Vụ Shark Bình: AntEx là gì, vì sao nhiều người 'mù quáng' dùng tiền thật mua tiền ảo?

AntEx là gì?

Ông Nguyễn Hòa Bình từng được biết đến là một doanh nhân tiên phong trong lĩnh vực công nghệ, sáng lập hệ sinh thái NextTech và là nhà đầu tư trong chương trình truyền hình Shark Tank Việt Nam.

Danh tiếng “ông trùm công nghệ” đã giúp Nguyễn Hòa Bình gây dựng hình ảnh uy tín, thu hút nhà đầu tư khi ra mắt dự án tiền số AntEx vào năm 2021. Dự án được giới thiệu là hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi) với đồng stablecoin VNDT “neo” theo giá trị Việt Nam đồng. Stablecoin là loại tiền số giữ giá ổn định bằng cách gắn với tài sản thật. Đặc biệt, đồng stablecoin hỗ trợ thanh khoản bằng VND theo tỷ lệ 1:1 bởi ngân lượng - trung gian thanh toán thuộc Tập đoàn NextTech.

Theo AntEx, VNDT được sử dụng làm công cụ để mua bán, trao đổi với hơn 100 đồng tiền số khác nhau, liên kết với Visa và MasterCard phát hành thẻ tín dụng, liên kết với các ví điện tử như: Ngân lượng, Vimo, Tiền Ngay (cùng thuộc NextTech) để thanh toán. Thông qua nền tảng của họ, người dùng có thể gửi VNDT, thế chấp token để vay tiền...

Nguyễn Hòa Bình từng được biết đến là một doanh nhân tiên phong trong lĩnh vực công nghệ. Ảnh: CMH.

Vào thời điểm ra mắt, AntEx được biết đến là dự án được nhận đầu tư 2,5 triệu USD từ Tập đoàn NextTech và quỹ đầu tư mạo hiểm của NextTech là Next100 Venture, do Nguyễn Hòa Bình làm Chủ tịch Hội đồng quản trị. Ông Binh cũng được giới thiệu với vai trò cố vấn chiến lược của dự án. Tuy nhiên, sau khi niêm yết, token của AntEx nhanh chóng mất 99% giá trị, khiến nhiều nhà đầu tư thua lỗ. AntEx sau đó gần như không có hoạt động, đến tháng 3/2023 thì thông báo đổi tên thành Rabbit (RAB), động thái này được cho là nhằm xóa lịch sử sụt giá, song token mới tiếp tục lao dốc.

Tâm lý muốn nhanh chóng đổi đời

Kết quả điều tra ban đầu của cơ quan chức năng cho thấy, những lời cam kết của Shark Bình chỉ tồn tại trên giấy. Các sản phẩm trọng điểm như ví VNDT hay sàn giao dịch blockchain không hoàn thiện đúng tiến độ. Ngược lại, nhóm điều hành đã phát hành hơn 33 tỷ token AntEx, bán cho khoảng 30.000 nhà đầu tư, thu về hơn 4,5 triệu USD (khoảng 117 tỷ đồng) trong giai đoạn từ tháng 8-11/2021.

Số tiền này sau đó được chuyển về ví tổng, rồi rút ra, chia nhỏ, chuyển sang ví cá nhân hoặc chuyển đổi thành tài sản khác, được cho là sử dụng cho mục đích riêng hoặc các công ty thuộc hệ sinh thái NextTech. Để che giấu dòng tiền, nhóm điều hành dùng hai hệ thống sổ sách kế toán khác nhau, điều chỉnh hợp đồng và doanh thu nhằm gây khó cho việc truy vết.

Chia sẻ tại talk show góc nhìn về thị trường tiền số, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết, quy mô người Việt đầu tư vào các đồng tiền mã hóa trên thế giới hiện ước khoảng 100 tỷ USD. Tài khoản của nhà đầu tư Việt nằm trên các sàn trên thế giới.

Ông Hiếu cho rằng, người Việt rất mạo hiểm và thị trường tiền mã hóa Việt Nam có thể nằm trong top đầu thế giới. Đặc biệt, giới trẻ ngày càng hâm mộ và dễ bị lôi cuốn vào thị trường. Chính ông Hiếu đã chứng kiến những người bạn của mình, có ngườiăn nên làm ra, đổi đời nhờ bitcoin. Sau 15 năm, bitcoin từ giá chưa đến 1 USD lên 125.000 USD. Tuy nhiên, cũng không ít người mất tiền, bị lừa, gây hệ lụy không chỉ cho bản thân mà còn gia đình.

Theo đó, ông Hiếu cảnh báo, tâm lý muốn giàu nhanh khiến tiền ảo trở nên hấp dẫn. Chỉ với số tiền nhỏ, trong thời gian ngắn, thậm chí qua đêm, nhiều người tin rằng có thể đổi đời. Điều này đặc biệt thu hút những bạn trẻ chưa có sự nghiệp vững chắc, khi họ thấy thị trường có cơ hội làm giàu là lập tức tham gia. Nhiều người không nhận thức được rủi ro, “không có tóc để nắm”, bỏ tiền vào, dự án hay sàn có thể sập, biến mất, đến rồi đi không để lại dấu vết. Trường hợp Shark Bình là một ví dụ như vậy.

Trao đổi với PV Tiền Phong, luật sư Hoàng Tuấn Vũ - Đoàn Luật sư TP. Hà Nội - cho biết, thao túng tâm lý nhà đầu tư là thủ đoạn tinh vi nhất trong vụ việc này. Khi giá token AntEx lao dốc, Shark Bình và cộng sự vẫn tích cực trấn an cộng đồng, liên tục công bố “định hướng mới” và “kế hoạch đầu tư tiếp theo”, nhằm ngăn chặn làn sóng rút vốn ồ ạt.

“Đây là dạng điển hình của chiêu thức tâm lý trong các mô hình đầu tư tài sản số. Khi niềm tin bị lợi dụng, nhà đầu tư dễ rơi vào ‘hiệu ứng đám đông’, bỏ qua các dấu hiệu rủi ro pháp lý rõ rệt,” luật sư Vũ nhận định.

Khoảng trống pháp lý và “vùng xám” tiền ảo

Luật sư Hoàng Tuấn Vũ nhận định, vụ án Shark Bình là minh chứng điển hình cho sự giao thoa phức tạp giữa công nghệ, tài chính và pháp luật - trong bối cảnh tiền ảo vẫn nằm trong “vùng xám” của hệ thống pháp lý Việt Nam.

Luật sư Vũ chỉ ra, vụ AntEx diễn ra trong giai đoạn chưa có hành lang pháp lý hoàn chỉnh cho tài sản số. Việt Nam mới chỉ bắt đầu thí điểm thị trường tài sản mã hóa theo Nghị quyết 05/2025 của Chính phủ - có hiệu lực từ 9/9/2025. Tuy nhiên, các quy định này chỉ mang tính hướng dẫn, chưa đủ để điều chỉnh toàn diện, khiến những người có ý đồ xấu dễ lợi dụng khoảng trống pháp lý để huy động vốn trái phép.

Luật sư Hoàng Tuấn Vũ - Đoàn Luật sư TP. Hà Nội.

Đồng quan điểm với luật sư Vũ, luật sư Đặng Văn Cường - Đoàn Luật sư TP. Hà Nội - cho hay, vụ AntEx phản ánh rõ ràng lỗ hổng trong quản lý tài sản số tại Việt Nam. Hiện chưa có quy định pháp luật cụ thể nào điều chỉnh hoạt động phát hành, mua bán hay quản lý tiền mã hóa.

"Luật Công nghiệp công nghệ 2025 - dự kiến có hiệu lực từ 1/1/2026 - mới là văn bản đầu tiên công nhận “tài sản số” là một dạng tài sản hợp pháp theo Bộ luật Dân sự. Tuy nhiên, khi AntEx huy động vốn, luật này vẫn chưa có hiệu lực, tạo ra vùng trống pháp lý để các đối tượng dễ dàng lợi dụng.

Nếu dự án tiền ảo được dùng làm công cụ chiếm đoạt tiền thật - tức tiền pháp định - thì vẫn cấu thành tội ‘lừa đảo chiếm đoạt tài sản’. Tiền ảo chỉ là phương tiện, không phải lá chắn pháp lý”, luật sư Cường khẳng định.

Cần quản lý người nổi tiếng?

Các luật sư nhận định, vụ việc Shark Bình diễn ra trong bối cảnh hàng loạt người nổi tiếng vướng vào bê bối pháp lý, từ Hoàng Hường, Ngân 98, Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục đến Hoa hậu Thùy Tiên… Đây là hệ quả của sự buông lỏng kiểm soát, khi “người nổi tiếng” trở thành thương hiệu tài chính nhưng thiếu trách nhiệm xã hội. Thậm chí, không ít người coi danh tiếng là công cụ kiếm tiền bằng mọi giá và khi đạo đức nghề nghiệp bị đánh mất, sự nổi tiếng sẽ trở thành con dao hai lưỡi.

Ông Nguyễn Hòa Bình trong buổi phát sóng trực tiếp hôm 26/9, trước khi bị bắt tạm giam. Ảnh: Khương Nha.

“Người nổi tiếng cần được coi là nguồn lực xã hội, được hướng dẫn, thậm chí bảo vệ bởi pháp luật và để lan tỏa giá trị tích cực, thay vì trở thành nguyên nhân của khủng hoảng niềm tin,” luật sư Cường nhấn mạnh và nói thêm vụ án Shark Bình - AntEx là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho giới đầu tư thời số hóa, trong đó nhiều người đã bỏ tiền theo phong trào, chạy theo “cá mập” và đặt niềm tin mù quáng, để rồi mất trắng.

Luật sư Vũ cho biết, danh tiếng không phải là giấy phép bảo chứng cho minh bạch. Một khi lòng tham lấn át lý trí, nhà đầu tư sẽ trở thành miếng mồi cho những kẻ biết khai thác sự thiếu hiểu biết của họ. Để bảo vệ mình, nhà đầu tư cần lưu trữ đầy đủ chứng cứ giao dịch, tin nhắn, hợp đồng; đồng thời phối hợp cùng luật sư hoặc nhóm nạn nhân khi khởi kiện nhằm hỗ trợ điều tra, phong tỏa tài sản kịp thời.

Lộc Liên - Việt Linh