176 mẫu thiết kế nhà ở phòng, chống thiên tai có thể sử dụng ngay cho các địa phương

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11 diễn ra chiều 6.12, tại Hà Nội, ông Nguyễn Trí Đức, Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Xây dựng cho biết, tổng thể hiện nay chúng ta có tới 176 mẫu nhà ở phòng, tránh bão lụt.

Theo ông Nguyễn Trí Đức, năm 2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung. Phạm vi áp dụng tại 13 tỉnh, thành phố khu vực Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung.

Ông Nguyễn Trí Đức, Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Xây dựng cung cấp thông tin tại cuộc họp báo. Ảnh: Trần Huấn

Sau đó, ngày 23.10.2014, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư 16/2014/TT-BXD, trong đó yêu cầu các địa phương nghiên cứu thiết kế tối thiểu 3 mẫu nhà ở phòng, tránh bão, lụt điển hình, đảm bảo các tiêu chí tối thiểu về diện tích, chất lượng quy định, đảm bảo phòng, tránh được bão, lụt, tổ chức giới thiệu các mẫu thiết kế để người dân tham khảo, lựa chọn, không bắt buộc các hộ gia đình xây dựng theo thiết kế mẫu.

Ngoài thiết kế mẫu, các địa phương có hướng dẫn cụ thể đối với trường hợp cải tạo, nâng tầng làm sàn nhà phòng, tránh bão, lụt. Thực hiện quy định nêu trên, các địa phương đều thiết kế và công bố tối thiểu 3 mẫu, có địa phương công bố 6-8 mẫu (Huế, Thanh Hóa). Các mẫu nhà ở này đều được đăng tải trên Cổng thông tin của Sở Xây dựng địa phương.

Đồng thời, Bộ Xây dựng nghiên cứu triển khai hệ thống mẫu thiết kế nhà ở an toàn phòng, chống thiên tai trong giai đoạn 2007-2023 và được công bố trên Cổng thông tin của Viện Kiến trúc Quốc gia gồm 176 mẫu có thể sử dụng ngay cho các địa phương, bao gồm các mẫu: Nhà điển hình vùng thiên tai (miền Trung và Tây Nam Bộ); nhà chịu gió bão, lũ quét, sạt lở; nhà nông thôn theo vùng miền; nhà thích ứng biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

Các mẫu nhà nêu trên được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu điều kiện tự nhiên, tập quán văn hóa, đặc điểm thiên tai tại khu vực chịu ảnh hưởng; bảo đảm tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành đủ điều kiện áp dụng.

Nhiều địa phương đã đưa các mẫu thiết kế này vào sử dụng như tài liệu tham khảo chính, phục vụ hướng dẫn thiết kế, cải tạo nhà ở và xây dựng các chương trình hỗ trợ nhà ở phòng tránh bão, lũ (Đắk Lắk, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Phú Yên trước sáp nhập).

Ba mẫu nhà do tỉnh Đắk Lắk thiết kế cho người dân vùng lũ. Ảnh: Tâm An

Bên cạnh đó, đối với 6 địa phương (trước khi sáp nhập) bao gồm: Thanh Hóa, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Cà Mau tham gia Dự án Hợp phần 1 - Hỗ trợ xây nhà chống chịu bão, lụt thuộc Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam", do Quỹ Khí hậu xanh GCF thông qua Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tài trợ lồng ghép kinh phí để bổ sung tính năng chống chịu bão cho các hộ nghèo thuộc diện được hỗ trợ theo Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg ngày 28.8.2014 của Thủ tướng Chính phủ.

Ông Nguyễn Trí Đức cho biết thêm, qua thực tế triển khai, những ngôi nhà theo các thiết kế mẫu nêu trên đều an toàn, chống chịu được bão lụt. Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng bão, lũ, lụt đã xảy ra tại hầu hết các địa phương trên phạm vi cả nước với mức độ phức tạp và nguy hiểm hơn rất nhiều, nên cần có những mẫu thiết kế nhà ở phòng, tránh bão lụt mới, phù hợp với tình hình thực tế.

Do đó, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các Sở Xây dựng và cơ quan liên quan phối hợp với Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng) rà soát đặc điểm địa hình từng vùng để vận dụng và lựa chọn áp dụng mẫu thiết kế theo hướng dẫn tại Công điện 234/CĐ-TTg ngày 30.11.2025 của Thủ tướng Chính phủ.

"Việc triển khai cần gắn chặt với quy hoạch xây dựng, quy hoạch nông thôn, quy hoạch vùng, bảo đảm an toàn lâu dài, không chỉ xử lý trước mắt", ông Nguyễn Trí Đức nhấn mạnh.

Mưa lũ đã nhấn chìm và làm hư hỏng hàng ngàn ngôi nhà. Ảnh: K.Toàn

Cùng với việc lựa chọn mẫu nhà, ông Nguyễn Trí Đức cũng cho biết, để đảm bảo tiến độ hoàn thành xây mới 1.628 nhà bị đổ sập do thiên tai cho người dân, thì nguồn vật tư như xi măng, sắt thép sẽ được ưu tiên huy động từ các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, địa phương và cả hệ thống chính trị; thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 234/CĐ-TTg, bảo đảm mọi người dân có nhà ở, vui xuân đón Tết Nguyên đán.

Về việc đề xuất xây dựng các công trình hạ tầng cho miền Trung để ứng phó với thiên tai ngày càng khắc nghiệt và bất thường, ông Nguyễn Trí Đức cho biết, căn cứ quy hoạch tổng thể quốc gia, năm 2021, Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) đã triển khai tổ chức lập đồng bộ quy hoạch ngành quốc gia cho 5 lĩnh vực giao thông vận tải (đường bộ, hàng hải, đường thủy nội địa, đường sắt, hàng không) nhằm đảm bảo duy trì lợi thế của từng phương thức vận tải. Kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng của Bộ TN&MT khi đó đã được cập nhật trong các quy hoạch.

Theo 5 quy hoạch được duyệt, khu vực miền Trung và Tây Nguyên được quy hoạch: (1) đối với đường bộ, 11 tuyến cao tốc với chiều dài gần 1.500 km, 24 tuyến quốc lộ chính yếu với chiều dài trên 4.400 km giúp kết nối các hành lang kinh tế quan trọng; (2) đối với hàng không, khu vực miền Trung và Tây Nguyên được quy hoạch 14 cảng hàng không; (3) đối với lĩnh vực hàng hải, quy hoạch 14 cảng biển gồm 89 khu bến, bến cảng với 208 cầu cảng có tổng chiều dài 36.923 m; (4) đối với đường thủy nội địa, quy hoạch 27 tuyến vận tải thủy với chiều dài 1.263 km; (5) đối với đường sắt, có 1.332 km thuộc tuyến đường sắt Bắc - Nam.

Đèo Pren ở Lâm Đồng bị sạt lở khiến các phương tiện giao thông phải tạm ngưng. Ảnh: Chính Thành

Về đầu tư, quá trình đưa vào khai thác các dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông đã phát huy hiệu quả, cho thấy giải pháp kỹ thuật dựa trên đánh giá, phân tích những chuỗi số liệu thủy, hải văn và khí hậu về cơ bản là hợp lý, hầu hết các dự án có thời gian khai thác lâu dài, đảm bảo tính bền vững của hệ thống kết cấu hạ tầng, phát huy hiệu quả đầu tư.

Tuy nhiên, do những biến đổi dị thường của thời tiết, đặc biệt là khu vực miền Trung phải liên tiếp hứng chịu nhiều trận bão mạnh, mưa lớn, lũ gây ngập lụt nên tại một số địa điểm đã xảy ra sự cố như một số đoạn đường bị ngập do đỉnh lũ cao vượt mốc lịch sử, hoặc sạt lở mái ta luy ảnh hưởng đến vận tải, công tác cứu hộ cứu nạn.

Bộ Xây dựng đã chủ động thực hiện những nhiệm vụ cấp bách để khắc phục sự cố, kịp thời sửa chữa, khôi phục kết cấu hạ tầng để đảm bảo giao thông liên tục, thông suốt; đồng thời Bộ cũng tích cực, chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan trong công tác cứu nạn, hỗ trợ người dân sớm trở lại cuộc sống bình thường sau thiên tai, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

HOÀNG HƯƠNG