Xóa bỏ thuế khoán - những điểm quan trọng hộ kinh doanh cần lưu ý
Thời điểm chính thức xóa bỏ phương pháp thuế khoán đang đến gần, hộ kinh doanh cần phải lưu ý gì, chuẩn bị gì khi chuyển sang phương pháp kê khai? Hộ kinh doanh có thể truy cập vào đường link: https://dichvucong.gdt.gov.vn/tthc/homelogin để tập làm quen với khai, nộp thuế.
Chìa khóa then chốt để hộ kinh doanh phát triển
Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu xóa bỏ hình thức thuế khoán từ ngày 1/1/2026. Thay vào đó, hộ kinh doanh sẽ chuyển sang phương pháp kê khai, nộp thuế. Nêu quan điểm về chủ trương này, các chuyên gia kinh tế cho rằng, sự thay đổi này là bước ngoặt lớn trong quản lý thuế đối với khu vực hộ kinh doanh.
Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho rằng, việc chuyển đổi mô hình được xem là bản lề quan trọng để thúc đẩy hộ kinh doanh nâng cao tính tự giác tuân thủ pháp luật thuế, xây dựng văn hóa doanh nhân, doanh nghiệp. Đây là chìa khóa then chốt để hộ kinh doanh ngày càng trưởng thành, phát triển bền vững, giúp đóng góp quan trọng vào sự lớn mạnh của nền kinh tế.
Hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế trên Cổng trải nghiệm dành cho hộ, cá nhân kinh doanh có sự hỗ trợ của cán bộ thuế. Ảnh: Đức Thanh
Để tháo gỡ vướng mắc cũng như giúp hộ kinh doanh yên tâm tuân thủ quy định, ngành Thuế đã triển khai chiến dịch “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh”. Thực hiện chiến dịch, cơ quan thuế các cấp trên cả nước đã triển khai đồng bộ, rộng khắp với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng hộ” nhằm tuyên truyền, vận động, hướng dẫn để “hộ kinh doanh hiểu, hộ kinh doanh tin, hộ kinh doanh chuyển đổi”.
Ngành Thuế cho biết, qua chiến dịch, phần lớn hộ kinh doanh thuộc diện phải chuyển đổi đã chấp hành. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận hộ kinh doanh băn khoăn liên quan đến các vấn đề xử lý hàng tồn kho khi chuyển đổi, hay ngưỡng doanh thu phải nộp thuế; đặc biệt với các hộ kinh doanh đã quen đã với phương thức thủ công, hạn chế về nền tảng số và mang tâm lý e ngại khi thay đổi.
Các phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân
“Nếu doanh thu năm dưới 500 triệu đồng, hộ kinh doanh được miễn thuế. Nếu doanh thu năm từ trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng, hộ kinh doanh có thể lựa chọn tính thuế thu nhập cá nhân theo 2 phương pháp. Một là, tính theo thu nhập tính thuế (doanh thu trừ (-) chi phí) nhân (x) thuế suất. Hai là, tính theo doanh thu tính thuế nhân (x) thuế suất. Với cách tính theo doanh thu, cơ quan thuế không sử dụng hóa đơn, chứng từ đầu vào làm cơ sở tính thuế. Như vậy, hộ kinh doanh thuộc nhóm có doanh thu từ 3 tỷ đồng trở xuống thì không nên quá hoang mang về hàng tồn kho”.
Ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Thuế TP Hà Nội.
Nêu quan điểm về những băn khoăn của hộ kinh doanh, ông Nguyễn Tiến Minh - Phó Trưởng Thuế TP. Hà Nội cho biết, cơ quan thuế sẽ tiến hành khảo sát để nắm rõ lượng hàng tồn kho của hộ kinh doanh. Ví dụ, các hộ kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, hàng tồn kho là nhập khẩu hay hàng hóa sản xuất trong nước. Có hộ kinh doanh thuốc chữa bệnh, đây là lĩnh vực rất quan trọng về nguồn gốc…
“Khía cạnh khác là chứng từ là gì, các bên thanh toán với nhau ra sao. Tất cả nội dung này sẽ được khảo sát rất cụ thể. Thuế TP. Hà Nội sẽ triển khai khảo sát các nội dung liên quan tới hàng tồn kho của nhóm hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng. Từ kết quả khảo sát, cơ quan thuế sẽ báo cáo cấp trên để có hướng dẫn cụ thể” - ông Nguyễn Tiến Minh cho biết.
7 lưu ý dành cho hộ kinh doanh
Thứ nhất, cần xác định nhóm quy mô kinh doanh. Hộ kinh doanh cần căn cứ vào doanh thu, lĩnh vực hoạt động để xác định mình thuộc nhóm hộ kinh doanh nào, được miễn thuế hay phải đóng thuế, từ đó áp dụng đúng phương thức kê khai theo quy định.
Thứ hai, kiểm kê hàng tồn kho tại thời điểm chuyển đổi. Với hộ kinh doanh chọn đóng thuế theo lợi nhuận thì việc kiểm kê nhằm xác định rõ giá trị hàng hóa còn tồn, làm căn cứ hạch toán chi phí, doanh thu trong giai đoạn kê khai, tránh tình trạng chênh lệch số liệu hoặc bị truy thu thuế về sau.
Thứ ba, đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử (nếu thuộc diện bắt buộc). Hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng cần chủ động đăng ký và làm quen với việc xuất hóa đơn điện tử theo quy định mới.
Thứ tư, chuẩn bị sổ sách kế toán. Hộ kinh doanh cần ghi chép đầy đủ sổ sách, bao gồm: doanh thu, chi phí, hàng hóa mua vào, bán ra.
Thứ năm, thay đổi, cập nhật thông tin đăng ký kinh doanh và thuế. Hộ kinh doanh cần rà soát, cập nhật lại các thông tin như: ngành nghề, địa điểm kinh doanh, thông tin người đại diện, phương thức nộp thuế nếu có sự thay đổi.
Thứ sáu, đăng ký tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh. Hộ kinh doanh được khuyến nghị mở tài khoản ngân hàng riêng để phục vụ hoạt động kinh doanh, tránh nhầm lẫn giữa tiền kinh doanh và tiền chi tiêu cá nhân, giảm rủi ro khi cơ quan thuế đối chiếu dòng tiền phục vụ kê khai.
Thứ bảy, thực hiện kê khai thuế đối với hoạt động kinh doanh. Sau khi hoàn tất các bước chuẩn bị, hộ kinh doanh cần thực hiện kê khai thuế đúng thời hạn, đúng quy định.
Cổng trải nghiệm - sân tập để hộ kinh doanh làm quen với khai, nộp thuế
Nhằm hỗ trợ cá nhân, hộ kinh doanh chuẩn bị chuyển sang phương thức kê khai thuế từ năm 2026, ngành Thuế vừa ra mắt Cổng trải nghiệm dành cho hộ, cá nhân kinh doanh. Theo đó, hộ kinh doanh có thể truy cập vào đường link: https://dichvucong.gdt.gov.vn/tthc/homelogin và chọn chức năng “Trải nghiệm cho hộ, cá nhân kinh doanh”.
Với chức năng đăng ký thuế, người nộp thuế chọn chức năng đăng ký thuế để trải nghiệm với 14 bước. Thủ tục đăng ký thuế là bước đầu tiên và bắt buộc đối với hộ, cá nhân kinh doanh nhằm được cấp mã số thuế hoặc ghi nhận số định danh cá nhân làm mã số thuế, ghi nhận thông tin địa điểm kinh doanh để thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.
Với chức năng đăng ký hóa đơn, người nộp thuế chọn đăng ký hóa đơn để trải nghiệm 8 bước. Chức năng đăng ký sử dụng hóa đơn cho phép người nộp thuế thực hiện đăng ký hoặc thay đổi thông tin sử dụng hóa đơn điện tử theo quy định. Qua chức năng này, hộ kinh doanh có thể gửi hồ sơ đăng ký, cập nhật thông tin và theo dõi tình trạng xử lý của cơ quan thuế, bảo đảm việc sử dụng hóa đơn điện tử đúng quy định và thuận tiện trong quá trình kinh doanh.
Với chức năng khai thuế, hộ kinh doanh tiếp tục chọn để trải nghiệm. Các loại tờ khai thường gặp gồm: tờ khai sử dụng hóa đơn điện tử, tờ khai thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên, tờ khai thuế năm…
Về hoàn thuế, khi chọn chức năng hoàn thuế, hộ kinh doanh sẽ được trải nghiệm qua 8 bước. Hoàn thuế là quyền lợi của hộ và cá nhân kinh doanh khi số thuế đã nộp vượt quá số thuế thực tế phải nộp. Để được hoàn thuế, hộ kinh doanh cần nộp văn bản đề nghị hoàn thuế kèm tờ khai, bảng kê và các chứng từ liên quan.
Với chức năng nộp thuế, hộ kinh doanh được trải nghiệm 6 bước nộp thuế, hộ kinh doanh sẽ tự tính số thuế phải nộp dựa trên doanh thu thực tế và các khoản chi hợp pháp khi bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai. Các loại thuế cần nộp gồm: thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên, cùng các tờ khai, bảng kê và chứng từ liên quan.
Mục tiêu của Cổng trải nghiệm là khi bước vào kỳ kê khai thật sự, người nộp thuế đã nắm quy trình, hiểu rõ từng bước và tự tin thực hiện. Đây cũng là bước chuẩn bị quan trọng phục vụ việc chuyển đổi từ phương pháp thuế khoán sang phương pháp kê khai, góp phần nâng cao tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh.
