2021-2025: Bản lĩnh Việt Nam và nền tảng cho kỷ nguyên vươn mình

Đây là giai đoạn mà Việt Nam không chỉ phải đối mặt với những cú sốc dồn dập của thời đại, mà còn phải chứng minh năng lực quản trị và sức bền của thể chế. Và thật kỳ diệu, chính trong nghịch cảnh ấy, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam đã tỏa sáng, mở ra một thời kỳ phát triển mới – vững vàng hơn, tự tin hơn, và khát vọng hơn bao giờ hết.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trình bày Báo cáo tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV - Ảnh: VGP

Như báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 vừa khai mạc: Nhiệm kỳ vừa qua là hành trình của ý chí kiên cường, bản lĩnh vững vàng, trí tuệ sáng tạo của Đảng và nhân dân ta; là chặng đường của niềm tin, khát vọng và tinh thần vượt khó vì nước, vì dân. Trong muôn vàn khó khăn, thách thức, dưới sự lãnh đạo của Trung ương, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư, chúng ta đã biến nguy thành cơ; biến tư duy thành nguồn lực; biến thách thức thành động lực; quý trọng thời gian, huy động sức mạnh từ nhân dân, đạt được những thành tựu rất đáng trân trọng, tự hào, để lại dấu ấn sâu đậm trong tiến trình phát triển đất nước và trưởng thành về mọi mặt.

NHIỆM KỲ BẢN LỀ TRONG TÂM BÃO TOÀN CẦU

Chưa có nhiệm kỳ nào trong lịch sử hiện đại của Việt Nam khởi đầu giữa cơn bão dữ như 2021–2025. Khi Chính phủ mới bắt tay vào công việc, thế giới đang rúng động bởi sự tàn phá của đại dịch COVID-19 – cuộc khủng hoảng y tế và kinh tế lớn nhất kể từ Thế chiến thứ hai. Chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy, hàng triệu việc làm bị mất, đời sống nhân dân chịu tổn thương nghiêm trọng. Cùng lúc, những cơn sóng ngầm địa chính trị dâng cao: Chiến tranh Nga – Ukraine, xung đột Trung Đông, cạnh tranh chiến lược, khủng hoảng năng lượng, biến đổi khí hậu, thiên tai cực đoan.

Trong bối cảnh đầy bất định ấy, nhiều nền kinh tế lớn rơi vào suy thoái, niềm tin xã hội bị xói mòn. Nhưng Việt Nam đã chọn con đường khác: vừa chống dịch, vừa phát triển; vừa bảo vệ sinh mạng người dân, vừa giữ mạch sống của nền kinh tế. Đó không chỉ là quyết sách, mà là biểu hiện của bản lĩnh lãnh đạo và trí tuệ cầm quyền – lấy con người làm trung tâm, lấy đoàn kết làm sức mạnh, lấy khát vọng hùng cường làm định hướng.

Từ những ngày "chống dịch như chống giặc" đến giai đoạn phục hồi kinh tế ngoạn mục; từ nỗi lo bất ổn vĩ mô đến vị thế top 4 ASEAN về quy mô GDP; từ khủng hoảng niềm tin đến khát vọng vươn lên – nhiệm kỳ 2021–2025 đã khẳng định sức bền của hệ thống, sức mạnh của niềm tin và sức bật của dân tộc.

Đó là nhiệm kỳ của bản lĩnh và khát vọng – bản lĩnh để đứng vững giữa bão tố, và khát vọng để vươn mình sau phong ba.

THỬ THÁCH CHƯA TỪNG CÓ - PHÉP THỬ BẢN LĨNH QUỐC GIA

Chưa bao giờ Việt Nam phải đối diện với nhiều khủng hoảng chồng chất như trong nhiệm kỳ này, liên tục có đột xuất, bất ngờ. Đại dịch COVID-19 là cú sốc sinh tử đối với toàn xã hội. Hàng triệu lao động mất việc, hàng nghìn doanh nghiệp phải đóng cửa, hệ thống y tế chịu sức ép chưa từng có. Thế nhưng, cả dân tộc đã đồng lòng đứng dậy. Gần 120 nghìn tỷ đồng được chi hỗ trợ cho hơn 68 triệu người lao động và 1,4 triệu doanh nghiệp; 23 nghìn tấn gạo được xuất cấp cứu trợ; hàng triệu y bác sĩ, chiến sĩ, tình nguyện viên lao vào tâm dịch. Đó là cuộc huy động sức dân ở quy mô chưa từng có – nơi lòng nhân ái và ý chí cộng đồng hòa quyện thành "vaccine thể chế" của Việt Nam.

Khi vaccine được triển khai thần tốc, khi nền kinh tế mở cửa trở lại, thế giới phải nhìn Việt Nam bằng con mắt khác: Một quốc gia không chỉ chống chịu mà còn biết chuyển nguy thành cơ. Chính trong nghịch cảnh ấy, năng lực tổ chức, tinh thần cộng đồng và sức sáng tạo của người dân đã chứng minh giá trị không thể thay thế của mô hình phát triển "lấy con người làm trung tâm".

Ngày 26/8/2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính thị sát công tác phòng chống dịch, thăm hỏi, động viên người dân trong vùng cách ly phong tỏa, ở TP. Thủ Đức, TPHCM những ngày "chống dịch như chống giặc" - Ảnh: VGP

Cùng lúc, các biến động địa chính trị và chiến tranh thương mại buộc Việt Nam phải giữ cân bằng tinh tế trong quan hệ quốc tế. Với nền ngoại giao "cây tre" – gốc vững, thân dẻo, cành vươn xa, Việt Nam đã kiên định độc lập, tự chủ, đa phương hóa và đa dạng hóa. Việc đồng thời thiết lập đối tác chiến lược toàn diện với cả Hoa Kỳ và Trung Quốc là minh chứng cho bản lĩnh đối ngoại độc đáo – mềm dẻo mà kiên định, hòa hiếu mà nguyên tắc. Từ vị thế "tham dự bàn chơi quốc tế", Việt Nam đã vươn lên "định hình luật chơi khu vực".

Trong nước, thiên tai, biến đổi khí hậu và khủng hoảng năng lượng tiếp tục thử thách năng lực điều hành. Bão lũ, xâm nhập mặn, sạt lở – tất cả đều khiến cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 trở thành nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa chiến lược.

Đồng thời, công cuộc phòng chống tham nhũng quyết liệt nhất trong lịch sử đặt ra bài toán mới: Làm sao vừa phòng ngừa, vừa không làm tê liệt sáng kiến và tinh thần dám chịu trách nhiệm.

Và trên hết, đó là thử thách của niềm tin. Trong khi nhiều quốc gia rơi vào khủng hoảng lòng tin, thì ở Việt Nam, niềm tin lại trở thành nguồn năng lượng phục hồi. Nhân dân tin, vẫn đồng lòng, vẫn hướng về phía trước – bởi họ thấy trong khó khăn, Nhà nước không bỏ rơi ai, và trong thử thách, Đảng vẫn là điểm tựa của lòng dân.

THÀNH TỰU NỔI BẬT - BẢN LĨNH TRONG THỬ THÁCH

Trong cơn lốc toàn cầu của khủng hoảng và bất định, Việt Nam không chỉ trụ vững – mà còn tiến lên. Điều làm nên sự khác biệt không phải là may mắn, mà là bản lĩnh lãnh đạo, sự gắn kết của hệ thống chính trị và niềm tin của nhân dân.

Năm năm qua, mỗi thành tựu kinh tế – xã hội đều mang dấu ấn của ý chí vượt khó và tư duy đổi mới. Đó là giai đoạn Việt Nam chứng minh rằng "nghịch cảnh không làm ta chậm lại, mà khiến ta trưởng thành hơn".

Vững vàng kinh tế vĩ mô – phục hồi ngoạn mục trong tâm bão

Trong khi nhiều nền kinh tế lớn rơi vào suy thoái, Việt Nam vẫn duy trì được ổn định kinh tế vĩ mô hiếm có. Quy mô GDP tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên 510 tỷ USD năm 2025, đưa Việt Nam tăng 5 bậc, lên hạng 32 thế giới và thứ 4 ASEAN. GDP bình quân đầu người tăng từ 3.552 USD lên khoảng 5.000 USD, đánh dấu bước chuyển sang nhóm thu nhập trung bình cao. Lạm phát bình quân 4%/năm, thấp hơn nhiều nước trong khu vực; nợ công giảm từ 44,3% xuống còn 35% GDP – một kỷ lục về kỷ luật tài khóa.

Việt Nam duy trì được ổn định kinh tế vĩ mô hiếm có

Bên cạnh đó, Việt Nam vẫn dành hơn 1,1 triệu tỷ đồng để miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, và tiền thuê đất, đồng thời tăng thu, tiết kiệm chi tới 1,57 triệu tỷ đồng. Đây là bài toán cân đối ngân sách "hai chiều" hiếm thấy: vừa hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, vừa bảo đảm an toàn tài chính quốc gia.

Thành công ấy phản ánh năng lực điều hành linh hoạt của Chính phủ, sự đồng hành của doanh nghiệp và niềm tin của người dân – ba trụ cột tạo nên sức đề kháng vĩ mô trong bối cảnh toàn cầu có nhiều rối ren.

Hạ tầng – bước đột phá mở rộng không gian phát triển

Nếu sự nghiệp Đổi mới năm 1986 mở ra con đường phát triển kinh tế thị trường, thì nhiệm kỳ 2021–2025 là cuộc đại kiến thiết về hạ tầng quốc gia. Đến cuối 2025, Việt Nam hoàn thành 3.245 km đường cao tốc (vượt xa mục tiêu 3.000 km) và 1.711 km đường ven biển, nối liền các vùng kinh tế trọng điểm. Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 cơ bản hoàn thành; tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng chuẩn bị khởi công. Tổng vốn đầu tư công đạt3,4 triệu tỷ đồng, tăng 55% so với nhiệm kỳ trước, trong khi tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 17,3 triệu tỷ đồng, tương đương 33,2% GDP.

Không chỉ là những con số, đây là sự tái cấu trúc hạ tầng cho phát triển. Hạ tầng ngày nay không chỉ là đường, cầu, cảng, mà còn là "hạ tầng niềm tin" – nền tảng để thu hút đầu tư, phân bố lại dân cư, kích hoạt chuỗi giá trị mới. Chính từ "đột phá hạ tầng" này, Việt Nam đang từng bước hình thành bản đồ phát triển đa cực: Bắc Bộ với công nghiệp công nghệ cao, Trung Bộ với kinh tế biển và du lịch, Nam Bộ với công nghiệp và dịch vụ tài chính.

Hạ tầng – bước đột phá mở rộng không gian phát triển

Chính sách nhân văn – đặt con người vào trung tâm phát triển

Bản lĩnh lãnh đạo không chỉ thể hiện trong những con số tăng trưởng, mà trước hết ở cách quốc gia bảo vệ người yếu thế khi khủng hoảng ập đến. Nhà nước đã dành gần 120 nghìn tỷ đồng hỗ trợ 68,4 triệu lượt người lao động và 1,4 triệu lượt doanh nghiệp gặp khó khăn. 689.500 tấn gạo được xuất cấp cứu trợ, đảm bảo an sinh cho hàng triệu hộ nghèo. 334.000 căn nhà tạm, dột nát được xóa bỏ, 633 nghìn căn nhà ở xã hội được khởi công và đã phấn đấu hoàn thành 100.000 căn trong năm 2025. Nhờ vậy, tỉ lệ hộ nghèo đa chiều giảm mạnh từ 4,1% xuống còn 1,3%, thu nhập bình quân người lao động tăng từ 5,5 triệu lên 8,4 triệu đồng/tháng.

Đặc biệt, tỉ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 95,2% – gần như toàn dân.

Những thành tựu đó cho thấy: Việt Nam không phát triển bằng cách hy sinh phúc lợi xã hội cho tăng trưởng, mà lấy con người làm trung tâm, phúc lợi làm mục tiêu, an sinh làm nền tảng. Đó là dấu ấn "tăng trưởng có trái tim" – bản sắc riêng trong mô hình phát triển Việt Nam.

Dấu ấn "tăng trưởng có trái tim" – bản sắc riêng trong mô hình phát triển Việt Nam. Trong ảnh, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các em học sinh tại lễ khởi công trường nội trú liên cấp tiểu học – trung học cơ sở tại xã miền núi Bát Mọt, cách trung tâm tỉnh Thanh Hóa khoảng 120 km về phía tây - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đột phá thể chế – kiến tạo năng lực điều hành hiện đại

Sau hơn 35 năm Đổi mới, nhiệm kỳ này ghi dấu như một bước ngoặt thể chế. Bộ máy Chính phủ được tinh gọn mạnh mẽ, giảm 8 đầu mối (chỉ còn 14 bộ và 3 cơ quan ngang bộ, tương đương giảm 32%). Mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai, giảm số tỉnh từ 63 xuống 34, xóa bỏ cấp huyện, và giảm số xã từ 10.035 còn 3.321 – tương đương giảm 67%. 145.000 công chức, viên chức giảm biên chế, chi thường xuyên tiết kiệm 39 nghìn tỷ đồng/năm. Đây là cuộc "đại phẫu thể chế" thực sự, nhằm xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả – chuyển từ "quản lý" sang "phục vụ", từ "xin – cho" sang "trao quyền và trách nhiệm".

Đồng thời, Nhà nước cũng mạnh dạn xử lý 5 ngân hàng yếu kém, 12 dự án thua lỗ và rà soát 3.000 dự án tồn đọng trị giá gần 6 triệu tỷ đồng – giải phóng khối tài sản khổng lồ bị "đóng băng" nhiều năm.

Tất cả những việc đó cho thấy một Chính phủ hành động, dám làm, dám chịu trách nhiệm và đang từng bước xây dựng nền hành chính kiến tạo – số hóa – liêm chính.

Trong thế giới đầy biến động, ngoại giao Việt Nam đã trở thành một điểm sáng của trí tuệ cầm quyền. Trong ảnh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có bài phát biểu quan trọng về bảo đảm quản trị và tài chính đại dương bền vững Diễn đàn Kinh tế và Tài chính xanh diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị UNOC 3, được Chính phủ Monaco tổ chức từ ngày 7-8/6/2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Vươn tầm quốc tế – khẳng định bản lĩnh Việt Nam trên bàn cờ toàn cầu

Trong thế giới đầy biến động, ngoại giao Việt Nam đã trở thành một điểm sáng của trí tuệ cầm quyền. Việt Nam hiện có quan hệ ngoại giao với 195 quốc gia, trong đó 38 nước là đối tác chiến lược hoặc toàn diện, bao gồm 5/5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên HợpQuốc và 17/20 nước G20. Chúng ta không ngả theo ai, mà chủ động hòa nhập, giữ vững độc lập, tự chủ. "Cây tre Việt Nam" đã được hiện thực hóa trong chính sách: Gốc rễ bền vững (nguyên tắc độc lập), thân dẻo dai (ứng xử linh hoạt), và cành nhánh vươn xa (hợp tác sâu rộng).

Việt Nam ngày nay không còn là người đi sau, mà đang định hình vai trò mới trong mạng lưới hợp tác quốc tế – từ chuỗi cung ứng toàn cầu, chuyển đổi năng lượng, đến an ninh khu vực.

Thành công đó không chỉ mang lại lợi ích ngoại giao, mà còn mở ra không gian phát triển mới cho kinh tế, khoa học, công nghệ và đầu tư.

Một xã hội tiến bộ hơn, hạnh phúc hơn

Tăng trưởng kinh tế chỉ bền vững khi đi cùng với tiến bộ xã hội. Chỉ số Hạnh phúc của Việt Nam tăng 37 bậc, từ hạng 83 (2020) lên hạng 46 (2025) – minh chứng cho sự cải thiện rõ rệt trong chất lượng sống, niềm tin và sự gắn kết xã hội.

Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu đạt hạng 44/139 quốc gia, cao nhất từ trước tới nay. Đó là những chỉ báo quan trọng cho thấy Việt Nam đang chuyển mình từ một nền kinh tế đang phát triển sang một quốc gia có năng lực sáng tạo và có chỉ số hạnh phúc tương xứng với khát vọng hùng cường.

Sau hơn 35 năm Đổi mới, nhiệm kỳ này ghi dấu như một bước ngoặt thể chế. Trong ảnh, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 9/2025 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Từ bản lĩnh đến tự tin

Mỗi con số tăng trưởng, mỗi công trình hoàn thành, mỗi chỉ số cải thiện – đều là một lát cắt của bản lĩnh Việt Nam. Nhiệm kỳ 2021–2025 không chỉ đánh dấu sự phục hồi kinh tế sau khủng hoảng, mà quan trọng hơn, nó khẳng định rằng Việt Nam đã trưởng thành về năng lực lãnh đạo, vững vàng về thể chế và tự tin về tầm nhìn phát triển. Từ trong bão tố, đất nước đã bước ra với một hình hài mới – một nền kinh tế ổn định, một xã hội nhân văn và một quốc gia vững vàng giữa thế giới đầy biến động.

TỪ NỀN ỔN ĐỊNH ĐẾN ĐỘNG LỰC BỨT PHÁ

Thành tựu của nhiệm kỳ này không chỉ là đích đến, mà là bệ phóng cho tương lai. Ba trụ cột vững chắc đã được định hình: Nền kinh tế ổn định – thể chế tinh gọn – xã hội nhân văn.

Giữ được lạm phát thấp, nợ công được kiểm soát tốt, ngân sách lành mạnh trong bối cảnh thế giới biến động là minh chứng của năng lực điều hành quốc gia năng động, phát triển mạnh mẽ. Hạ tầng bứt phá mở ra không gian phát triển mới, kết nối vùng miền, rút ngắn khoảng cách, mở đường cho công nghiệp hóa.

Thể chế tinh gọn giúp bộ máy hành chính phản ứng nhanh, điều hành hiệu quả hơn. Và trên tất cả, niềm tin xã hội được khơi dậy trở lại – niềm tin vào Đảng, vào Nhà nước, vào tương lai dân tộc.

Mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai. Trong ảnh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính kiểm tra việc vận hành trung tâm phục vụ hành chính công phường Hưng Phú, thành phố Cần Thơ - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Nhiệm kỳ 2021–2025 vì thế là "nhiệm kỳ đặt nền vàng" cho thập niên bứt phá 2026–2030: Một nền kinh tế ổn định, một thể chế đang chuyển mình, một dân tộc tràn đầy năng lượng sáng tạo.

Nhìn lại chặng đường 2021–2025, ta có thể nói: Đây là nhiệm kỳ của niềm tin và bản lĩnh. Nhưng sâu xa hơn, đó là cuộc "tổng diễn tập vĩ đại" cho năng lực quản trị quốc gia trong thế kỷ XXI.

Ba di sản lớn đã được định hình: Một nền kinh tế ổn định; Một thể chế đang chuyển động; Một niềm tin xã hội đang lớn dần. Từ nền ấy, Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của sáng tạo, của trí tuệ và của tầm vóc mới. Nếu thế kỷ XX là thời đại giành độc lập, thì thế kỷ XXI phải là thời đại kiến tạo thịnh vượng. Chúng ta đã vượt qua bão tố, giờ là lúc căng buồm vươn ra biển lớn.

"Chúng ta không chỉ muốn đứng vững trong thế giới biến động – chúng ta muốn vượt lên tuyến đầu trong kiến tạo tương lai".Và chính trong khát vọng ấy, Việt Nam đang vươn mình mạnh mẽ – tự tin bước vào thập niên của đổi mới thể chế, phát triển bứt phá và khẳng định tầm vóc dân tộc.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng