Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật là yếu tố then chốt góp phần phát triển xã hội bền vững

Khai mạc Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu, để thúc đẩy và duy trì văn hóa tuân thủ pháp luật, đòi hỏi sự chung tay của cả hệ thống chính trị, trong đó cán bộ, công chức, doanh nghiệp và người dân đều phải phát huy vai trò, trách nhiệm của mình.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc, việc xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là yếu tố then chốt góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển xã hội bền vững.

Thứ trưởng đề nghị các ý kiến đóng góp tại Tọa đàm tập trung vào một số nội dung trọng tâm như: làm rõ hơn nội hàm khái niệm văn hóa tuân thủ pháp luật; xác định các yếu tố hình thành nên văn hóa tuân thủ pháp luật và làm rõ mối quan hệ giữa văn hóa tuân thủ pháp luật với các khái niệm liên quan như ý thức pháp luật, văn hóa công sở, văn hóa công vụ...

Đồng thời, cần xác định các yếu tố duy trì văn hóa tuân thủ pháp luật và từ thực tiễn địa phương, đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật hiện nay theo ba cấp độ: cán bộ, công chức; doanh nghiệp; người dân. Qua đó, đề xuất các giải pháp cụ thể.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc và Cục trưởng Lê Vệ Quốc điều hành phiên tọa đàm.

Tại tọa đàm, ông Lê Vệ Quốc (Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý) cho rằng, xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh toàn hệ thống chính trị đang tập trung cao độ thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, đưa mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển.

Việc làm rõ khái niệm "văn hóa tuân thủ pháp luật", một phạm trù vừa mang tính lý luận cơ bản, vừa có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc đối với quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

“Việc nghiên cứu kỹ lưỡng cấu trúc nội tại cũng như cách thức tồn tại khách quan của văn hóa tuân thủ pháp luật trong đời sống xã hội là nền tảng để nhận diện đầy đủ các yếu tố tác động, từ đó xác định các điều kiện bảo đảm cho sự hình thành và phát triển bền vững của văn hóa. Những yếu tố đó bao gồm: hệ thống pháp luật công bằng, dễ tiếp cận; môi trường chính trị - xã hội ổn định; sự gương mẫu của đội ngũ cán bộ, công chức; vai trò định hướng của truyền thông cũng như nhận thức và hành vi pháp lý của mỗi công dân...”, ông Lê Vệ Quốc nói.

Cùng nêu tham luận, tiến sĩ Phạm Thị Thanh Hương (Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội) cho hay, văn hóa tuân thủ pháp luật cần được coi là có vai trò quan trọng không thể thiếu trong sự nghiệp xây dựng, hoàn thiện pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật.

Theo bà Hương, việc phát triển văn hóa tuân thủ pháp luật vừa nhằm tạo động lực nâng cao tri thức pháp luật, hướng tới ứng xử, quan hệ với pháp luật một cách văn minh, phù hợp với giá trị “chân, thiện, mỹ”, vừa góp phần khơi dậy và lan tỏa các giá trị tốt đẹp của văn hóa pháp luật trong cộng đồng và toàn xã hội.

Còn ông Nguyễn Chính Nghĩa (Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh) cho rằng, các yếu tố ảnh hưởng đến việc hình thành và duy trì văn hóa tuân thủ pháp luật gồm hệ thống pháp luật và chất lượng thể chế, trình độ dân trí và năng lực nhận thức về pháp luật, vai trò của giáo dục và truyền thông pháp luật, môi trường xã hội và chuẩn mực cộng đồng niềm tin vào pháp luật và công lý xã hội.

Lãnh đạo Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh đề xuất một số giải pháp xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, trong đó tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật dễ hiểu, dễ tiếp cận, công khai, minh bạch, sát thực tế...

Hoàng An