5 vấn đề bất đồng giữa ông Trump và đảng Cộng hòa

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt sự phản đối ngày càng tăng từ một số nghị sĩ Cộng hòa đối với một số đề xuất và phần nội dung trong chương trình nghị sự của ông.

Đầu tháng này, một nhóm nhỏ nghị sĩ Cộng hòa đã phớt lờ áp lực công khai từ Nhà Trắng và ký vào kiến nghị buộc Bộ Tư pháp công bố hồ sơ của tỉ phú ấu dâm Jeffrey Epstein.

Dưới đây là năm lĩnh vực khác mà các nghị sĩ Cộng hòa đang tách khỏi Tổng thống Trump, theo tờ The Hill.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: WHITE HOUSE

Chính sách đối ngoại

Ông Trump đã dành phần lớn năm đầu tiên khi trở lại Nhà Trắng để thúc đẩy các thỏa thuận ở nước ngoài nhằm giải quyết xung đột, nhưng cách tiếp cận của ông lại khiến nhiều phe trong đảng Cộng hòa bất mãn.

Nhà Trắng ca ngợi tiến triển của một thỏa thuận hòa bình có thể chấm dứt giao tranh ở Ukraine. Nhưng đề xuất ban đầu bị các nghị sĩ như ông Mitch McConnell (Cộng hòa, bang Kentucky), ông Lindsey Graham (Cộng hòa, bang South Carolina) và ông Roger Wicker (Cộng hòa, bang Mississippi) phản đối, với lo ngại rằng cách tiếp cận này quá nhân nhượng Nga và không mang lại hòa bình bền vững cho Ukraine.

“Nếu các quan chức trong chính quyền lo xoa dịu Tổng thống Nga Vladimir Putin hơn là bảo đảm một nền hòa bình thực sự, thì Tổng thống Trump nên tìm cố vấn mới” - ông McConnell nói.

Những người ủng hộ ông Trump cũng chia rẽ trước việc ông tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Israel.

Một trong những tiếng nói Cộng hòa chỉ trích mạnh nhất cách ông Trump xử lý vấn đề Israel là bà Marjorie Taylor Greene. Nữ nghị sĩ này, từng là một trong những người ủng hộ ông Trump nhiệt thành nhất, đã nhiều tuần công kích tổng thống và cho rằng ông Trump không tập trung đủ vào các vấn đề trong nước.

Ông Trump cũng đối mặt chỉ trích của các nghị sĩ Cộng hòa khi ông tỏ ra ngày càng cứng rắn hơn với Venezuela. Lầu Năm Góc đã điều động lực lượng gần Venezuela, gây lo ngại rằng Nhà Trắng đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu mới.

Hôm 29-11, Ủy ban Quân vụ Hạ viện cho biết sẽ điều tra chính quyền sau khi tờ The Washington Post đưa tin về chỉ thị có phần kiên quyết của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth trong đợt tấn công đầu tiên ở Venezuela.

Cổ tức thuế quan

Trong vài tuần gần đây, Tổng thống Trump đã nêu ý tưởng dùng nguồn thu từ thuế quan để gửi các chi phiếu 2.000 USD cho hàng triệu người dân Mỹ.

Ông Trump đang chịu sức ép phải hành động nhằm giảm chi phí sinh hoạt, khi các cuộc khảo sát cho thấy người dân ngày càng bất mãn vì giá cả leo thang. Một hướng giải quyết từ Nhà Trắng là chuyển tiền thu từ thuế quan thành khoản hỗ trợ trực tiếp cho người dân.

Vấn đề lớn là kế hoạch này cần quốc hội thông qua nhưng nhiều nghị sĩ Cộng hòa đã bày tỏ sự phản đối.

“Chúng ta không kham nổi. Tôi mong chúng ta đủ khả năng trả tiền cho người dân, nhưng thực tế là không” - Thượng nghị sĩ Ron Johnson (Cộng hòa, bang Wisconsin) nói với đài Fox News.

Nhiều nghị sĩ Cộng hòa khác cũng lặp lại quan điểm tương tự. Những người theo đường lối thắt chặt ngân sách lập luận rằng mọi khoản thu từ thuế quan nên dùng để giảm nợ công - hiện đã vượt 38.000 tỉ USD.

“Khoản thu từ thuế quan hiện được coi là đáng kể và hy vọng có thể sử dụng đúng mục đích, theo tôi một trong số đó là trả nợ” - Lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện John Thune nói.

Ý tưởng về “cổ tức thuế quan” đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump. Ban đầu, ông đề xuất “Cổ tức DOGE”, dùng tiền tiết kiệm từ các hợp đồng bị Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) cắt bỏ để gửi tiền mặt cho người dân. Nhưng ý tưởng này không nhận được sự ủng hộ tại Đồi Capitol khi các nghị sĩ Cộng hòa một lần nữa cho rằng mọi khoản tiết kiệm nên dành để giảm nợ.

Chính sách trí tuệ nhân tạo

Ông Trump nhiều lần nhấn mạnh sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI) và sự cần thiết trong việc Mỹ làm chủ lĩnh vực này, đồng thời chính quyền của ông đã triển khai nhiều bước để mở rộng việc ứng dụng AI.

Tuần trước, Trump ký sắc lệnh thành lập “Sứ mệnh Genesis”, một nỗ lực mới nhằm xây dựng nền tảng AI tích hợp, kết nối các bộ dữ liệu liên bang, tài nguyên điện toán và công cụ AI nhằm thúc đẩy nghiên cứu khoa học.

Đầu tháng này, chính quyền cũng soạn thảo một dự thảo sắc lệnh nhằm thành lập một nhóm công tác để thách thức các đạo luật AI cấp bang và chặn nguồn tài trợ băng thông rộng đối với những bang ban hành quy định quản lý AI.

Tuy nhiên, nỗ lực của tổng thống nhằm mở rộng việc sử dụng AI lại vấp phải phản ứng từ một số nhân vật bảo thủ vốn thận trọng với công nghệ mới.

Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng hòa, bang Missouri), người nhiều lần chỉ trích các tập đoàn công nghệ, tiếp tục bày tỏ lo ngại về việc AI được sử dụng ngày càng rộng rãi.

Vẽ lại ranh giới bầu cử

Nhà Trắng đã thúc giục các bang do đảng Cộng hòa đứng đầu vẽ lại bản đồ bầu cử Hạ viện trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026, với mục tiêu tạo thêm một số khu vực an toàn cho đảng nhằm duy trì thế đa số.

Texas và Missouri đã đáp ứng yêu cầu của chính quyền, nhưng không phải nơi nào cũng như vậy. Đặc biệt, các nghị sĩ Cộng hòa ở Indiana tỏ ra dè dặt với kế hoạch vẽ lại ranh giới, khiến ông Trump tức giận.

Lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện bang Indiana thông báo mỗi viện sẽ đưa ra quyết định cuối cùng vào đầu tháng 12 về việc có theo đuổi kế hoạch vẽ lại ranh giới bầu cử hay không. Ông Trump hoan nghênh diễn biến mới này và cảnh báo các nghị sĩ Indiana không nên chống lại mong muốn của ông.

“Tôi vui vì Hạ viện Indiana đang làm điều đúng đắn, và tôi hy vọng Thượng viện gom đủ phiếu” - ông Trump viết trên Truth Social.

“Nếu họ làm vậy, tôi sẽ bảo đảm tất cả những người ủng hộ tôi đều thắng bầu cử sơ bộ và tiến tới thành tựu lớn. Nhưng nếu họ không làm, tôi sẽ hợp tác với lực lượng MAGA ở cơ sở để đưa những người Cộng hòa mạnh mẽ - những người sẵn sàng làm điều cần thiết để bảo vệ đất nước và làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại - đắc cử!” - ông Trump bổ sung.

Tổng thống Trump cũng đối mặt sự phản đối từ một số nghị sĩ Cộng hòa ở cấp liên bang, đặc biệt là những người có nguy cơ mất ghế vì cuộc chiến đảng phái trong việc vẽ lại bản đồ.

Hạ nghị sĩ Kevin Kiley (Cộng hòa, bang California) là người chỉ trích mạnh mẽ cuộc chiến vẽ lại ranh giới và đã đề xuất dự luật cấm mọi nỗ lực vẽ lại bản đồ bầu cử trên toàn quốc.

Xóa bỏ thủ tục câu giờ và quy trình “phiếu xanh”

Trong nhiều tháng, ông Trump bày tỏ sự bực bội với các quy tắc điều hành Thượng viện và gây sức ép lên các thượng nghị sĩ Cộng hòa để loại bỏ những quy định như thủ tục câu giờ (filibuster) và truyền thống “phiếu xanh".

Trong đợt đóng cửa chính phủ kỷ lục, ông Trump liên tục lên mạng xã hội kêu gọi loại bỏ filibuster - quy trình yêu cầu dự luật phải có 60 phiếu mới được thông qua. Đầu tháng này, ông thậm chí còn trình bày lập luận trực tiếp với các thượng nghị sĩ trong một buổi ăn sáng tại Nhà Trắng.

Nhưng lời kêu gọi của ông Trump hầu như không lay chuyển được các nghị sĩ Cộng hòa, những người xem filibuster là công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của phe thiểu số và coi việc từ bỏ là một bước đi rủi ro.

Ông John Thune nói rằng lập trường của ông về việc giữ lại filibuster không thay đổi. Thượng nghị sĩ John Curtis (Cộng hòa, bang Utah) nói ông “hoàn toàn phản đối” việc loại bỏ thủ tục này.

“Filibuster từ trước tới nay được coi là một hàng rào bảo vệ rất quan trọng. Nếu tình thế đảo ngược, tôi không nghĩ phe chúng ta sẽ thích điều đó” - Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson. Ảnh: WHITE HOUSE

Ông Trump cũng phản đối truyền thống “phiếu xanh” tại Thượng viện - đây là thông lệ cho phép các thượng nghị sĩ của bang nơi có người được đề cử làm thẩm phán tòa sơ thẩm liên bang hoặc công tố viên liên bang có quyền chặn đề cử đó. Tổng thống kêu gọi các thượng nghị sĩ bỏ quy trình này, lập luận rằng đảng Dân chủ đã lợi dụng quy trình này để trì hoãn việc phê chuẩn một số đề cử.

Nhưng đề xuất thay đổi truyền thống này cũng không nhận được ủng hộ, khi Thượng nghị sĩ Chuck Grassley (Cộng hòa, bang Iowa), Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, phản đối.

THẢO VY