Vụ bóng chuyền nữ U-21 Việt Nam bị xử thua: VFV có thể kiện FIVB lên CAS

Đội tuyển bóng chuyền nữ U-21 Việt Nam tranh tài giải thế giới tại Indonesia. Ảnh: VBW

Để bảo vệ sự trong sáng của mình, Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam (VFV) có thể kiện FIVB lên Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS).

Bất bình với án phạt của FIVB khi cho rằng đội tuyển bóng chuyền nữ U-21 Việt Nam vi phạm điều lệ sử dụng cầu thủ không hợp lệ, VFV khẳng định VĐV ĐXX (ẩn danh - NV) mà FIVB nêu ra là VĐV nữ 100%. Cãi theo “lệ làng” trong nội bộ Liên đoàn Bóng chuyền thì chưa thắng đã mất (bị xử thua bốn trận 0-3 mất suất tranh thứ hạng cao), nhưng nếu chắc phần thắng của mình và đúng như lời khẳng định bóng chuyền Việt Nam bị oan, VFV nên chuẩn bị tất cả hồ sơ để kiện ngược FIVB lên CAS - Tòa án thể thao quốc tế, nơi giải quyết các vụ tranh chấp liên quan đến thể thao.

Cụ thể một năm trước tại Olympic Paris, nữ võ sĩ quyền Anh người Algeria - Imane Khelif đã khiến tranh cãi dữ dội về vấn đề giới tính trong thể thao đỉnh cao. Sự việc xảy ra hồi tháng 3-2023, Khelif bị Liên đoàn Quyền Anh quốc tế (IBA) loại khỏi giải vô địch thế giới vì kết quả xét nghiệm ADN được cho là phát hiện nhiễm sắc thể XY. Thế nhưng Ủy ban Olympic thế giới (IOC) vẫn cho phép Khelif thi đấu tại Olympic Paris 2024, dựa trên giấy tờ hợp lệ và quá trình thi đấu lâu năm ở nội dung nữ.

Kết quả tại Olympic Paris, Khelif giành HCV, đồng thời trở thành tâm điểm của cuộc tranh luận toàn cầu.

Vào thời điểm đó, “từ khóa Khelif” đã đẩy vụ việc lên cao trao về ranh giới giữa giới tính sinh học, giới tính pháp lý và quyền thi đấu công bằng... Lúc này thì việc kiểm tra giới tính thông thường đã bị xem là không đủ cơ sở. Thậm chí những năm 1960, các biện pháp kiểm tra giới tính trực quan bằng cách yêu cầu VĐV nữ phải “chứng minh cơ thể” trước hội đồng y khoa bị lên án là xâm phạm nhân phẩm nghiêm trọng.

Bất chấp án phạt bất ngờ của FIVB, chiều 13-8, U-21 Việt Nam vẫn đánh bại U-21 Ai Cập tỉ số 3-1 ở trận đấu phân hạng. Ảnh: VBW

Qua nhiều giai đoạn, việc kiểm tra giới tính liên tục thay đổi nhưng chưa tìm ra mẫu số chung. Cho đến những năm 2000 thì tranh cãi lại bùng lên với các trường hợp nổi bật như Caster Semenya (Nam Phi) hay Dutee Chand (Ấn Độ). Những VĐV nữ cho kết quả mức testosterone tự nhiên cao hơn mức trung bình của nữ giới.

Thế nên năm 2011, Liên đoàn Điền kinh thế giới (WA) đã ban hành quy định mới liên quan đến xét nghiệm testosterone và hormone thay cho thuật ngữ “kiểm tra giới tính”.

Tuy nhiên, việc xác định giới tính chưa thể có một mẫu số chung. Cụ thể là mỗi liên đoàn bộ môn thế giới xác định một kiểu, còn IOC thực hiện một kiểu làm dấy lên nhiều tranh cãi. Trường hợp VĐV Khelif bị Liên đoàn Quyền Anh thế giới cấm, trong khi IOC lại chấp thuận cho cô dự Olympic.

Hay Liên đoàn Điền kinh thế giới quy định hẳn, nồng độ testosterone tối đa là 10 nmol/l thì không được thi đấu nội dung dành cho VĐV nữ.

Với trường hợp đội bóng chuyền nữ U-21 Việt Nam lần đầu dự giải U-21 thế giới, càng có nhiều lý do để đưa FIVB ra Tòa án Trọng tài thể thao thế giới vì đến nay, FIVB là một trong những liên đoàn còn rất mơ hồ về những quy định trong việc kiểm tra giới tính. Thậm chí, FIVB còn cho phép các VĐV thay đổi giới tính một lần. Và sự thay đổi này cần được Ủy ban đánh giá đủ điều kiện giới tính (Gender Egibility Commitee) chấp thuận, với kết luận rằng việc thay đổi giới tính này không tạo ra lợi thế bất hợp lý cho VĐV.

Cùng với đó, FIVB cũng cho biết họ không tiến hành kiểm tra giới tính đại trà, mà chỉ thực hiện với những trường hợp có sự nghi ngờ rõ ràng. Ở đây với trường hợp VĐV bóng chuyền nữ U-21 Việt Nam, FIVB chỉ vào cuộc khi có khiếu nại từ những đội đã thua đội U-21 Việt Nam ở vòng đấu bảng A.

Qua những thông tin trên, điều cần kíp đối với VFV bây giờ là chuẩn bị những hồ sơ cần thiết để sẵn sàng cùng FIVB bước ra Tòa án Trọng tài Thể thao Quốc tế - CAS, nếu như VFV tin chắc chắn VĐV của mình bị oan dẫn đến cả đội U-21 cùng bóng chuyền Việt Nam mang tiếng xấu.

MINH QUANG