'Vũ khí vaccine' chưa đủ để Triều Tiên ứng phó Covid-19

Trao đổi với Zing về diễn biến dịch Covid-19 hiện tại ở Triều Tiên, tiến sĩ Hakim Djaballah - nhà virus học tại New York (Mỹ) và từng là giám đốc điều hành Viện Pasteur Hàn Quốc - cho hay bản thân không hề ngạc nhiên trước đợt bùng phát mới tại quốc gia Đông Bắc Á này.

“Thật khó để tin rằng sẽ có một quốc gia trên hành tinh này không có sự hiện diện của virus SARS-CoV-2. Chúng ta đã chứng kiến SARS-CoV-2 trở thành virus đặc hiệu từ tháng 12/2021. Điều này có nghĩa là virus ở khắp mọi nơi”, tiến sĩ Djaballah cho hay.

Tiến sĩ Hakim Djaballah là nhà virus học sinh sống tại New York (Mỹ) và từng giữ chức Giám đốc điều hành Viện Pasteur Hàn Quốc.

“Hơn nữa, Hàn Quốc và Trung Quốc đều ghi nhận số ca mắc tăng cao, do đó Triều Tiên không thể đứng ngoài tình huống này bởi Triều Tiên nằm giữa”, ông nói thêm.

Xét về những con số và thông tin Triều Tiên công bố cho đến nay, ông Djaballah cho rằng Bình Nhưỡng lúc này rất cần sự trợ giúp quốc tế.

“Tôi nghĩ rằng chỉ riêng vaccine là không đủ trong trường hợp này. Họ cần cả thuốc kháng virus để giảm tốc độ lây lan và số ca bệnh”, tiến sĩ nói.

Hôm 12/5, Triều Tiên xác nhận biến chủng Omicron dễ lây lan được phát hiện ở thủ đô Bình Nhưỡng. Trong cuộc họp khẩn của Bộ Chính trị hôm 15/5, Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un thừa nhận đợt bùng phát Covid-19 đang gây ra "biến động lớn" đối với đất nước 26 triệu dân này.

"Triều Tiên không còn lựa chọn"

Theo tiến sĩ Djaballah, Triều Tiên đang đối mặt với tình huống rất đáng lo ngại và mọi thứ diễn biến nhanh hơn dự đoán dựa trên những con số đã công bố.

“Ngày đầu tiên, họ nói không ghi nhận trường hợp nào, nhưng chỉ ngày sau, họ báo cáo hơn 350.000 trường hợp sốt rất bất thường”, ông Djaballah nói về những ngày đầu Triều Tiên thông báo về dịch Covid-19.

Tính đến ngày 16/5, hãng thông tấn nhà nước KCNA cho biết đến nay tổng cộng 50 người đã tử vong, với 1.213.550 trường hợp sốt và ít nhất 564.860 người đang được điều trị y tế.

Ông Djaballah cũng nhận định Triều Tiên chỉ đưa ra đánh giá dựa trên triệu chứng sốt của người mắc Covid-19 thay vì thực hiện xét nghiệm. Do đó, ông cho rằng những con số thực tế thậm chí còn cao hơn những gì Triều Tiên đang thông báo.

Nhân viên xịt khử trùng tại cửa hàng bách hóa dành cho trẻ em ở Bình Nhưỡng. Ảnh: AFP.

Theo dữ liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến cuối tháng 3, chỉ có 64.207 trong số 26 triệu người Triều Tiên xét nghiệm Covid-19. Đây được coi là con số cực kỳ thấp so với các quốc gia khác, ví dụ như số lượng xét nghiệm Covid-19 ở Hàn Quốc là khoảng 172 triệu.

Reuters dẫn nhận định của giới chuyên môn rằng Triều Tiên xét nghiệm cho khoảng 1.400 người mỗi tuần. Giả sử nước này làm việc với công suất cao nhất, thì có thể thực hiện tối đa 400 xét nghiệm mỗi ngày - gần như không đủ để kiểm tra 350.000 người có triệu chứng.

“Điều này có nghĩa là trong nước, tình hình nghiêm trọng hơn và họ (Triều Tiên) buộc phải tiết lộ những gì đang diễn ra. Nhìn từ khía cạnh chính trị, Trung Quốc sẽ không chấp nhận đợt bùng dịch nhanh như vậy và lan rộng qua biên giới của họ”, ông Djaballah nhấn mạnh.

Do đó, ông Djaballah cũng cho biết cơ sở hạ tầng chăm sóc sức khỏe của Triều Tiên không đủ khả năng xử lý số lượng lớn ca bệnh nếu những trường hợp này cần nhập viện.

Từ đó, tiến sĩ nghĩ rằng trong tình huống này, chỉ vaccine là chưa đủ để giải quyết vấn đề mà còn cần cả thuốc kháng virus để giảm khả năng lây lan và số trường hợp mắc bệnh.

Lo ngại biến chủng mới xuất hiện

Trong cuộc họp hôm 14/5, ông Kim Jong Un cho biết hầu hết vụ lây nhiễm đang xảy ra trong khu vực cách ly và không lây lan từ vùng này sang vùng khác. Ông kêu gọi cơ quan Triều Tiên “tích cực học hỏi các biện pháp kiểm soát dịch Covid-19 thành công" từ những quốc gia khác, bao gồm Trung Quốc.

Trước đó, nước này đã ban bố lệnh phong tỏa toàn quốc từ ngày 12/5.

Theo tiến sĩ Djaballah, hai năm trước, chính sách Zero Covid-19 có thể là lựa chọn tốt nhất, nhưng hiện nay không có ý nghĩa gì bởi cả thế giới đã lưu hành loại virus này.

“Đây không phải là giải pháp bền vững, đúng hơn nó chỉ là biện pháp hỗ trợ cho vấn đề lớn hơn và sự xuất hiện của các bệnh mới sau này”, ông nói.

Khi được hỏi về đề xuất giải pháp tốt nhất trong trường hợp này, ông Djaballah nói rằng ông khó có thể đưa ra phương án khả thi, do không rõ về mức độ lây lan thực tế, các khu vực bị ảnh hưởng và khả năng ứng phó khủng hoảng của Triều Tiên.

Thông tin từ bên trong Triều Tiên rất khan hiếm. Triều Tiên đã đóng cửa biên giới từ đầu năm 2020. Không có phóng viên, nhân viên viện trợ hoặc nhà ngoại giao nào có thể thường xuyên ra vào quốc gia này, do đó các chuyên gia chỉ có thể phỏng đoán về tình hình thực tế tại Triều Tiên.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đeo khẩu trang đi kiểm tra một hiệu thuốc ở Bình Nhưỡng hôm 15/5. Ảnh: Reuters.

Do đó, từ những gì đã biết về năng lực y tế của Triều Tiên, “tôi lo ngại về kịch bản virus lây lan khắp đất nước và chính phủ không có khả năng can thiệp kịp thời”, nhà virus học nói.

Không chỉ vậy, ông Djaballah cũng lo lắng về sự xuất hiện của các biến chủng mới với độc lực mạnh hơn. Trước đợt dịch này, dân số Triều Tiên chưa từng phơi nhiễm với virus và chưa có báo cáo về tỷ lệ tiêm vaccine. Bên cạnh đó, khả năng cao nước này cũng sẽ không công khai các thông tin dịch tễ học.

“Biến chủng Omicron đã cho chúng ta cơ hội tốt để đạt được sự cân bằng với virus và hy vọng nó (Covid-19) 'ngủ yên' trong thời gian dài sắp tới. Omicron với các triệu chứng nhẹ hơn hoạt động như một loại vaccine 'tự nhiên'”, ông nhận định. "Những diễn biến gần đây ở cả Triều Tiên và Trung Quốc không phải là tin tốt vì chúng ta không biết chắc những biến chủng nào đang lưu hành ở hai quốc gia này".

Do đó, ông Djaballah hy vọng Triều Tiên sẽ kêu gọi sự giúp đỡ và cho phép các cơ quan đại diện vào cuộc, đánh giá và giúp họ quản lý cuộc khủng hoảng sức khỏe này. Ông đặc biệt đề cập vai trò của Hàn Quốc khi Tổng thống mới nhậm chức Yoon Suk Yeol tuyên bố làm "hết sức để hỗ trợ Triều Tiên chống dịch".

Không chỉ vậy, với lo ngại về biến chủng mới có độc lực mạnh hơn, nhà virus học cũng mong muốn Triều Tiên cho phép cơ quan quốc tế trợ giúp, ít nhất là trong khoảng thời gian dịch bùng phát để giám sát các biến chủng và sự tiến hóa của chúng.

“Sự xuất hiện của biến chủng mới sẽ gây bất lợi cho toàn thế giới và tôi nghĩ chúng ta chưa sẵn sàng. Chúng ta hãy hy vọng Triều Tiên sẽ làm điều đúng đắn và yêu cầu viện trợ. Người dân của họ xứng đáng có được điều này”, cựu giám đốc Viện Pasteur Hàn Quốc kết luận.

Cho đến nay, Triều Tiên vẫn chưa xin viện trợ. Nhiều quốc gia, trong đó có Trung Quốc và Hàn Quốc, cùng với Nga và các tổ chức quốc tế, đề xuất sẵn sàng giúp đỡ Triều Tiên ứng phó với đợt dịch này, bao gồm cả viện trợ vaccine.

Triều Tiên trước đây đã từ chối đề nghị viện trợ vaccine Covid-19 từ Trung Quốc và chương trình COVAX của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong bối cảnh có suy đoán rằng nước này lo lắng về tác dụng phụ của vaccine hoặc các yêu cầu giám sát quốc tế liên quan đến tiêm chủng.

Phương Linh