47% người Việt trẻ chưa có khoản tiết kiệm khẩn cấp: Lập quỹ dự phòng bao nhiêu để an tâm cuộc sống?

Trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động, việc sở hữu một khoản tiền “phòng thân” trở thành thói quen tài chính cần thiết của nhiều người. Tuy nhiên, không ít người vẫn băn khoăn nên dành bao nhiêu là đủ để có thể an tâm trước những rủi ro bất ngờ như mất việc, ốm đau hay khủng hoảng tài chính cá nhân?

Trong khi nhiều người mải tính toán làm sao để “đẻ” thêm tiền, đầu tư hay săn lãi suất cao thì các chuyên gia tài chính lại khẳng định chìa khóa đầu tiên của tự do tài chính không phải là đầu tư mà là dự phòng.

Tiền phòng thân không chỉ là khoản tiết kiệm mà còn là “tấm đệm an toàn” giúp mỗi người duy trì cuộc sống ổn định khi gặp biến cố. Khoản tiền này giúp chủ động xử lý những tình huống khẩn cấp như mất việc, ốm đau hay khủng hoảng tài chính cá nhân mà không phải vay mượn hay bán tài sản.

Ảnh minh họa

Khi không có quỹ dự phòng, nhiều người buộc phải bán tài sản, rút tiết kiệm trước hạn hoặc vay mượn để xoay xở, khiến gánh nặng tài chính ngày càng chồng chất. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), hơn 60% người lao động tại châu Á cho biết họ không có đủ tiền để trang trải chỉ một tháng chi tiêu nếu mất việc.

Tại Việt Nam, bức tranh tài chính cá nhân cũng không sáng sủa hơn. Khảo sát của Visa năm 2024 cho thấy 47% người trẻ chưa có bất kỳ khoản tiết kiệm khẩn cấp nào, trong khi 3/10 người từng phải vay mượn để vượt qua giai đoạn khó khăn do ốm đau, thất nghiệp hoặc biến cố tài chính.

Ngược lại, một khoản dự phòng vừa đủ giúp mỗi người giữ được sự bình tĩnh, chủ động ứng phó và tránh rơi vào vòng xoáy nợ nần khi biến cố xảy ra. Tuy vậy, không phải ai cũng biết nên để dành bao nhiêu là đủ để có thể thực sự an tâm trước mọi rủi ro.

Bao nhiêu tiền phòng thân là đủ?

Một nghiên cứu của công ty quản lý đầu tư Vanguard (Mỹ) cho thấy, chỉ cần sở hữu ít nhất 2.000 USD (tương đương khoảng 52 triệu đồng) trong quỹ khẩn cấp cũng đủ giúp con người cảm thấy hạnh phúc hơn và giảm đáng kể căng thẳng tài chính.

Theo khảo sát, những người có khoản dự phòng này ghi nhận mức độ an toàn tài chính cao hơn 21% so với nhóm không có tiết kiệm khẩn cấp. “An toàn tài chính” được hiểu là trạng thái mà một người cảm thấy kiểm soát được hiện tại và yên tâm về tương lai tiền bạc của mình.

Cũng trong nghiên cứu này, Vanguard nhận thấy người Mỹ trung bình dành 4,3 giờ mỗi tuần để suy nghĩ và xử lý các vấn đề tiền bạc. Tuy nhiên, những ai không có quỹ dự phòng phải tốn đến 7,3 giờ mỗi tuần, trong khi người có ít nhất 2.000 USD tiết kiệm khẩn cấp chỉ mất 3,7 giờ.

Những con số trên cho thấy chỉ một khoản dự phòng nhỏ cũng có thể mang lại cảm giác an toàn và bình yên đáng kể. Tuy nhiên, mức “2.000 USD” chỉ mang tính tham khảo trong bối cảnh thu nhập và chi phí của người Mỹ. Vậy với người Việt, bao nhiêu tiền là đủ để phòng thân?

Không có con số cố định nào phù hợp với tất cả mọi người, bởi khoản dự phòng nên dựa trên mức thu nhập, chi tiêu và hoàn cảnh sống của từng cá nhân. Tuy nhiên, hầu hết chuyên gia tài chính đều thống nhất một nguyên tắc chung: nên dành quỹ dự phòng tương đương 3 – 6 tháng chi phí sinh hoạt cơ bản. Với những ai đang vay vốn, số tiền trên phải bao gồm cả lãi vay.

Chẳng hạn, nếu mỗi tháng chi tiêu khoảng 10 triệu đồng, quỹ dự phòng nên dao động từ 30 đến 60 triệu đồng. Với người có gia đình hoặc công việc không ổn định, nên nâng mức này lên 6 – 9 tháng chi phí để đảm bảo an toàn hơn.

Tuy nhiên, việc tích lũy được một khoản dự phòng lý tưởng không hề dễ dàng, nhất là với những người làm công ăn lương. Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị mỗi người nên xác định mức tiết kiệm phù hợp với hoàn cảnh thực tế của mình thay vì đặt ra mục tiêu quá cao rồi nhanh chóng bỏ cuộc. Điều quan trọng nhất là duy trì thói quen có quỹ khẩn cấp, bởi dù nhỏ đến đâu, một khoản dự phòng vẫn tốt hơn là không có gì.

Mẹo lập quỹ dự phòng thông minh

Bắt đầu nhỏ nhưng bắt đầu ngay

Tiền phòng thân không nhất thiết phải hình thành ngay lập tức. Người trẻ có thể bắt đầu bằng những khoản nhỏ như trích 10% thu nhập hàng tháng để tiết kiệm đều đặn. Quan trọng nhất không phải là số tiền, mà là thói quen tiết kiệm đều đặn.

Tách biệt hoàn toàn với chi tiêu hàng ngày

Quỹ dự phòng nên được gửi vào tài khoản riêng hoặc ứng dụng ngân hàng số để tránh tiêu nhầm. Việc tách biệt giúp bạn giữ kỷ luật tài chính và dễ dàng theo dõi tiến độ tiết kiệm.

Ưu tiên tính thanh khoản cao

Khoản tiền này cần dễ rút, dễ sử dụng khi cần. Do đó, không nên đầu tư vào cổ phiếu hay bất động sản. Hình thức phù hợp nhất là gửi tiết kiệm linh hoạt, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn hoặc ví điện tử có lãi suất.

Tự động hóa việc tiết kiệm

Hãy thiết lập chuyển khoản tự động ngay sau khi nhận lương. Điều này giúp loại bỏ yếu tố cảm xúc khi chi tiêu và đảm bảo bạn luôn ưu tiên “trả cho chính mình trước tiên”.

Điều chỉnh định kỳ theo thu nhập và lối sống

Khi thu nhập tăng hoặc chi phí thay đổi, hãy đánh giá lại quy mô quỹ dự phòng ít nhất 6 tháng một lần để đảm bảo nó vẫn đủ đáp ứng nhu cầu thực tế.

Phương Anh