38 triệu tài khoản xác thực sinh trắc học giúp giảm 50% vụ gian lận, 72% tài khoản lừa đảo

Số liệu thống kê qua hệ thống của Công ty cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas) quý II/2024, số lượng giao dịch tăng 45% và giá trị tăng 29% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, giao dịch rút tiền mặt qua ATM tiếp tục có xu hướng giảm 23% về số lượng và 22% về giá trị. Qua số liệu cho thấy xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tiếp tục gia tăng.

Hiện cả nước có trên 84 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán qua Internet và 50 tổ chức triển khai thanh toán qua điện thoại di động. Tính đến cuối năm 2023, tỷ lệ người trưởng thành có tài khoản ngân hàng đạt 87,08%.

Lượng giao dịch lừa đảo trong tháng 8/2024 đã giảm 50% so với con số trung bình 7 tháng đầu năm sau khi NHNN áp dụng xác thực sinh trắc học.

Ông Nguyễn Quang Hưng, Chủ tịch HĐQT Napas cho biết, trong những năm gần đây, ngân hàng số tại Việt Nam đã ghi nhận đà tăng trưởng mạnh mẽ cả về số lượng khách hàng sử dụng và tỷ trọng giao dịch qua kênh số chiếm hơn 90%.

Xu hướng tương lai của ngân hàng là công nghệ số với những ứng dụng trong phương thức thanh toán như Tap to Pay, Tap to Phone, thanh toán bằng mã QR, ví điện tử, thanh toán di động… cùng các công nghệ số như nhận biết khách hàng bằng phương thức điện tử (eKYC)…

Ngân hàng số phát triển cũng đi kèm với những rủi ro về bảo mật tăng cao. Vì vậy, ngành ngân hàng đã triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng. Trong đó có Quyết định 2345 của NHNN yêu cầu khách hàng khi giao dịch chuyển khoản có giá trị từ 10 triệu đồng/lần và trên 20 triệu đồng/ngày bắt buộc phải kiểm tra khuôn mặt người giao dịch với người mở tài khoản ngân hàng (xác thực sinh trắc học).

Ông Tuấn cho biết, sau 2 tháng triển khai, tính đến ngày 26/9 đã có khoảng 38 triệu tài khoản đã được thu thập dữ liệu sinh trắc học. NHNN ghi nhận bình quân có trên 25 triệu giao dịch/ngày, so với số trung bình các tháng trước tháng 7 là gần như không thay đổi. “Điều này cho thấy việc triển khai Quyết định 2345 không làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thanh toán, đặc biệt là thanh toán không dùng tiền mặt”, ông Tuấn nói.

Đáng chú ý, Vụ trưởng Vụ Thanh toán thông tin: “Theo số liệu tháng 8 mà chúng tôi có được, số vụ việc gian lận được ghi nhận chỉ còn 700 vụ việc, giảm 50% so với trung bình của 7 tháng đầu năm 2024. Số lượng tài khoản và liên quan đến gian lận còn khoảng 682 tài khoản, giảm 72% so với số lượng trung bình 7 tháng đầu năm 2024. Đặc biệt, tại một số đơn vị đã không có phát sinh số lượng vụ việc trong thời gian tháng 8 và đầu tháng 9 vừa qua. Điều đó cho thấy những thành công hết sức tích cực và hiệu quả của Quyết định 2345 trong việc hạn chế tình trạng lừa đảo, gian lận xảy ra trên môi trường Internet".

Ông Tuấn cũng cho biết, từ 1/1/2025, tất cả những tài khoản mà chưa được ngân hàng, chưa được các trung gian thanh toán thu thập thông tin sinh trắc học để kiểm tra đảm bảo chính chủ thì những khách hàng này sẽ chỉ được cung cấp dịch vụ tại quầy.

Theo Đại tá Hoàng Ngọc Bách, Trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm cao (A05) Bộ Công an, qua những thống kê ban đầu từ phía ngân hàng, A05 nhận thấy quy định xác thực sinh trắc học đã có tác dụng hạn chế tội phạm sử dụng công nghệ cao sử dụng tài khoản cá nhân để chuyển tiền.

Tuy vậy, ông Bách cảnh báo, từ khi NHNN áp dụng xác thực sinh trắc học với tài khoản cá nhân, hiện nay, đối tượng lừa đảo đang chuyển đổi chiêu thức, "dụ" người dân chuyển tiền vào tài khoản doanh nghiệp.

Cụ thể, đối tượng phạm tội lập doanh nghiệp ảo, mở tài khoản của doanh nghiệp ảo để lừa người dân chuyển tiền vào các tài khoản lừa đảo này. Thời gian qua, nhiều người dân phản ánh đã bị lừa mua các sản phẩm làm đẹp, tham gia đầu tư qua mạng, nhận quà tặng... và chuyển tiền lừa đảo vào các tài khoản doanh nghiệp "ma" này.

Theo đại diện NHNN, dự kiến tháng 10, NHNN sẽ ban hành Thông tư thay thế Thông tư 35 về an toàn trong giao dịch trực tuyến, thay thế cho Quyết định 2345, nâng tầm pháp lý, tuân thủ lên mức độ cao hơn.

"Mốc tháng 1/2025 cũng sắp đến, tôi tin là các ngân hàng, trung gian thanh toán cũng đang rất khẩn trương để thúc đẩy áp dụng những quy định này", Vụ tưởng Vụ Thanh toán nói.

Thanh Hoa