165 ngày kẹt vòng vây tại Zaporizhia: Cuộc sinh tồn của hai lính Ukraine

Năm ngoái, chiến trường Ukraine nguy hiểm nhất là khi giao tranh nổ ra. Giờ đây, áp lực đè nặng ngay cả trong những khoảnh khắc trước và sau đó, khi các binh sĩ phải di chuyển vị trí dưới sự giám sát chặt chẽ của các thiết bị bay không người lái (UAV).

Đối với 2 binh sĩ Ukraine là Oleksandr Tishaiev và Oleksandr Aliksieienko, thực tế chiến trường hiện đại đã biến đợt triển khai định kỳ một tháng thành cuộc chiến sinh tồn kéo dài 165 ngày. Họ phải đối mặt không chỉ với hỏa lực từ phía Nga mà còn cả tình trạng thiếu lương thực, nước uống và áp lực tâm lý nặng nề.

"Chúng tôi từng nói đùa rằng cả đội sẽ rời vị trí vào tháng 10 hoặc vào một ngày thứ Tư nào đó" - Tishaiev chia sẻ với tờ The Kyiv Independent trong cuộc phỏng vấn tại Zhytomyr, đề cập đến việc ngày rút quân trở nên hoàn toàn mơ hồ.

Hai binh sĩ Ukraine Oleksandr Aliksieienko và Oleksandr Tishaiev sau khi rời vị trí tại tỉnh Zaporizhia vào tháng 10. Ảnh: NVCC/THE KYIV INDEPENDENT

Tishaiev và Aliksieienko cuối cùng rời vị trí ngày 28-10, gần 6 tháng sau khi đến đây vào mùa xuân năm 2025. Câu nói đùa ban đầu rốt cuộc lại phản ánh đúng thực tế diễn ra.

Trong suốt thời gian đó, các binh sĩ Ukraine đối mặt các đợt tập kích liên tục, bao gồm cả các nghi vấn về việc sử dụng khí gas. Tuy nhiên, thử thách lớn nhất là khi nhu yếu phẩm cạn kiệt. Có thời điểm, họ buộc phải chắt chiu chút nước từ khăn ướt để duy trì sự sống.

"Căng thẳng triền miên. Làm sao có thể giữ được sự tỉnh táo?" - Aliksieienko nói.

Thực tế mới tại mặt trận Zaporizhia

Khu vực Zaporizhia đã trở thành một trong những điểm nóng giao tranh những tháng gần đây. Lực lượng Nga liên tục đẩy mạnh hoạt động bằng chiến thuật xâm nhập, di chuyển theo nhóm nhỏ để tiếp cận và củng cố vị trí.

Tishaiev và Aliksieienko đã chứng kiến chiến thuật này tại làng Mala Tokmachka, nơi họ đóng quân.

Hai binh sĩ tiếp quản vị trí tại tỉnh Zaporizhia vào tháng 5 với dự kiến bám trụ không quá một tháng. Thực tế, họ đã ở lại chiến hào suốt 165 ngày.

Với việc UAV làm thay đổi phương thức tác chiến, những đợt bám trụ dài ngày đang dần trở thành thực tế phổ biến.

Theo các binh sĩ, năm 2024, việc giữ chốt hai tuần đã được coi là dài. Tuy nhiên, chưa đầy một năm sau, quân đội Nga đã gia tăng đáng kể việc sử dụng UAV FPV (góc nhìn thứ nhất) trang bị cáp quang, giúp khắc phục tác động của tác chiến điện tử.

Hệ quả là nhiều binh sĩ Kiev bị kẹt lại tại chốt và thường xuyên thiếu hụt nhu yếu phẩm. Cơ hội an toàn nhất để rời vị trí là khi thời tiết xấu - sương mù dày hoặc mưa lớn - khiến hoạt động của UAV bị hạn chế.

Ẩn mình giữa chiến trường

Gần 6 tháng, Tishaiev và Aliksieienko bám trụ tại một ngã tư nằm trong tầm giám sát của UAV và pháo binh Nga. Giữa những cánh đồng trống và dải rừng đã bị phá hủy, khả năng ẩn nấp là rất thấp.

Các binh sĩ Ukraine buộc phải liên tục thay đổi lộ trình và xóa dấu vết để tránh bị phát hiện. Tishaiev ví von họ phải di chuyển khéo léo như những chú thỏ rừng trên địa hình khó khăn.

"(Phía Nga) nghi ngờ có người tại vị trí và thỉnh thoảng tấn công thăm dò. Nhưng nếu họ xác định chính xác, vị trí này có lẽ đã bị xóa sổ ngay lập tức" - Tishaiev cho biết.

Những đợt hỏa lực đầu tiên diễn ra ngay những ngày đầu triển khai, khiến Aliksieienko bị thương do mảnh văng và chấn động não. Aliksieienko bất tỉnh hơn 3 giờ trước khi được Tishaiev sơ cứu. Nhiều ngày sau, anh di chuyển khó khăn và tự điều trị bằng túi y tế cá nhân. Đến nay, Aliksieienko vẫn chịu di chứng đau đầu thường xuyên.

Dù không biết chính xác loại vũ khí được sử dụng, cả hai thừa nhận mối lo ngại lớn nhất vẫn là UAV.

"Ngày nay, một chiếc FPV giống như viên đạn pháo có độ chính xác cao. Nếu nó đã khóa mục tiêu, khả năng trúng đích là rất lớn" - Tishaiev nói.

Bài toán sinh tồn

UAV liên tục tuần tra, hạn chế khả năng di chuyển của các binh sĩ. Thách thức lớn nhất nằm ở việc tiếp tế.

Các thiết bị bay vận chuyển lương thực, nước uống và thuốc men của Ukraine thường bị hỏa lực phòng không đối phương đánh chặn ngay trên không. Ngay cả khi gói hàng tiếp đất, Tishaiev và Aliksieienko cũng không thể dễ dàng tiếp cận vì mọi chuyển động đều có thể làm lộ vị trí.

"Chúng tôi thường phải lựa chọn giữa việc ăn hoặc sinh tồn" - Tishaiev chia sẻ.

Binh sĩ Ukraine hoạt động trên chiến trường. Ảnh: BỘ TỔNG THAM MƯU QUÂN ĐỘI UKRAINE

Nguồn nước và lương thực cạn kiệt trong 2 tuần đầu, buộc họ phải chia nhỏ khẩu phần. Giai đoạn căng thẳng nhất là khi nước uống gần hết, họ phải áp dụng lịch trình nghiêm ngặt: một ngụm lúc 6 giờ sáng và một ngụm lúc 6 giờ chiều. Khi cùng đường, Aliksieienko phải vắt nước từ khăn ướt.

Tình trạng mất nước làm trầm trọng thêm sự kiệt quệ. Các binh sĩ thay phiên canh gác mỗi 4-6 giờ, nhưng giấc ngủ hiếm khi trọn vẹn. Ngay cả khi yên tĩnh, sự căng thẳng khiến họ luôn trong trạng thái đề phòng. Do giao tranh liên tục, họ gần như không bao giờ cởi bỏ áo giáp chống đạn nặng khoảng 10 kg.

Hành trình trở về

Tishaiev và Aliksieienko đã thử rút lui 30 lần nhưng bất thành. Thường họ chỉ di chuyển được một đoạn ngắn trước khi sương mù tan, buộc phải quay lại. Ngày 28-10, sương mù dày đặc bao phủ từ sáng sớm đã mở ra cơ hội.

"Tôi trèo ra khỏi hầm - trời yên tĩnh, đầy sương mù - và nói: 'Tôi đoán hôm nay chúng ta sẽ về nhà'" - Tishaiev nhớ lại.

Hành trình dài 12 km kéo dài gần 3 giờ. Dù bị thương, Aliksieienko vẫn tự mình di chuyển. Họ không dám dừng lại quá vài phút.

Chỉ một tuần trước đó, khu vực này vừa xảy ra giao tranh ác liệt. Tishaiev lo ngại khả năng chạm trán với các nhóm binh sĩ Nga đóng trong khu vực.

Ngày hôm đó, may mắn đã mỉm cười. Sau gần 6 tháng, một chiếc xe của quân đội Ukraine đã tiếp cận và sơ tán họ khỏi vùng chiến sự.

Hiện Tishaiev đang nghỉ phép bên gia đình nhưng sẽ sớm trở lại nhiệm vụ tại Zaporizhia. Aliksieienko đã điều trị khoảng 3 tuần và đang tiếp tục hồi phục. Anh cũng dự định sửa sang lại ngôi nhà của mình.

Cả hai người lính cho biết giấc ngủ của họ vẫn chưa yên, thường xuyên giật mình và theo phản xạ tìm kiếm vũ khí.

Khi được hỏi về việc bám trụ quá lâu, họ cho biết trong hoàn cảnh hiện tại, việc rút quân sớm hơn là bất khả thi, dù cấp trên có muốn hay không. Tuy nhiên, Tishaiev và Aliksieienko hy vọng điều này sẽ được cải thiện.

DƯƠNG KHANG