4 sai lầm thường gặp khi chăm sóc trẻ sơ sinh

Sử dụng tăm bông vệ sinh mũi cho trẻ sơ sinh

Ở giai đoạn sơ sinh có bé sẽ hơi khụt nhịt khi thở, nên nhiều mẹ nghĩ lấy tăm bông ngoáy vào lỗ mũi của trẻ thì sẽ dễ lấy đờm nhớt trong mũi bé ra ngoài. Tuy nhiên, do mũi bé có cấu trúc dạng ống, bên ngoài rộng, bên trong hẹp, nếu mẹ dùng tăm bông sẽ đẩy chất nhớt đi sâu vào trong gây ngạt mũi.

Cách tốt nhất mẹ nên nhỏ 2 - 3 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi làm mềm gỉ, rồi dùng tăm bông sạch kích thích bé hắt hơi, nhằm tống hết chất bẩn ra ngoài. Một lưu ý khác cho mẹ là nên vệ sinh mũi cho trẻ trước bữa ăn để tránh nôn trớ.

Những ngày trời lạnh, cha mẹ nên ngâm lọ (ống) nước muối sinh lý vào nước ấm trước khi nhỏ mắt mũi cho trẻ. Có thể một vài lần đầu trẻ chưa quen nên thường quấy khóc, nhưng khi bé cảm thấy dễ chịu hơn thì sẽ sẵn sàng hợp tác cho những lần tiếp theo.

Tắm nước lá trà, nước dừa… cho trẻ sơ sinh

Nhiều cha mẹ vẫn có thói quen sử dụng lá trà, nước dừa... để tắm cho trẻ. Tuy vậy, nếu các sản phẩm này không đảm bảo sạch sẽ, nhiễm khuẩn bởi bụi bẩn, ô nhiễm môi trường, hóa chất… thì sẽ gây hại cho trẻ. Do đó, các bé đến khám da thường nổi rất nhiều mảng dị ứng, tróc da khá nặng, khiến nhiều bé phải bôi thuốc điều trị, uống kháng sinh, thậm chí phải nhập viện.

Lời khuyên tốt nhất trong hai tháng đầu là nên tắm cho trẻ bằng nước đun sôi để nguội, cần pha đủ ấm để tắm cho trẻ. Có thể lấy quả chanh pha vào chậu nước tắm, vừa làm sạch da, vừa giúp cho da trẻ mát mẻ, đỡ rôm sẩy.

Cũng có thể dùng các loại lá như trà xanh, mướp đắng, lá hoàng đằng... tắm cho trẻ, nhưng cần chú ý rửa thật sạch và đun sôi, rồi gạn lấy phần nước trong pha để tắm cho trẻ.

Việc chăm sóc trẻ sơ sinh đúng cách là vô cùng quan trọng. Ảnh minh họa.

Trẻ sơ sinh bị vàng da phơi nắng là khỏi

Nhiều trẻ khi mới sinh có biểu hiện bị vàng da và cha mẹ cho rằng phơi nắng cho trẻ là sẽ khỏi. Tuy nhiên, không phải vậy, vàng da là vấn đề rất hay gặp ở trẻ sơ sinh, có thể trẻ mắc vàng da sinh lý hoặc vàng da bệnh lý.

Nếu là vàng da sinh lý thì không cần chiếu đèn, em bé cũng sẽ khỏi, nên nhiều người lầm tưởng là phơi nắng sẽ hết vàng da.

Nếu vàng da bệnh lý, tức là chất vàng da trong máy tăng khá cao, những bé này thường vàng da đến quá rốn, nếu không nhanh chóng chiếu đèn liên tục để điều trị thì chất vàng da sẽ ngấm vào não yếu ớt của bé, gây nên triệu chứng co giật, co gồng, hôn mê, lừ đừ… Lúc này phải thay máu cho bé và dự liệu sau này bé sẽ có di chứng về thần kinh, chậm phát triển là điều khó tránh.

Vì vậy, tốt nhất nếu mẹ thấy bé bị vàng da, hãy cho trẻ đi khám thường xuyên để biết mức độ vàng da của bé và có hướng điều trị thích hợp. Vì nếu vàng da bệnh lý thì phải chiếu đèn, vàng da sinh lý không cần làm gì cũng hết, nên việc phơi nắng chủ yếu nhằm hấp thụ vitamin D để chống còi xương, đồng thời giúp mẹ theo dõi diễn tiến vàng da của bé mà thôi.

Trẻ sơ sinh cần phải đánh thức dậy

Ở giai đoạn sơ sinh trẻ thường ngủ nhiều, trung bình từ 18 – 20 giờ mỗi ngày. Mẹ cần đặc biệt quan tâm đến giấc ngủ của trẻ, vì nó đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ nhỏ.

Thông thường, trẻ mới sinh cho đến một tháng tuổi gần như ngủ suốt ngày đêm và chỉ thức dậy để bú (2 - 3 giờ/lần). Vì chưa phân biệt được ngày đêm nên bé có thể ngủ suốt vào ban ngày và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm (8 - 9 giờ vào ban ngày và khoảng 8 giờ vào ban đêm).

Không cần phải đánh thức trẻ sơ sinh dậy để cho bú, nhưng cũng không nên để bé ngủ quá 3 giờ mà không cho bú. Các trường hợp đặc biệt như non tháng, nhẹ cân, trào ngược dạ dày thực quản… có thể phải cho bú thường xuyên hơn.

Một số trẻ sơ sinh có thói quen thức đêm ngay từ trong bụng mẹ. Khi chào đời, bé cũng vẫn duy trì thói quen này và làm mẹ mệt mỏi vì không chịu ngủ khi mẹ đã ríu mắt rồi. Trong vài ngày đầu sau sinh, cha mẹ không thể thay đổi bé ngay được, mà chỉ có thể bắt đầu dạy bé khi bé đã được hai tuần tuổi.

Ban ngày, khi bé còn thức cha mẹ chơi với bé càng nhiều càng tốt. Nói chuyện và hát cho bé nghe khi cho bú các cữ ban ngày, đảm bảo phòng ngủ nhiều ánh sáng.

Ban đêm muốn trẻ ngủ ngon cần giữ yên lặng và nói khẽ khi cho bé bú cữ đêm. Giữ phòng tối (có thể để đèn ngủ ánh sáng dịu) và yên tĩnh, không trò chuyện với bé nhiều. Tốt nhất hạn chế để đèn ngủ sẽ giúp bé phân biệt được ban đêm đến giờ đi ngủ và bé sẽ mau chóng hình thành giấc ngủ dễ dàng hơn.

BS Ngô Văn Mạnh