Xác định rõ trách nhiệm trong quản lý, giám sát người bị cấm đi khỏi nơi cư trú

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Theo chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 4/11, Quốc hội thảo luận ở tổ về các dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.

Các đại biểu đánh giá việc xây dựng và trình Quốc hội xem xét 3 dự án luật là cần thiết, nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong bối cảnh sắp xếp lại tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp và lực lượng Công an nhân dân không còn cấp huyện.

Phát biểu tại tổ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng đây là những dự án luật khó, do đó các cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần tiếp tục lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học trong các lĩnh vực này, để hoàn thiện dự thảo Luật, đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước, quản lý an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Theo Chủ tịch Quốc hội, trong bối cảnh hiện nay, cần phải ứng dụng chuyển đổi số, số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động hóa tra cứu các vấn đề, nội dung liên quan trong các dự án Luật.

Chủ tịch Quốc hội nêu ví dụ, trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, có thể ứng dụng công nghệ để tra cứu án tích; tham khảo thêm mô hình của các nước trên thế giới như Singapore...

Đối với những công việc trước đây của Bộ Tư pháp như quản lý cơ sở dữ liệu cấp phiếu lý lịch tư pháp giờ chuyển sang Bộ Công an, Chủ tịch Quốc hội lưu ý đến trách nhiệm phối hợp giữa các Bộ, trong đó Bộ Tư pháp hỗ trợ chuyển giao dữ liệu sang Bộ Công an đến ngày 31/12/2025.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, cơ quan soạn thảo cần quan tâm đến vấn đề rủi ro bảo mật dữ liệu, dữ liệu nhạy cảm, án tích cá nhân; cải cách thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp; đơn giản hóa hồ sơ; giảm thời gian cấp phiếu. Trong xây dựng quản lý các dữ liệu lý lịch tư pháp, có thể bổ sung về quy định tiêu chuẩn dữ liệu, tránh lạm dụng dữ liệu.

Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh Gia Lai và Thái Nguyên thảo luận ở tổ. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) kiến nghị dự thảo Luật cần quy định rõ phiếu lý lịch tư pháp được cấp dưới dạng bản điện tử, chỉ trong một số trường hợp đặc biệt thì mới đề nghị cấp bản giấy.

Phiếu và lý lịch thông tin tư pháp thể hiện dưới hình thức điện tử, có mã định danh và mã xác thực theo quy chuẩn chung thì có giá trị pháp lý tương đương như bản giấy. Khi đó, người dân có thể tự làm thủ tục trên điện thoại, máy tính cá nhân; hệ thống hành chính sẽ được giảm tải rất nhiều, nhanh hơn và minh bạch hơn.

Cho ý kiến về dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, các ý kiến nhất trí với sự cần thiết ban hành luật; đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ và cơ quan chủ trì soạn thảo trong việc tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung lớn, nhất là việc bổ sung quy định về thi hành biện pháp ngăn chặn “cấm đi khỏi nơi cư trú,” một lĩnh vực mới, đòi hỏi kỹ thuật lập pháp và tính thực tiễn cao.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) nêu rõ đối với việc tổ chức thi hành biện pháp “cấm đi khỏi nơi cư trú,” Chính phủ bổ sung chương riêng là rất cần thiết và phù hợp với thực tiễn. Tuy nhiên, hiệu quả của quy định này phụ thuộc nhiều vào cách phân định trách nhiệm và năng lực thực hiện ở cấp cơ sở.

Dự thảo Luật quy định, Ủy ban nhân dân cấp xã là cơ quan chịu trách nhiệm chung trong quản lý, theo dõi, còn Trưởng Công an cấp xã là người trực tiếp giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện việc này. Theo đại biểu, cách quy định như vậy đã đúng với nguyên tắc “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền.”

Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo quy định cụ thể hơn cơ chế phối hợp giữa Ủy ban nhân dân và Công an xã, xác định rõ trách nhiệm cuối cùng thuộc về Ủy ban nhân dân cấp xã trong quản lý, giám sát người bị cấm đi khỏi nơi cư trú, tránh tình trạng “phân vai nhưng không rõ ai chịu trách nhiệm chính.”

Thảo luận tại tổ về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), các đại biểu tán thành quy định của dự thảo Luật về quyền của phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể; được lưu trữ trứng, tinh trùng nhưng đề nghị chỉ nên cho phép phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể trong trường hợp nhằm cứu chữa thân nhân của họ, đồng thời kèm theo điều kiện chặt chẽ như: phạm nhân tự nguyện, hoàn toàn không vì mục đích lợi nhuận, tự chịu chi phí, đủ điều kiện về sức khỏe và thời gian chấp hành án phạt tù còn lại phải ngắn (không quá 3 năm).../.

(TTXVN/Vietnam+)