Xã Ea Knốp (tỉnh Đắk Lắk): Kiên trì tuyên truyền, từng bước đẩy lùi nạn tảo hôn

Xã Ea Knốp là địa bàn còn nhiều khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao (22,4%), đời sống người dân chủ yếu dựa vào nương rẫy. Cũng chính từ những tập quán lâu đời, nhận thức hạn chế, nạn tảo hôn từng là vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dân số, sức khỏe bà mẹ, trẻ em và sự phát triển bền vững của địa phương.

Nhiều năm trước, ở không ít buôn làng của Ea Knốp, chuyện con gái 14-15 tuổi lấy chồng, con trai chưa tròn 18 tuổi đã lập gia đình (buôn Ea Púk, buôn Cưa Na Săn, buôn Xê Đăng) không phải là điều hiếm gặp. Với một bộ phận người dân, tảo hôn được xem là “lệ làng”, là cách để sớm có thêm lao động cho gia đình. Hệ lụy kéo theo là những cuộc hôn nhân non nớt, trẻ em bỏ học giữa chừng, nhiều trường hợp mang thai sớm dẫn đến suy dinh dưỡng, biến chứng khi sinh nở, cuộc sống gia đình rơi vào vòng luẩn quẩn của đói nghèo.

Xã Ea Knốp đẩy mạnh tuyên truyền để ngăn chặn tình trạng tảo hôn

Nhận diện rõ những hệ lụy ấy, những năm gần đây, chính quyền xã Ea Knốp đã xác định công tác tuyên truyền là “chìa khóa” để thay đổi nhận thức, từng bước đẩy lùi tình trạng tảo hôn trong cộng đồng. Thay vì những cách làm cứng nhắc, địa phương lựa chọn các hình thức tuyên truyền gần gũi, phù hợp với điều kiện và đặc thù văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số.

Một trong những điểm nhấn là việc đầu tư, nâng cấp hệ thống loa phát thanh ở các buôn làng. Mỗi sáng, mỗi chiều, tiếng loa vang lên đều đặn, chuyển tải những thông điệp giản dị, dễ hiểu về Luật Hôn nhân và Gia đình, về độ tuổi kết hôn, về tác hại của tảo hôn đối với sức khỏe và tương lai của con em mình. Những câu chuyện đời thực, những ví dụ cụ thể được lồng ghép vào nội dung phát thanh giúp bà con dễ nghe, dễ nhớ và dần thay đổi suy nghĩ.

Không chỉ dừng lại ở loa phát thanh, đội ngũ cán bộ xã, già làng, trưởng buôn, người có uy tín trong cộng đồng cũng được huy động vào cuộc. Họ trở thành những “tuyên truyền viên” đặc biệt, đến từng hộ gia đình, trò chuyện, phân tích bằng chính tiếng nói, phong tục của đồng bào. Trong những buổi họp buôn, câu chuyện về tảo hôn được nhắc đến một cách thẳng thắn nhưng nhẹ nhàng, không phán xét, không áp đặt.

Tại nhà văn hóa buôn, những buổi sinh hoạt chuyên đề được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể, Phòng Văn hóa - Xã hội tổ chức, thu hút đông đảo thanh thiếu niên và phụ huynh tham gia. Ở đó, các em được nghe chia sẻ về quyền trẻ em, về ước mơ học tập, lập nghiệp; các bậc cha mẹ được trao đổi về trách nhiệm chăm lo cho tương lai con cái. Nhiều gia đình từng có ý định cho con lấy vợ, lấy chồng sớm đã dần thay đổi, khuyên con tiếp tục đến trường.

Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, cụ thể năm 2025 địa phương đã xây dựng 1 cụm pa-nô truyền thông chuyển đổi hành vi về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống thuộc dự án 9 tiểu dự án 2 tại buôn Ea Púk với mục tiêu Chuyển đổi nhận thức, hành vi trong hôn nhân của đồng bào dân tộc thiểu số góp phần giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhất là nhóm các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn.

Cán bộ UBND xã Ea Knốp thường xuyên tổ chức các chương trình tuyên truyền đẩy lùi tình trạng tảo hôn

Kết quả của quá trình tuyên truyền bền bỉ ấy đã bắt đầu “đơm hoa”. Theo ghi nhận của chính quyền địa phương, số trường hợp tảo hôn trên địa bàn xã Ea Knốp đã giảm rõ rệt so với những năm trước. Nhiều buôn làng mấy năm liền không còn xảy ra tình trạng kết hôn sớm. Trẻ em, đặc biệt là các em gái, được tạo điều kiện học tập lâu hơn, tự tin hơn khi nói về ước mơ của mình.

Ông Nguyễn Tiến Thịnh, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội, xã Ea Knốp chia sẻ: “Đẩy lùi tảo hôn không thể ngày một ngày hai. Điều quan trọng nhất là làm cho người dân hiểu rằng, cho con kết hôn sớm không phải là lo cho tương lai, mà ngược lại, đang tước đi cơ hội của chính các em. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền luôn được duy trì thường xuyên, liên tục, gắn với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo của địa phương".

MAI CƯỜNG