Xe bị ngập nước, cây đổ đè trong mưa bão có được bảo hiểm bồi thường không?
Bão số 5 Kajiki sau khi suy yếu thành áp thấp đã gây mưa lớn, ngập úng diện rộng ở nhiều tỉnh miền Bắc và miền Trung, khiến nhiều ô tô bị ngập nước, cây đổ đè hư hỏng. Điều được các chủ xe quan tâm ngay lúc này là bảo hiểm có chi trả cho những thiệt hại này hay không.
Chi trả tùy trường hợp
Liên quan đến vấn đề này, luật sư Đoàn Trung Hiếu – Trưởng Văn phòng Luật sư Phát triển cộng đồng (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) cho biết, về nguyên tắc, những thiệt hại đối với xe ô tô do mưa bão, ngập nước hay cây đổ đè đều thuộc diện được bảo hiểm chi trả. Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng với những chủ xe có tham gia loại hình bảo hiểm phù hợp.
Hiện nay, bảo hiểm dành cho ô tô có nhiều loại, trong đó chỉ có bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc là hình thức mà tất cả chủ xe phải tham gia theo quy định của pháp luật. Các loại bảo hiểm khác như bảo hiểm vật chất xe, bảo hiểm tai nạn cho người ngồi trên xe hay bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với hàng hóa vận chuyển… đều mang tính tự nguyện.
“Để được bồi thường trong trường hợp xe bị hư hỏng bởi mưa bão, ngập lụt hoặc cây đổ, chủ xe cần mua bảo hiểm vật chất, thường được gọi là bảo hiểm thân vỏ xe. Đây là loại bảo hiểm giúp bảo vệ chính chiếc xe của chủ sở hữu trước những rủi ro bất khả kháng”, luật sư Đoàn Trung Hiếu nhấn mạnh.
Theo luật sư Đoàn Trung Hiếu, các thiệt hại do thiên tai được coi là tác động từ yếu tố khách quan, không thể quy trách nhiệm bồi thường cho bất kỳ cá nhân nào. Vì vậy, chỉ thông qua bảo hiểm vật chất, chủ xe mới có cơ sở để được đền bù. Giá trị và phạm vi bồi thường cụ thể sẽ được xác định căn cứ vào điều khoản hợp đồng đã ký giữa chủ xe và công ty bảo hiểm.

Luật sư Đoàn Trung Hiếu – Trưởng Văn phòng Luật sư Phát triển cộng đồng (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội)
Nhiều điều khoản loại trừ
Điểm khác biệt quan trọng giữa bảo hiểm bắt buộc và bảo hiểm vật chất xe nằm ở phạm vi chi trả. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của bên thứ ba là những người hoặc tài sản bị thiệt hại do xe gây ra tai nạn, không chi trả cho những hư hỏng của chính chiếc xe được bảo hiểm. Phí bảo hiểm loại này được Nhà nước quy định thống nhất và ở mức cố định.
Ngược lại, bảo hiểm vật chất xe mang tính tự nguyện, mức phí được tính toán dựa trên giá trị và chủng loại xe. Loại hình này lại đem đến sự bảo vệ trực tiếp cho tài sản của chủ xe, bao gồm các tình huống va chạm, cháy nổ, thiên tai, ngập lụt, hay việc cây cối đổ đè lên phương tiện. Nói cách khác, nếu bảo hiểm bắt buộc giống như một “lá chắn” để bảo vệ người khác, thì bảo hiểm vật chất xe chính là tấm “bùa hộ mệnh” giúp chủ xe yên tâm trước những rủi ro bất ngờ từ thiên nhiên và xã hội.
Dù vậy, luật sư Đoàn Hà Trung cho biết, không phải trong mọi trường hợp, bảo hiểm đều chi trả. Trên thực tế, nhiều chủ xe từng vướng phải tranh chấp với doanh nghiệp bảo hiểm do hiểu nhầm về quyền lợi, hoặc không lường trước được những điều khoản loại trừ.

Để được bồi thường trong trường hợp xe bị hư hỏng bởi mưa bão, ngập lụt hoặc cây đổ, chủ xe cần mua bảo hiểm vật chất (bảo hiểm thân vỏ xe)
Theo luật sư Đoàn Trung Hiếu, hợp đồng bảo hiểm đều quy định rõ những tình huống mà công ty bảo hiểm có quyền từ chối bồi thường. Đó là các thiệt hại phát sinh từ hành vi vi phạm pháp luật hoặc lỗi cố ý của chủ xe, lái xe. Ví dụ, nếu người điều khiển xe không có giấy phép lái xe hợp lệ, sử dụng rượu bia, chất kích thích, tham gia đua xe trái phép hoặc dùng xe để vận chuyển hàng hóa cấm, thì khi xảy ra rủi ro, bảo hiểm sẽ không có trách nhiệm chi trả.
Ngoài ra, có những tình huống tưởng chừng “bất khả kháng” nhưng thực tế lại nằm trong danh mục loại trừ. Chẳng hạn, khi xe bị ngập nước, nhiều chủ xe nóng vội khởi động lại phương tiện khiến động cơ bị thủy kích. Đây là lỗi được xem là do sự bất cẩn hoặc sử dụng xe sai cách của chủ sở hữu, nên sẽ không được bồi thường. Tương tự, các trường hợp tự ý thay đổi kết cấu xe, không tuân thủ quy định về bảo dưỡng định kỳ, hay hư hỏng do hao mòn tự nhiên cũng không nằm trong phạm vi chi trả. Một số điều khoản còn loại trừ cả việc mất cắp bộ phận riêng lẻ của xe, chỉ chi trả khi xe bị mất trộm toàn bộ.
Đáng chú ý, thủ tục thông báo và giám định tổn thất cũng là yếu tố then chốt quyết định việc bồi thường. Nếu chủ xe tự ý sửa chữa, thay thế linh kiện trước khi có sự đồng ý của doanh nghiệp bảo hiểm, quyền lợi bảo hiểm có thể bị từ chối. Trong khi đó, quy trình thông thường yêu cầu chủ xe phải thông báo kịp thời, phối hợp để công ty bảo hiểm cử cán bộ giám định tình trạng hư hỏng, từ đó xác định mức bồi thường phù hợp. Sự thiếu hiểu biết hoặc chủ quan trong việc tuân thủ quy trình này có thể khiến chủ xe mất đi khoản hỗ trợ đáng lẽ được hưởng.
Trưởng Văn phòng Luật sư Phát triển cộng đồng cho biết, trong bối cảnh thiên tai ngày càng diễn biến bất thường, việc tham gia bảo hiểm vật chất xe ô tô trở thành một giải pháp tài chính cần thiết cho nhiều chủ phương tiện. Dù mức phí có phần cao hơn so với bảo hiểm bắt buộc, song những gì người mua nhận lại chính là sự an tâm trước những thiệt hại khó lường. Tuy nhiên, để không rơi vào cảnh “dở khóc dở cười” khi yêu cầu bồi thường, các chủ xe cần đọc kỹ hợp đồng, nắm rõ phạm vi bảo hiểm và các điều khoản loại trừ, cũng như tuân thủ đầy đủ quy trình thông báo, giám định khi xảy ra sự cố.