200 công ty tranh suất cung cấp giải pháp chống UAV cho NATO

Quân đội Mỹ kết thúc đợt huấn luyện chống UAV hai tuần tại thao trường Putlos (Đức) đồng thời tổ chức Project Flytrap 4.5, nơi doanh nghiệp quốc phòng trình diễn giải pháp để rút ngắn chặng đường từ thử nghiệm đến ký hợp đồng. Cùng thời điểm, lực lượng đặc nhiệm Ukraine tuyên bố UAV FP-1 bắn rơi trực thăng Mi-8 của Nga ở vùng Rostov, cách chiến tuyến gần 190km. Nga cũng được ghi nhận lắp ăng-ten CRPA 16 thành phần cho bom lượn phản lực UMPB-5R.

Tổng quan

Flytrap 4.5 là mô hình “huấn luyện - thử nghiệm - chốt hợp đồng” nhằm tăng tốc đưa công nghệ chống UAV vào thực tế, phục vụ phòng thủ sườn phía đông NATO sau khi chiến sự Ukraine bùng phát. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh châu Âu từ tháng 9 ghi nhận thêm nhiều vụ xâm nhập bằng UAV, buộc không quân phải điều tiêm kích với chi phí hàng chục nghìn USD/giờ bay để đối phó mục tiêu giá vài trăm USD.

Project Flytrap 4.5: kiểm chứng công nghệ chống UAV

Hơn 200 doanh nghiệp đăng ký, 12 đơn vị được lựa chọn trình diễn ngoài thực địa với binh sĩ. 4 công ty được binh sĩ trực tiếp bình chọn để nhận giải thưởng 350.000 USD.

Armaments Research: cảm biến siêu nhỏ gắn vào tay cầm súng, thu thập dữ liệu bắn; tự động gửi cảnh báo khi đơn vị thiếu đạn hoặc bị tấn công.
MatrixSpace: radar nhỏ gọn cỡ một chiếc điện thoại, triển khai trong vài phút, quét vùng trời tới độ cao 600m (điểm mù của nhiều radar truyền thống); giá khoảng 40.000 USD, bám sát tiêu chí “rẻ hơn mục tiêu cần tiêu diệt”.

Mục tiêu của Flytrap là tạo mạng lưới cảm biến - vũ khí giá rẻ, thay thế nhanh, kết nối dẫn bắn thời gian thực để lực lượng robot/phương tiện tự hành xử lý số lượng lớn mục tiêu, giảm phụ thuộc vào máy bay chiến đấu.

Một đại diện quân đội Ý quan sát thiết bị chống UAV trong khuôn khổ diễn tập Project Flytrap 4.5 tại thao trường Putlos, Đức, ngày 21.11 - Ảnh: Stars and Stripes

Bài toán chi phí và chiến thuật phòng không

Vấn đề: khoảng cách chi phí lớn giữa phương tiện đánh chặn (tiêm kích, tên lửa) và UAV giá rẻ.
Hướng xử lý: tăng mật độ cảm biến tầm thấp; sử dụng radar giá rẻ, dễ triển khai; tích hợp cảnh báo - chỉ thị mục tiêu cho nền tảng không người lái.
Kỳ vọng: rút ngắn vòng lặp từ thử nghiệm tới chế tạo mẫu nhanh và hợp đồng, tăng tốc độ thích nghi trước mối đe dọa UAV theo cụm.

Ukraine nói UAV FP-1 bắn rơi trực thăng Mi-8

Lực lượng đặc nhiệm Ukraine ngày 22.11 cho biết một UAV tấn công tầm xa FP-1 đã bắn hạ trực thăng Mi-8 của Nga khi đang bay trên vùng Rostov, cách chiến tuyến gần 190km. Nếu được xác nhận, đây có thể là lần đầu một UAV tự sát tầm xa đánh chặn thành công trực thăng đang bay.

UAV tấn công tầm sâu FP-1 của Ukraine được cho là đã bắn rơi một trực thăng Mi-8 của Nga ở vị trí cách chiến tuyến 190km - Ảnh: Army Recognition

Phân tích kỹ thuật và cách vận dụng FP-1

Nhiệm vụ: tấn công sâu các mục tiêu như kho đạn, nhà máy lọc dầu, cơ sở hậu cần nằm sâu trong lãnh thổ Nga, cách xa hàng nghìn km.
Đầu đạn: 60 - 120kg.
Thiết kế - điều khiển: thân khí động học tối ưu; dẫn đường có khả năng chống gây nhiễu mạnh, hoạt động trong môi trường tác chiến điện tử phức tạp.
Điều chỉnh cấu hình: trước đây ưu tiên mục tiêu cố định; vụ việc ở Rostov cho thấy có thể cấu hình để truy đuổi mục tiêu bay như trực thăng.

Theo một số chuyên gia, FP-1 có lợi thế chi phí và khả năng sản xuất quy mô lớn, ước tính có thể vượt một trăm chiếc mỗi ngày vào giữa năm 2025. Nếu UAV giá rẻ đe dọa được trực thăng đánh chặn, phía Nga có thể phải tăng phòng không hậu phương hoặc hạn chế tần suất trực thăng, kéo theo chi phí và ảnh hưởng hiệu quả tác chiến. Phía Nga chưa đưa ra xác nhận độc lập.

Nga lắp ăng-ten CRPA 16 cho UMPB-5R

Hình ảnh đầu tiên về ăng-ten CRPA 16 thành phần do Nga tự sản xuất lắp trên bom lượn phản lực UMPB-5R xuất hiện qua công bố của chuyên gia Ukraine Serhiy Beskrestnov. Bố trí phần tử khác biệt với các mẫu trên UAV tầm xa Geran/Shahed dùng linh kiện Trung Quốc.

Bom lượn UMPB dưới cánh máy bay Su-34 - Ảnh: OS

Ý nghĩa kỹ thuật và tầm tác chiến

Chống gây nhiễu: tăng số phần tử CRPA từ 8 lên 12 rồi 16 phản ánh nỗ lực nâng khả năng kháng nhiễu cho UAV và bom lượn trong môi trường tác chiến điện tử dày đặc.
Nền tảng: UMPB-5R là bom lượn phản lực tầm xa, dùng động cơ SW800; nhờ động cơ phản lực nhỏ và cánh mở rộng, có thể đạt tầm tới 150km khi phóng từ máy bay chiến đấu, giúp tấn công ngoài tầm nhiều hệ thống phòng không.
Chuỗi cung ứng: Nga từng bước thay thế một số linh kiện nhập khẩu bằng nội địa; tuy vậy nhiều thành phần, bao gồm động cơ, vẫn được cho là dựa vào chuỗi cung ứng nước ngoài.

Bảng tóm tắt CRPA trên một số nền tảng

Điểm đáng chú ý

NATO ưu tiên giải pháp cảm biến - radar tầm thấp, giá rẻ, triển khai nhanh để thu hẹp khoảng cách chi phí chống UAV.
Ukraine công bố sử dụng UAV FP-1 theo cấu hình truy đuổi, mở rộng vai trò của UAV tầm xa (chưa có xác nhận độc lập).
Nga nâng cấp kháng nhiễu cho bom lượn UMPB-5R bằng CRPA 16, củng cố hiệu quả tác chiến trong môi trường bị gây nhiễu.

CTVX