4 câu hỏi lớn trong vụ phát hiện tài liệu mật của ông Biden

Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Reuters.

Các trợ lý của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã mở rộng tìm kiếm sau khi tìm thấy tài liệu mật vào tháng 11/2022 tại văn phòng ở Washington - nơi ông từng làm việc khi còn là phó tổng thống. Họ phát hiện thêm lô tài liệu mật khác ở nhà riêng của ông Biden tại Delaware.

Theo BBC, vẫn còn nhiều câu hỏi lớn trong vụ việc này và cần lời giải đáp từ phía ông Biden. Hôm 12/1, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland đã chỉ định ông Robert Hur làm công tố viên đặc biệt điều tra vụ của ông Biden, sau khi luật sư John R. Lausch Jr. tiến hành những đánh giá ban đầu.

Nội dung tài liệu là gì?

Tổng thống Biden khẳng định ông không biết nội dung của các tài liệu mật. Cho đến khi biết rõ có gì bên trong các thùng đồ, rất khó xác định chính xác mức độ nghiêm trọng của vụ việc. Tuy nhiên, truyền thông Mỹ đã nắm bắt được một số chi tiết.

Các nguồn tin nói với CNN và New York Times rằng lần phát hiện đầu tiên gồm 10 bộ tài liệu, trong đó có chứa thông tin tóm tắt về các nước - gồm Ukraine, Iran và Vương quốc Anh - từ thời ông Biden làm phó tổng thống.

Theo CNN, những tài liệu này lẫn lộn với các tài liệu không mật khác, gồm cả thông tin chi tiết về đám tang của ông Beau Biden - con trai tổng thống, người qua đời vào năm 2015. Tờ báo cũng tiết lộ một số tài liệu được dán nhãn là tuyệt mật, mức phân loại cao nhất.

Thông tin về lần phát hiện thứ 2 ít hơn. Hôm 12/1, luật sư riêng của ông Biden tuyên bố các tài liệu này thuộc “hồ sơ của chính quyền Obama - Biden”, nghĩa là tồn tại trong khoảng thời gian 8 năm ông làm phó tổng thống.

Sau đó, Nhà Trắng cho biết việc tìm kiếm mọi tài liệu mật còn sót lại đã hoàn tất.

Đối tượng nào có quyền tiếp cận?

Cơ quan Dịch vụ Công Mỹ - bộ máy khổng lồ quản lý các hoạt động cơ bản của chính phủ liên bang - chịu trách nhiệm về quá trình chuyển giao quyền lực trong Nhà Trắng. Một trong những nhiệm vụ của cơ quan này bao gồm đưa tổng thống và phó tổng thống mới vào Nhà Trắng và chuyển chính quyền cũ - cùng tài liệu của họ - rời đi.

Hiện tại, vẫn chưa rõ ai là người đã xử lý số hồ sơ này trong 7 năm kể từ khi ông Biden kết thúc nhiệm kỳ phó tổng thống. Thông tin duy nhất hiện có là địa điểm số tài liệu này được tìm thấy.

Bộ tài liệu đầu tiên được các luật sư của ông Biden phát hiện trong tủ khóa kín ở văn phòng Trung tâm Ngoại giao và Gắn kết Toàn cầu Penn Biden tại Washington. Trong khi đó, sau khi tìm kiếm tư gia ở Wilmington, các trợ lý thấy thêm lô tài liệu khác trong kho lưu trữ ở garage và một tài liệu một trang trong số các vật dụng cất trữ tại căn phòng kế cận.

Các thành viên đảng Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ đã yêu cầu xem nhật ký khách đến nhà ông Biden. Họ lập luận việc phát hiện ra các tài liệu này tại nơi ở của tổng thống đem đến rủi ro an ninh quốc gia.

Tại sao sau 2 tháng mới công bố sự việc?

Theo Nhà Trắng, các luật sư của ông Biden lần đầu tiên tìm thấy tài liệu mật vào ngày 2/11/2022 - chỉ một tuần trước cuộc bầu cử giữa kỳ. Họ khẳng định đã báo cáo cho Cơ quan Lưu trữ Quốc gia ngay ngày hôm đó. Cơ quan này sau đó lấy tài liệu vào ngày 3/11/2022 và chuyển vấn đề lên Bộ Tư pháp.

Mãi cho đến khi CBS News đưa tin vào tháng này, Nhà Trắng mới công khai và thừa nhận vụ việc. Điều này khiến một số người cho rằng chính quyền ông Biden “cố tình” giấu kín trước cuộc bầu cử giữa kỳ.

Trong khi đó, Nhà Trắng phủ nhận việc thông báo muộn là có tính toán. Tổng thống Biden nói bản thân ngạc nhiên khi biết có tài liệu mật trong văn phòng cũ. Không rõ chính xác khi nào ông biết về sự tồn tại của số tài liệu này.

David Weinstein - công tố viên liên bang ở Florida - cho biết việc giữ kín phát hiện này là chuyện bình thường. “Việc là mục tiêu hay nhân chứng của một cuộc điều tra không đồng nghĩa phải nói về những gì đã xảy ra. Những người điều tra sẽ là bên quyết định nói gì và khi nào nói”, ông nói.

Tổng thống có thể đối mặt với điều gì?

Vẫn còn quá sớm để khẳng định liệu tổng thống hay bất kỳ cộng sự nào của ông phải đối mặt với các hình phạt pháp lý không. Ông Robert Hur sẽ xem xét “khả năng loại bỏ và lưu giữ trái phép các tài liệu mật” - một hành vi phạm tội theo Bộ luật Hình sự Mỹ.

Theo ông Weinstein, khả năng có cáo buộc hình sự là rất nhỏ.

Đầu tiên, để đưa ra cáo buộc, công tố viên cần chứng minh ý định ông Biden hoặc nhóm của ông cố ý xóa và lưu trữ tài liệu. Ngoài ra, Bộ Tư pháp Mỹ thường có chính sách không theo các cáo buộc chống lại tổng thống đương nhiệm.

Do đó, “vấn đề lớn hơn với ông Biden là hệ lụy chính trị, hơn là các cáo buộc hình sự", ông Weinstein nói.

Phương Linh