Windows Backup trên Windows 11: Giải pháp sao lưu tích hợp có đủ tốt?

Windows 11 giới thiệu Windows Backup, một tính năng được tích hợp sẵn nhằm đơn giản hóa việc sao lưu dữ liệu cá nhân lên đám mây. Sử dụng tài khoản OneDrive, công cụ này cho phép người dùng lưu trữ các tệp tin, danh sách ứng dụng, cài đặt hệ thống và thông tin đăng nhập, giúp quá trình chuyển đổi sang máy tính mới hoặc khôi phục sau khi cài đặt lại hệ điều hành trở nên thuận tiện hơn.

Cơ chế hoạt động của Windows Backup và OneDrive

Về cơ bản, Windows Backup là một giao diện hợp nhất các tính năng đồng bộ hóa của OneDrive và hệ điều hành. Nó không tạo ra một bản sao lưu hệ thống hoàn chỉnh (system image) như các công cụ truyền thống, mà tập trung vào việc bảo vệ dữ liệu và cấu hình của người dùng.

Thư mục cá nhân: Các thư mục quan trọng như Desktop, Documents, Pictures, Music và Videos sẽ được đồng bộ hóa với tài khoản OneDrive của bạn.
Ứng dụng: Hệ thống sẽ ghi nhớ danh sách các ứng dụng bạn đã cài đặt từ Microsoft Store. Khi khôi phục, các ứng dụng này sẽ xuất hiện dưới dạng biểu tượng chờ, và sẽ được tải về khi bạn nhấp vào. Đối với các ứng dụng truyền thống (legacy apps), Windows sẽ ghim lại lối tắt và khi được kích hoạt, nó sẽ điều hướng đến trang web của nhà phát triển để bạn tải về trình cài đặt.
Cài đặt và tùy chọn: Các tùy chọn cá nhân hóa, cài đặt trợ năng, ngôn ngữ, và một số cài đặt hệ thống khác sẽ được sao lưu.
Thông tin đăng nhập: Mật khẩu và thông tin các mạng Wi-Fi đã lưu cũng được bảo vệ và có thể khôi phục trên thiết bị mới.

Giao diện cài đặt Windows Backup trên Windows 11.

Thiết lập sao lưu: Hai con đường, một đích đến

Người dùng có thể kích hoạt và cấu hình Windows Backup thông qua hai cách: trực tiếp từ ứng dụng Settings hoặc qua ứng dụng Windows Backup chuyên dụng. Cả hai phương pháp đều dẫn đến cùng một kết quả cuối cùng.

Sử dụng ứng dụng Settings

Mở

Settings

và truy cập mục

Accounts

.

Chọn

Windows backup

.

Trong mục “OneDrive folder syncing”, nhấp vào

Manage sync settings

để chọn các thư mục cần sao lưu (Desktop, Documents, Pictures...).

Quay lại trang Windows backup, bật tùy chọn

Remember my apps

để sao lưu danh sách ứng dụng.

Bật

Remember my preferences

để sao lưu các cài đặt, mật khẩu và tùy chọn ngôn ngữ.

Tùy chọn sao lưu các cài đặt cá nhân hóa và thông tin đăng nhập.

Sử dụng ứng dụng Windows Backup

Ứng dụng này cung cấp một giao diện tập trung hơn nhưng về bản chất vẫn điều khiển các cài đặt tương tự.

Mở menu

Start

, tìm và khởi chạy

Windows Backup

.

Lần lượt chọn các mục

Folders

,

Apps

,

Settings

, và

Credentials

để bật các tùy chọn sao lưu tương ứng.

Sau khi thiết lập, quá trình sao lưu sẽ tự động diễn ra và đồng bộ dữ liệu lên tài khoản OneDrive của bạn.

Giao diện ứng dụng Windows Backup chuyên dụng.

Khôi phục dữ liệu trên thiết bị mới

Điểm mạnh nhất của Windows Backup thể hiện trong quá trình thiết lập một máy tính mới hoặc sau khi cài đặt lại Windows 11, được gọi là Out-of-Box Experience (OOBE). Khi bạn đăng nhập bằng tài khoản Microsoft đã dùng để sao lưu, hệ thống sẽ tự động đề xuất khôi phục từ bản sao lưu gần nhất.

Bạn có thể chấp nhận khôi phục ngay lập tức hoặc chọn "More options" để xem các bản sao lưu cũ hơn. Sau khi xác nhận, Windows sẽ tiến hành áp dụng lại các cài đặt, ghim lại các ứng dụng trên thanh Taskbar và menu Start, và đồng bộ hóa các tệp tin từ OneDrive về máy tính mới. Quá trình này giúp giảm đáng kể thời gian thiết lập thủ công.

Tùy chọn khôi phục từ bản sao lưu đám mây trong quá trình cài đặt Windows 11.

Những giới hạn quan trọng cần biết

Mặc dù tiện lợi, Windows Backup không phải là một giải pháp sao lưu toàn diện và có những hạn chế đáng kể:

Không phải là công cụ khôi phục thảm họa: Tính năng này không tạo ra bản sao lưu toàn bộ hệ thống (system image). Nó không thể được sử dụng để khôi phục máy tính về trạng thái hoạt động sau khi gặp lỗi phần cứng nghiêm trọng hoặc nhiễm mã độc tống tiền.
Phụ thuộc vào OOBE: Việc khôi phục cài đặt và ứng dụng chỉ có thể thực hiện trong quá trình thiết lập máy mới. Bạn không thể khôi phục các cài đặt này trên một hệ điều hành đang hoạt động.
Không cài đặt lại ứng dụng hoàn chỉnh: Như đã đề cập, tính năng này chỉ khôi phục các lối tắt. Người dùng vẫn phải tự tải về và cài đặt lại các ứng dụng.

Đối với nhu cầu sao lưu toàn diện hơn, người dùng vẫn nên cân nhắc sử dụng công cụ Backup and Restore (Windows 7) cũ được tích hợp sẵn hoặc các phần mềm của bên thứ ba chuyên dụng như Macrium Reflect hay Veeam, vốn cung cấp khả năng tạo bản sao lưu toàn bộ ổ đĩa và khôi phục hệ thống linh hoạt hơn.

CTVX