ông Raed Saed bị nhắm mục tiêu để trả đũa một cuộc tấn công của Hamas.
Vì vậy, giới quan sát cho rằng một cuộc tấn công nhằm vào ông Raed Saed có thể dội gáo nước lạnh vào các nỗ lực quốc tế nhằm củng cố lệnh ngừng bắn trong những tuần tới. Dự kiến, Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) sẽ tổ chức một hội nghị tại Doha vào ngày 16/12 với các quốc gia đối tác để lên kế hoạch cho Lực lượng Ổn định Quốc tế tại Gaza. Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp Thủ tướng Israel Netanyahu vào ngày 29/12.
Ông Trump sẽ có thông báo về việc các nhà lãnh đạo thế giới nào sẽ tham gia Hội đồng Hòa bình Gaza vào đầu năm tới: “Về cơ bản, Hội đồng Hòa bình Gaza sẽ là những người đứng đầu các quốc gia quan trọng nhất. Tôi nghĩ sẽ mời những người rất xuất sắc. Nhưng thực tế, có vẻ như mọi chuyện đang diễn ra theo hướng khác, tất cả đều muốn tham gia”.
Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas có hiệu lực từ tháng 10 vốn rất mong manh với những bất đồng về việc giải giáp vũ khí, rút quân và cơ chế giám sát quốc tế. Vụ tấn công nhằm vào ông Raed Saed có thể kích động phản ứng giận dữ từ lực lượng Hamas và người ủng hộ, châm ngòi cho hành động trả đũa hoặc khiến Hamas theo đuổi lập trường chính trị cứng rắn. Hamas hiện chưa chỉ định thủ lĩnh tối cao mới kể từ khi người đứng đầu phong trào, ông Yahya Sinwar, bị Israel sát hại năm 2024. Thay vào đó, một hội đồng lãnh đạo cấp cao gồm 5 người đưa ra các quyết sách, làm gia tăng tính tập thể song cũng khiến quá trình đàm phán trở nên phức tạp hơn.
Trong khi đó, sau vụ tấn công ông Raed Saed, lòng tin vào các nhà trung gian hòa giải có thể bị suy yếu, dẫn đến sự chậm trễ trong việc thực hiện các bước tiếp theo của thỏa thuận ngừng bắn như triển khai lực lượng hòa bình quốc tế hoặc các cuộc đàm phán về giải trừ quân bị.
