120 ngày thử lửa

Tân thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul cùng nội các tuyên thệ nhậm chức trước Quốc vương Maha Vajiralongkorn. Ảnh: nationthailand.com

Theo thỏa thuận với đảng Nhân dân, Thủ tướng Anutin sẽ lãnh đạo một chính phủ thiểu số có thể chấm dứt hoạt động sau 4 tháng, khi Quốc hội bị giải tán để mở đường cho bầu cử mới. Nhận thức rõ giới hạn ngắn ngủi này, ông Anutin nhiều lần khẳng định nội các của mình sẽ “làm việc không ngừng nghỉ”, tận dụng từng ngày để xử lý những vấn đề bức thiết nhất của đất nước.

Một điểm đặc biệt trong thành phần nội các là sự hiện diện đáng kể của các chuyên gia “ngoài vòng chính trị” ở những vị trí trọng yếu như tài chính, thương mại, năng lượng, ngoại giao và quốc phòng. Sự lựa chọn này phản ánh ưu tiên của tân Thủ tướng trong việc tập trung vào các trụ cột kinh tế và đối ngoại – lĩnh vực gắn trực tiếp với đời sống người dân và vị thế quốc tế của Thái Lan.

Theo các nhà phân tích, thách thức kinh tế mà chính phủ mới đối diện là vô cùng lớn. Nợ hộ gia đình cao, đồng baht mạnh gây khó khăn cho xuất khẩu, trong khi chi phí sinh hoạt ngày càng đè nặng lên người dân. Trong bối cảnh đó, chính phủ buộc phải đưa ra những giải pháp tức thời nhằm xoa dịu sức ép xã hội, đồng thời vẫn duy trì sự bền vững tài khóa để tránh rơi vào vòng xoáy nợ công.

Một số ý kiến bày tỏ lo ngại rằng các dự án quy mô lớn – như dự án hành lang cầu đường hay các vùng kinh tế đặc biệt – nếu được triển khai vội vã, có thể vấp phải sự phản đối do thiếu đồng thuận cộng đồng hoặc nguy cơ gây tác động tiêu cực đến môi trường. Vì thế, giới quan sát nhận định chính phủ của Thủ tướng Anutin sẽ ưu tiên các biện pháp ngắn hạn, có thể tạo “tác động nhanh” thay vì cải cách cơ cấu dài hạn.

Trong số đó, chương trình đồng chi trả “Khon La Khrueng” từng được cựu Thủ tướng Prayut Chan-o-cha áp dụng thành công, giúp tăng uy tín chính phủ, có thể được tái khởi động. Bên cạnh đó, các gói kích cầu như đầu tư hạ tầng địa phương, làm đường, nạo vét kênh rạch cũng được dự báo sẽ được triển khai nhằm thúc đẩy việc làm, cải thiện thu nhập cho người dân, đồng thời mang lại lợi ích chính trị cho đảng cầm quyền.

Chuyên gia Burin Adulwattana, Giám đốc Nghiên cứu kinh tế tại Trung tâm nghiên cứu Kasikorn (Thái Lan), đánh giá cao việc Thủ tướng Anutin chọn ông Ekniti Nitithanprapas làm Bộ trưởng Tài chính. Với chuyên môn và kinh nghiệm sâu sắc, ông Ekniti được kỳ vọng sẽ giúp đảm bảo tính liên tục và ổn định chính sách trong giai đoạn chuyển tiếp ngắn ngủi. Chuyên gia Burin nhấn mạnh rằng các gói kích cầu như chương trình đồng chi trả hay hỗ trợ tiêu dùng, nếu được thực thi hợp lý, có thể nhanh chóng khôi phục niềm tin và thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Trong khi đó, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà phân tích đầu tư Thái Lan Paiboon Nalinthrangkurn nhận định việc ông Anutin được bầu làm thủ tướng và xác định lộ trình 120 ngày đã giúp thị trường chứng khoán có phản ứng tích cực nhờ sự rõ ràng hơn về chính trị. Ông lưu ý, chính phủ cần tập trung vào các biện pháp ngắn hạn, tạo hiệu quả tức thì cho nền kinh tế, nhưng phải tránh vượt quá khả năng tài chính, bởi gánh nặng nợ công và nợ hộ gia đình hiện ở mức đáng báo động.

Để củng cố niềm tin công chúng, nội các của Thủ tướng Anutin được dự báo sẽ triển khai các chính sách “thắng lợi sớm” như giảm giá điện, nhiên liệu – những vấn đề trực tiếp tác động đến đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, vị thế mong manh trong Quốc hội buộc Thủ tướng Anutin phải điều hành hết sức thận trọng. Các chuyên gia cảnh báo niềm tin giữa các đảng đang ở mức thấp, đòi hỏi chính phủ phải chứng minh bằng hành động minh bạch, hiệu quả mới có thể củng cố lòng tin.

Tân Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul sau khi được Hoàng gia phê chuẩn, tại Bangkok, ngày 7/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Một trong những cam kết nhạy cảm của chính phủ là thực hiện thỏa thuận với đảng Nhân dân, bao gồm lộ trình cải cách hiến pháp và trưng cầu dân ý. Ít nhất, tiến trình này phải được khởi động trước kỳ bầu cử tới để thể hiện thiện chí với các đồng minh thuộc “khối cam”. Song song đó, để bảo đảm sự ổn định chính trị, ông Anutin sẽ phải tìm kiếm sự ủng hộ từ các đảng vừa và nhỏ, cũng như tranh thủ sự hậu thuẫn của các tổ chức xã hội và giới học giả nhằm nâng cao uy tín của đảng Tự hào Thái Lan (Bhumjaithai).

Chuyên gia Napon Jatusripitak, nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Viện ISEAS–Yusof Ishak (Singapore), nhận xét rằng ông Anutin là một chính trị gia thực dụng, có khả năng giữ cân bằng giữa các phe phái – từ các gia tộc chính trị truyền thống như Shinawatra, cho tới quân đội, phe bảo hoàng và các đảng nhỏ. Ông được đánh giá là người có thể bảo vệ lợi ích của phe bảo thủ mà không bị gắn chặt với những tranh cãi chính trị trong quá khứ.

Ngoài các vấn đề kinh tế – chính trị trong nước, quan hệ với Campuchia cũng nổi lên như một ưu tiên cấp bách. Dù chính phủ khẳng định vẫn giữ lập trường đóng cửa các trạm kiểm soát biên giới, áp lực từ cộng đồng doanh nghiệp đang gia tăng, buộc Bangkok phải cân nhắc các giải pháp linh hoạt hơn để thúc đẩy thương mại và duy trì ổn định khu vực biên giới. Một số chuyên gia khu vực cho rằng, nếu xử lý khéo léo, đây có thể trở thành cơ hội để ông Anutin khẳng định vai trò lãnh đạo và tạo dựng hình ảnh tích cực trước khi bước vào bầu cử.

Bên cạnh đó, yếu tố truyền thông được đánh giá là cực kỳ quan trọng. Giới phân tích nhấn mạnh rằng chính phủ phải công khai và minh bạch về những gì có thể đạt được trong ngắn hạn và trung hạn, đồng thời thẳng thắn chỉ rõ các giới hạn không thể vượt qua. Nếu không quản lý tốt kỳ vọng xã hội, chính phủ có nguy cơ đối diện làn sóng thất vọng và phản ứng tiêu cực từ dư luận.

Dù chỉ có 120 ngày cầm quyền, chính phủ của Thủ tướng Anutin vẫn đứng trước cơ hội lớn để chứng minh năng lực điều hành. Nếu quản lý tốt rủi ro, đạt được những kết quả cụ thể và thiết thực, đảng Tự hào Thái Lan của ông hoàn toàn có thể giành được lợi thế chính trị quan trọng trước bầu cử. Ngược lại, chỉ một sai lầm – từ thất bại chính sách, cáo buộc tham nhũng, cho đến vấp ngã trong Quốc hội – cũng có thể trở thành “con dao hai lưỡi”, gây tổn hại lâu dài cho uy tín của chính phủ và cá nhân ông Anutin.

Đỗ Sinh (PV TTXVN tại Thái Lan )