Ý kiến chuyên gia về những điểm còn vướng trong dự thảo Luật Phòng bệnh

Dự án Luật Phòng bệnh đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của các cơ quan, chuyên gia và tổ chức quốc tế - Ảnh minh họa

Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội lấy ý kiến hoàn thiện dự án Luật Phòng bệnh

Trước đó, tại Hà Nội, dưới sự chủ trì của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Hoàng Mai, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tổ chức Hội nghị lấy ý kiến đối với dự án Luật Phòng bệnh.

Tham dự hội nghị có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Trần Thị Nhị Hà, đại biểu Quốc hội chuyên trách Lê Văn Khảm, cùng đại diện Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Sở Y tế các tỉnh, thành phố.

Giới thiệu về dự án Luật, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế Phạm Đức Mạnh cho biết, dự thảo Luật được xây dựng theo hướng Luật khung, mang tính nguyên tắc, bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp với thực tiễn. Cụ thể, dự thảo phân định rõ thẩm quyền của Quốc hội trong lĩnh vực phòng bệnh, đồng thời giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết tại 17 điều; các Bộ, ngành tại 13 điều; và địa phương tại 4 điều.

Dự thảo Luật Phòng bệnh gồm 6 chương, 41 điều, kế thừa 5 điều, sửa đổi 39 điều và bãi bỏ 20 điều của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007, đồng thời bổ sung 10 điều mới. Các quy định mới tập trung vào: ngày Sức khỏe toàn dân Việt Nam, hệ thống thông tin phòng bệnh, phòng, chống bệnh không lây nhiễm, rối loạn sức khỏe tâm thần, và dinh dưỡng trong phòng bệnh.

Hội nghị lấy ý kiến dự án Luật Phòng bệnh do Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Hoàng Mai chủ trì

Đáng chú ý, dự thảo mở rộng phạm vi điều chỉnh, quy định rõ về phân loại bệnh truyền nhiễm, biện pháp phòng chống, giám sát dịch bệnh, cách ly y tế, kiểm dịch y tế, bảo đảm an toàn sinh học trong xét nghiệm, vắc xin, sinh phẩm và tiêm chủng.

Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Kim Phương - đại diện WHO tại Việt Nam - đánh giá cao nỗ lực xây dựng Luật Phòng bệnh, coi đây là bước tiến quan trọng trong tăng cường công tác phòng ngừa và kiểm soát bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm. Bà nhấn mạnh, dự thảo đã thể hiện tinh thần "phòng bệnh trước tiên", phù hợp với các nguyên tắc của Điều lệ Y tế quốc tế, đồng thời khuyến nghị cần xác định rõ nhiệm vụ chiến lược và trách nhiệm các cơ quan, tổ chức trong việc thực thi Luật sau khi ban hành.

Từ góc độ chuyên môn, ThS.BS Phan Hồng Hải - Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng - cho rằng, việc xây dựng dự án Luật Phòng bệnh là cấp thiết, nhất là khi người dân Việt Nam sống thọ hơn nhưng số năm sống khỏe mạnh lại thấp. Ông góp ý dự thảo cần làm rõ hơn quy trình "xác minh ca bệnh truyền nhiễm" để xác định chính xác tình huống dịch bệnh.

Cho ý kiến tại hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Trần Thị Nhị Hà cho rằng, dự thảo hiện chưa quy định về giá dịch vụ dự phòng, trong khi đây là nội dung được các địa phương đặc biệt quan tâm. Bà đề nghị Ban soạn thảo bổ sung quy định về giá dịch vụ dự phòng, đồng thời xây dựng danh mục định mức, quy trình kỹ thuật nhằm tháo gỡ khó khăn cho hệ thống Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh tại địa phương.

Nhiều đại biểu cũng đề xuất bổ sung quy định về phòng bệnh tại cơ sở chăm sóc người cao tuổi, khám sàng lọc và khám sức khỏe định kỳ cho người dân, có lộ trình, đối tượng, nguồn lực và giá dịch vụ dự phòng cụ thể. Một số ý kiến đề nghị quỹ Bảo hiểm y tế nên thanh toán cho các hoạt động tầm soát, khám sức khỏe định kỳ; đồng thời cần làm rõ đào tạo, thu hút và hỗ trợ nhân lực y tế dự phòng, đầu tư trang thiết bị, và tiêu chuẩn cơ sở y tế dự phòng sau sáp nhập.

Liên quan đến công tác tiêm chủng vắc xin, các đại biểu đề nghị dự thảo cần xác định rõ khái niệm "cơ sở tiêm chủng đủ điều kiện", có lộ trình mở rộng loại vắc xin được ngân sách chi trả, và cơ chế khuyến khích đơn vị cung cấp dịch vụ tiêm chủng.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Hoàng Mai ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến góp ý cụ thể, thiết thực của các đại biểu. Ông cho biết, Ủy ban sẽ tiếp thu, chọn lọc, phối hợp với cơ quan soạn thảo để hoàn thiện dự án Luật, trình thảo luận tại phiên họp toàn thể lần thứ 3 sắp tới của Ủy ban Văn hóa và Xã hội.

Cần sớm ban hành Luật Phòng bệnh để bảo vệ và nâng cao sức khỏe người dân

TS. Hoàng Minh Đức - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) - cho biết, việc xây dựng Luật Phòng bệnh là hết sức cần thiết nhằm nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người Việt Nam.

Theo ông Đức, Hiến pháp và các Nghị quyết của Đảng đã khẳng định rõ nguyên tắc "phòng bệnh hơn chữa bệnh", coi y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, chất lượng sống của người dân còn hạn chế do gánh nặng bệnh tật ngày càng lớn, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường… chiếm tới 73,7% gánh nặng bệnh tật và 81,4% tổng số ca tử vong toàn quốc.

Nguyên nhân đến từ chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, ý thức vệ sinh còn hạn chế, cùng với đó là gia tăng các rối loạn tâm thần sau đại dịch COVID-19 do áp lực và khó khăn kinh tế.

Để khắc phục tình trạng này, Bộ Y tế đề xuất xây dựng Luật Phòng bệnh theo hướng tiếp cận phòng bệnh từ sớm, từ xa, kế thừa và mở rộng Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007, với 5 chính sách lớn gồm:

Phòng, chống bệnh không lây nhiễm;

Phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần;

Bảo đảm dinh dưỡng trong phòng bệnh;

Phòng bệnh trước các yếu tố nguy cơ (ô nhiễm, biến đổi khí hậu, thương tích…);

Bảo đảm các điều kiện cần thiết để phòng bệnh.

TS. Đức nhấn mạnh, đây là những chính sách lần đầu tiên được luật hóa, nhằm tạo hành lang pháp lý ổn định, lâu dài cho công tác phòng bệnh toàn diện, bao gồm cả dự phòng từ sớm, dự phòng cấp 1-3 để không chỉ kiểm soát nguy cơ mà còn ngăn chặn bệnh tật từ gốc.

Thùy Dung