10 điều cần lưu ý giúp dùng thuốc giảm đau OTC an toàn
Đau là triệu chứng rất thường gặp, thế nhưng trước khi tìm đến với thuốc giảm đau, bạn cần phải hiểu rõ tác dụng của thuốc, những tác dụng phụ có thể xảy ra, luôn đọc kỹ nhãn và làm theo hướng dẫn trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào.
1. Các loại thuốc giảm đau không kê đơn (OTC)
Thuốc giảm đau không kê đơn gồm: Acetaminophen (Tylenol) và thuốc chống viêm không steroid - hay còn gọi là NSAID. Cả hai loại này đều giúp giảm đau và hạ sốt. NSAID bao gồm ibuprofen, aspirin và naproxen natri...
Thuốc giảm đau có nhiều dạng, bao gồm: Viên nén, viên nang, dạng lỏng…
2. Những điều cần lưu ý khi dùng thuốc giảm đau không kê đơn
2.1 Tuổi tác có thể ảnh hưởng đến độ an toàn của thuốc giảm đau
Nhiều năm trước, cha mẹ thường cho trẻ uống aspirin khi bị sốt và ốm. Giờ đây, các bác sĩ đã biết nhiều hơn về hội chứng Reye - một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng ảnh hưởng đến não, thận và gan và là một nguy cơ của thuốc aspirin khi dùng ở trẻ.
Do đó, aspirin không được dùng cho trẻ em và thanh thiếu niên. Trẻ em bị sốt, đau… có thể dùng ibuprofen và acetaminophen một cách an toàn, miễn là tuân thủ đúng liều lượng, phù hợp với độ tuổi và cân nặng của chúng.
Người cao tuổi cũng nên thận trọng khi dùng thuốc giảm đau OTC, vì người lớn tuổi có nhiều khả năng bị tác dụng phụ hơn.
2.2 Lưu ý đồ uống khi dùng thuốc giảm đau
Rượu và thuốc giảm đau OTC có thể là một sự kết hợp nguy hiểm. Nhiều loại thuốc - trong đó có thuốc giảm đau - có cảnh báo về việc uống rượu nếu bạn đang dùng thuốc. Do đó, luôn đọc nhãn và làm theo hướng dẫn và không uống rượu khi dùng thuốc giảm đau.
2.3 Thuốc giảm đau có thể ảnh hưởng đến huyết áp
Thuốc giảm đau OTC có thể tương tác với một số loại thuốc trị tăng huyết áp hoặc có thể làm tăng huyết áp ở những người trước đây chưa được chẩn đoán mắc bệnh này.
Nếu bạn đang dùng thuốc trị tăng huyết áp theo toa, hãy thường xuyên theo dõi huyết áp và hỏi ý kiến bác sĩ để tìm ra loại thuốc giảm đau OTC nào phù hợp nhất với bạn.
2.4 Dạ dày có thể nhạy cảm với thuốc giảm đau
Một số thuốc giảm đau NSAID, chẳng hạn như ibuprofen và naproxen natri, có thể ảnh hưởng tới đường tiêu hóa. Chúng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến loét và chảy máu, hoặc làm trầm trọng thêm vết loét sẵn có.
Nếu bạn phải sử dụng thuốc giảm đau NSAID, hãy dùng liều thấp nhất có thể và trong thời gian ngắn nhất, uống cùng với thức ăn.
Trong trường hợp cần dùng NSAID hằng ngày trong hơn một tuần, hãy trao đổi với bác sĩ về cách khắc phục bất lợi này.
2.5 Thuốc giảm đau có thể ảnh hưởng tới thận
Thận là cơ quan làm việc chăm chỉ, giúp lọc chất thải và giữ cân bằng chất lỏng và chất điện giải, nhưng các thuốc NSAID có thể cản trở khả năng thực hiện những công việc này.
Sử dụng thường xuyên các loại thuốc này có thể làm trầm trọng thêm bệnh thận và dẫn đến suy thận. Nếu bạn bị bệnh thận mãn tính, hãy trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc giảm đau NSAID nào. Bác sĩ sẽ lựa chọn điều trị thay thế thân thiện với thận hơn.
Ngoài ra, kết hợp rượu với acetaminophen có thể gây tổn thương thận, cần lưu ý không trộn lẫn cả hai loại này.
2.6 Có thể ảnh hưởng đến tim
Thuốc giảm đau OTC có thể là con dao hai lưỡi đối với những người có vấn đề về tim.
Aspirin liều thấp hằng ngày có thể giúp ngăn ngừa cục máu đông (nguy cơ dẫn đến đột quỵ hoặc đau tim). Mặt khác, việc sử dụng NSAID không chứa aspirin trong thời gian dài, đặc biệt là ở liều cao, có thể cản trở tác dụng làm loãng máu của aspirin, và làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ.
Do đó, những người mắc bệnh tim hoặc tăng huyết áp nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng NSAID. Vì những thuốc này thường không được khuyến cáo cho những người mắc bệnh thận, suy tim hoặc xơ gan…
2.7 Cần đọc kỹ nhãn thuốc để hiểu về thuốc bạn đang dùng
Các sản phẩm thuốc không kê đơn kết hợp - chẳng hạn như thuốc chữa cảm lạnh và cúm - thường chứa một số loại thuốc. Để tránh dùng quá nhiều, hãy xem danh sách các thành phần hoạt động, để tránh dùng nhiều loại sản phẩm có chứa cùng hoạt chất, gây quá liều.
Đọc nhãn cũng có thể giúp bạn tránh các loại thuốc mà bạn bị dị ứng.
2.8 Gan có thể nguy hiểm với thuốc giảm đau
Thuốc có chứa acetaminophen và các loại thuốc giảm đau khác thường an toàn và hiệu quả khi được sử dụng theo chỉ dẫn, nhưng tất cả các loại thuốc đều có rủi ro.
Acetaminophen có tác dụng giảm đau rất tốt, nhưng có thể ảnh hưởng đến gan. Tổn thương gan nghiêm trọng có thể xảy ra nếu dùng quá liều acetaminophen. Do đó, luôn đọc nhãn và làm theo hướng dẫn.
Để ngăn ngừa các vấn đề về gan, không dùng nhiều hơn tổng liều khuyến cáo hằng ngày. Không uống rượu trong khi dùng thuốc có chứa acetaminophen và dùng liều thấp nhất có thể trong khoảng thời gian ngắn nhất.
Những người bị xơ gan nên tránh hoàn toàn dùng các thuốc NSAID và chỉ sử dụng acetaminophen với liều lượng nhỏ. Trao đổi với bác sĩ để xem loại thuốc giảm đau nào phù hợp với bạn.
2.9 Mang thai và thuốc giảm đau
Khi bạn mang thai, gần như những gì đi vào cơ thể bạn cũng sẽ đến với em bé. NSAID thường không được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai trong tam cá nguyệt thứ ba, do tăng nguy cơ biến chứng ở trẻ sơ sinh.
Nếu bạn bị đau, hãy trao đổi với bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân. Một số biện pháp khắc phục tại nhà có thể hữu ích, chẳng hạn như xoa bóp hoặc ngâm nước ấm để giảm đau lưng.
Trước khi dùng bất kỳ loại thuốc giảm đau nào, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để đảm bảo sự an toàn cho bạn và em bé.
2.10 Tương tác thuốc
Một số loại thuốc có thể tương tác bất lợi khi dùng cùng nhau, thậm chí gây nguy hiểm.
Ví dụ, NSAID làm tăng nguy cơ chảy máu, warfarin làm loãng máu. Khi kết hợp sẽ làm tăng nguy cơ chảy máu.
Do một số tương tác thuốc có thể đe dọa đến tính mạng, hãy trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn về tất cả các loại thuốc và chất bổ sung mà bạn đang dùng, thậm chí cả thuốc không kê đơn, vitamin hoặc thuốc thảo dược.