3 điểm nổi bật của mô hình AI dành cho cơ quan báo chí Việt Nam

TS Trung Huỳnh, CEO Actable AI chia sẻ về ứng dụng AI cho báo chí, truyền thông

"AI thực chất chỉ là một công cụ. Vấn đề nằm ở cách chúng ta sử dụng công cụ đó như thế nào. Khi nhiều người cùng sử dụng một công cụ theo cùng một cách thì hiệu quả đầu ra - chẳng hạn như chất lượng bài viết có thể bị giảm sút hoặc trở nên đại trà.

Tuy nhiên, tôi tin rằng người dùng thông minh. Họ sẽ nhận ra điều này và tự điều chỉnh cách sử dụng AI sao cho khác biệt và hiệu quả hơn, từ đó tạo ra những nội dung nổi bật và chất lượng. Cuối cùng thì con người vẫn là yếu tố quyết định giá trị của công cụ", TS Trung Huỳnh, CEO Actable AI trả lời VietTimes về xu hướng phát triển AI tại Việt Nam nói chung và trong lĩnh vực báo chí, truyền thông nói riêng.

Ông Trung Huỳnh từng làm kỹ sư nghiên cứu tại Google Research, nhà khoa học dữ liệu tại Goldman Sachs. Ông đã có bằng Thạc sĩ tại Đại học Oxford và lấy bằng Tiến sĩ về Xử lý ngôn ngữ tự nhiên và Học sâu trong khi làm việc toàn thời gian. Startup Actable AI mà ông sáng lập được Gartner đánh giá là một trong những công ty hàng đầu thế giới về Causal AI (AI nhân quả giúp chúng ta suy luận về mối quan hệ nhân quả từ dữ liệu).

TS Trung Huỳnh trả lời về công cụ AI dành cho các cơ quan báo chí, truyền thông. Thực hiện: Đăng Khoa.

Trở về Việt Nam vì nhận thấy tiềm năng

- Được biết ông là nhà sáng lập của Actable AI và một startup từ Anh quốc trở về Việt Nam. Lý do nào thôi thúc ông trở về Việt Nam?

- Quyết định của tôi xuất phát từ nhiều lý do. Thứ nhất là yếu tố gia đình và cá nhân. Hiện nay, lối sống tại Việt Nam khá phù hợp với cuộc sống gia đình của tôi. Thứ hai, xu hướng phát triển AI ở Việt Nam đang diễn ra mạnh mẽ, với một thị trường mở và năng động, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thử nghiệm cũng như ứng dụng các công nghệ mới.

So với thị trường châu Âu, tôi nhận thấy thị trường Việt Nam cởi mở hơn và mức độ cạnh tranh cũng ít hơn, qua đó tạo ra nhiều cơ hội tiềm năng. Vì vậy, tôi cho rằng đây là thời điểm phù hợp để trở về.

- Ông có thể làm rõ hơn đánh giá của mình, về việc thị trường Việt Nam ít cạnh tranh hơn so với châu Âu?

- Tại châu Âu, đang có rất nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực AI, nhưng phần lớn trong số đó không phải là các công ty bản địa mà là những tập đoàn công nghệ lớn đến từ Mỹ, như: Google, Microsoft hay OpenAI. Những công ty này đang tập trung mạnh vào các thị trường lớn, khiến mức độ cạnh tranh tại châu Âu trở nên rất khốc liệt.

Trong khi đó, các thị trường nhỏ hơn như Việt Nam hay khu vực Đông Nam Á vẫn còn đang được để ngỏ. Theo tôi, đây chính là những thị trường tiềm năng với rất nhiều cơ hội để khai thác và phát triển.

Thị trường đang bỏ ngỏ cho doanh nghiệp AI

- Ông vừa chia sẻ về thị trường AI ở Việt Nam nói chung, còn AI dành cho lĩnh vực báo chí, truyền thông hiện như thế nào, thưa ông?

- Theo tôi, công nghệ AI có vô số ứng dụng, đặc biệt là trong lĩnh vực truyền thông. Hiện nay, nhiều tòa soạn đã bắt đầu sử dụng ChatGPT hoặc các mô hình AI khác một khá phổ biến. Tuy nhiên, các giải pháp AI được thiết kế chuyên biệt để tối ưu hóa quy trình làm việc hàng ngày của phóng viên, tức là các workflow cụ thể - vẫn chưa được triển khai rộng rãi. Các tập đoàn công nghệ lớn hiện chưa thể tập trung vào những trường hợp đặc thù này.

Do đó, tôi cho rằng đây là một cơ hội lớn cho các doanh nghiệp công nghệ tại Việt Nam tham gia phát triển các giải pháp phù hợp, hỗ trợ hiệu quả cho phóng viên và cơ quan báo chí.

Thị trường AI cho báo chí, truyền thông còn nhiều dư địa.

- Theo ông, ở Việt Nam hiện có bao nhiêu cơ quan báo chí đã ứng dụng mô hình AI tương tự như của mô hình mà Hemera và Actable AI cung cấp?

- Thực ra, kiến thức của tôi trong lĩnh vực này vẫn còn hạn chế, nên cần dựa vào các đối tác để triển khai các giải pháp cụ thể. Tuy nhiên, theo những gì tôi được biết, hiện nay số lượng các tòa soạn áp dụng hệ thống AI một cách bài bản vẫn còn khá ít. Nhiều tòa báo có sử dụng ChatGPT hoặc các mô hình AI nhỏ lẻ, nhưng việc tích hợp một hệ thống AI hoàn chỉnh với các công cụ bổ trợ thì vẫn rất hiếm.

- Việc phát triển AI tại Việt Nam có rào cản hay thách thức nào không, giải pháp là gì, thưa ông?

- Một trong những thách thức lớn nhất đối với việc phát triển AI tại Việt Nam là vấn đề dữ liệu. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp trong nước chưa xây dựng được hệ thống hạ tầng dữ liệu bài bản. Để triển khai AI hiệu quả, điều kiện tiên quyết là phải có dữ liệu chất lượng, đồng bộ. Tuy nhiên, ở Việt Nam, dữ liệu thường phân tán, thiếu cấu trúc, và tồn tại ở nhiều định dạng khác nhau, gây khó khăn trong quá trình xử lý và ứng dụng.

Bên cạnh đó, còn tồn tại những rào cản về nhận thức và tiếp cận công nghệ mới. Ở các thị trường phát triển như Mỹ hay châu Âu, các khái niệm tiên tiến như “AI reasoning” (khả năng suy luận của AI dựa trên dữ liệu đầu vào) đã trở nên phổ biến và được áp dụng rộng rãi. Trong khi đó, tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp và người dùng vẫn chưa thật sự quen thuộc với những xu hướng công nghệ hiện đại này.

Một yếu tố khác ảnh hưởng đến tốc độ ứng dụng AI là chi phí lao động. Tại các nước phát triển, chi phí nhân sự rất cao, nên việc sử dụng AI để thay thế hoặc nâng cao năng suất lao động trở thành nhu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, ở Việt Nam, chi phí lao động vẫn còn ở mức thấp, khiến động lực đầu tư vào AI nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động chưa đủ mạnh đối với nhiều doanh nghiệp.

Việc tìm ra một hướng đi đúng đắn cho sự phát triển của AI không chỉ là bài toán của riêng Việt Nam, mà còn là mối quan tâm toàn cầu. Các quốc gia và doanh nghiệp đều đang nỗ lực để giành lấy thị phần của ngành công nghiệp drone đang phát triển nhanh chóng.

Tại Việt Nam, phần lớn các doanh nghiệp hiện nay có xu hướng tập trung vào việc giải quyết các bài toán ứng dụng cụ thể, thay vì đầu tư phát triển các mô hình nền tảng như những công ty công nghệ lớn tại Mỹ hay Trung Quốc. Nguyên nhân chủ yếu là do việc xây dựng các mô hình nền tảng đòi hỏi nguồn lực tài chính và nhân lực rất lớn. Đây là một thách thức khó vượt qua đối với các doanh nghiệp tại những thị trường đang phát triển như Việt Nam. Hơn nữa, thị trường này hiện đã có sự cạnh tranh khốc liệt từ các "ông lớn" toàn cầu, khiến khả năng cạnh tranh từ các đơn vị nhỏ lẻ trở nên hạn chế.

Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng AI để giải quyết những vấn đề đặc thù, mang tính thực tiễn cao tại địa phương là một hướng đi khôn ngoan và tiềm năng hơn. Những giải pháp như vậy không chỉ dễ triển khai hơn mà còn mang lại giá trị thiết thực cho khách hàng, đồng thời ít bị cạnh tranh hơn so với việc tham gia vào cuộc đua phát triển công nghệ nền tảng.

Vì vậy, một chiến lược hợp lý cho các doanh nghiệp AI là phát triển các sản phẩm, dịch vụ AI phục vụ thị trường trong nước, từ đó tích lũy kinh nghiệm, nguồn lực và uy tín để từng bước mở rộng ra thị trường quốc tế.

Nội địa hóa cho thị trường Việt

- Ông có thể giới thiệu những điểm nổi bật nhất của công cụ mà Hemera và Actable AI phát triển?

- 3 điểm nổi bật nhất: Nội địa hóa cho thị trường Việt Nam; Chất lượng tốt nhất cho thị trường Việt Nam; Giá cả rẻ nhất.

- Phần mềm quản trị nội dung (CMS) tích hợp AI mà công ty Hemera và Actable AI đã phát triển cho một Tạp chí mới đây ở Việt Nam, có các mô đun dành cho phóng viên và biên tập viên, có thể gợi ý các từ khóa SEO hay tag SEO phù hợp với bài viết. Tuy nhiên, nếu nhiều cơ quan báo chí sử dụng CMS này, nó có thể gợi ý những từ khóa giống nhau, tạo ra những bài viết theo chuẩn SEO na ná nhau. Điều này không có lợi cho SEO về mặt tổng thể. Làm thế nào để giải quyết nghịch lý này, thưa ông?

- Đây là một câu hỏi rất hay. Theo tôi, AI thực chất chỉ là một công cụ. Vấn đề nằm ở cách chúng ta sử dụng công cụ đó như thế nào. Khi nhiều người cùng sử dụng một công cụ theo cùng một cách, thì hiệu quả đầu ra, chẳng hạn như chất lượng bài viết, có thể bị giảm sút hoặc trở nên đại trà.

Tuy nhiên, tôi tin rằng người dùng rất thông minh. Họ sẽ nhận ra điều này và tự điều chỉnh cách sử dụng AI sao cho khác biệt và hiệu quả hơn, từ đó tạo ra những nội dung nổi bật và chất lượng. Vì vậy, cuối cùng thì con người vẫn là yếu tố quyết định giá trị của công cụ. AI chỉ hỗ trợ, còn cách sử dụng như thế nào là tùy thuộc vào sự sáng tạo và lựa chọn của người dùng.

- Như ông đã đề cập, mô hình AI mà Actable AI cung cấp có 8 tỷ tham số, trong khi những mô hình như ChatGPT có hơn 100 tỷ tham số. Như vậy, mô hình của Actable AI chỉ phù hợp cho quy mô của một tòa soạn. Khi có nhiều cơ quan báo chí tham gia sử dụng, sẽ cần nhiều tỷ tham số hơn, hệ thống máy chủ yêu cầu mạnh hơn. Vậy công ty dự kiến nâng cấp hệ thống như thế nào?

- Nếu triển khai các hệ thống này một cách nhỏ lẻ cho từng tòa soạn thì rõ ràng chúng ta không cần sử dụng các mô hình AI lớn. Tuy nhiên, khi tích hợp và gom lại thành một hệ thống chung, việc sử dụng các mô hình lớn hơn là điều cần thiết. Điều này kéo theo yêu cầu về hạ tầng mạnh hơn.

Dù vậy, công nghệ đang phát triển rất nhanh và ngày càng xuất hiện nhiều mô hình có thể chạy hiệu quả ngay cả trên CPU, không cần đến GPU. Theo tôi, trong tương lai gần, việc triển khai các mô hình lớn với chi phí hợp lý là hoàn toàn khả thi.

Khả năng bảo mật hệ thống

- Còn một vấn đề nữa mà có thể nhiều người quan tâm là khả năng bảo mật. Theo như giới thiệu của ông, mô hình của Actable AI được phát triển dựa trên DeepSeek R1. Vậy mô hình đó có đảm bảo mặt an ninh, an toàn không, khi dựa trên một mô hình ngôn ngữ lớn của nước ngoài?

Mô hình mà chúng tôi đào tạo dựa trên DeepSeek nền tảng mã nguồn mở. Một mô hình AI mã nguồn mở bao gồm các tham số - bản chất chỉ là các giá trị số. Những mô hình này có thể được tải về và triển khai trực tiếp trên máy chủ của chúng tôi, hoàn toàn không cần gửi dữ liệu ra bên ngoài như Trung Quốc hay bất kỳ quốc gia nào khác. Nhờ đó, toàn bộ dữ liệu và các tham số mô hình được lưu trữ và kiểm soát nội bộ, đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Việc sở hữu mô hình theo cách này giúp chúng tôi làm chủ hoàn toàn, không phụ thuộc vào bên thứ ba. Khác với phần mềm truyền thống vốn có thể chứa mã lập trình phức tạp, gây khó khăn trong việc kiểm soát hành vi, mô hình AI của chúng tôi chỉ đơn thuần thực hiện các phép toán như cộng và nhân. Điều này khiến cho việc kiểm soát và đảm bảo an toàn dễ dàng hơn rất nhiều, bởi không có hành vi nào nằm ngoài khả năng giám sát của chúng tôi.

- Cũng vẫn là vấn đề bảo mật, việc tích hợp AI của Hemera và Actable AI vào CMS của các tòa báo khác nhau, đòi hỏi các tòa báo phải mở API để tích hợp. Việc đó có ảnh hưởng gì đến khả năng bảo mật của máy chủ cũng như phần mềm không, thưa ông?

- Việc bảo mật phụ thuộc vào cách chúng ta triển khai hệ thống. Nếu triển khai nội bộ trên hạ tầng của doanh nghiệp, dữ liệu sẽ chỉ lưu chuyển trong phạm vi doanh nghiệp và có thể được kiểm soát theo hướng bảo mật. Trong trường hợp này, doanh nghiệp hoàn toàn có thể chủ động giám sát và đảm bảo an toàn thông tin.

Ngược lại, nếu hệ thống được đặt trên máy chủ ở nước ngoài hoặc một đơn vị thứ ba, sẽ rất khó kiểm soát việc liệu máy chủ đó có bị can thiệp hay không. Khi dữ liệu được gửi ra ngoài, nguy cơ bị truy cập trái phép hoặc đánh cắp là hoàn toàn có thể xảy ra, và doanh nghiệp không thể kiểm soát được điều đó.

Tóm lại, nếu triển khai hệ thống đúng trên hạ tầng nội bộ, doanh nghiệp hoàn toàn có thể đảm bảo mức độ bảo mật cần thiết.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!

Đăng Khoa