50 năm quan hệ Việt Nam-Argentina: Niềm vui của người 'khai hoang'

Khi tôi đến đất nước Argentina nhận nhiệm vụ với tư cách là Đại sứ đầu tiên của Việt Nam cách đây 26 năm (1997), hai nước còn khá xa lạ đối với nhau. Người Việt Nam hầu như chỉ biết Argentina qua hình ảnh Maradona và bóng đá.

Đại sứ Trần Quang Hoan nói chuyện với Tổng thống Argentina Carlos Saul Menem sau khi trình quốc thư, tháng 12/1998. (Ảnh: NVCC)

Chỉ khi sang tận nơi, mọi người mới ngỡ ngàng khi thấy một thành phố Buenos Aires thật xinh đẹp và hiện đại và được biết rằng đất nước này không chỉ nổi tiếng về các sản phẩm nông nghiệp như lúa mì, đậu tương, thịt bò, rượu vang mà từ lâu đã sản xuất được từ lò phản ứng hạt nhân đến máy bay, ô tô…

Trong khi đó, người Argentina hầu như vẫn chỉ biết đến Việt Nam qua các cuộc chiến tranh và có rất ít thông tin về những thay đổi to lớn của vùng đất xa xôi này.

Hạnh phúc và tự hào

Chúng tôi tự coi mình như những người “khai hoang”, đi từ những bước nhỏ để dần dần thúc đẩy quan hệ mọi mặt giữa hai nước. Công việc không dễ dàng nhưng có rất nhiều niềm vui vì làm đến đâu sẽ nhìn thấy ngay được kết quả đến đó.

Một trong những trọng tâm trong chương trình nghị sự của Đại sứ quán thời điểm đó là các hoạt động kết nối văn hóa để mở đường cho các hợp tác trong những lĩnh vực khác. Khi đó, chúng tôi đã tận dụng mọi cơ hội dù là nhỏ nhất để giới thiệu, quảng bá hình ảnh một Việt Nam đổi mới.

Đại sứ Trần Quang Hoan giới thiệu tranh sơn mài Việt Nam cho Tổng thống Carlos Saul Menem trong một cuộc triển lãm nghệ thuật Việt Nam tại Phủ Tổng thống, tháng 10/1999. (Ảnh: NVCC)

Tuy nhiên, đến một lúc chúng tôi thấy cần phải có cái gì khác nữa, bạn bè Argentina cũng có cùng mong muốn, từ đó Đại sứ quán đã chủ động đề xuất với Bộ Văn hóa cử một đoàn nghệ thuật sang biểu diễn tại Argentina.

Đó là câu chuyện của năm 2001 khi đoàn ca múa nhạc đầu tiên của Việt Nam bay gần 30 tiếng, vượt nửa vòng trái đất sang biểu diễn hai buổi ở Argentina và một buổi ở Chile - địa bàn cũng do Đại sứ quán ta tại Argentina kiêm nhiệm.

Được chấp nhận đoàn sang là một tin vui cho Đại sứ quán và bạn bè Argentina. Nhưng lại đặt ra một vấn đề rất khó khăn là nhà chỉ lo vé máy bay cho đoàn, mọi chi phí khác về địa điểm biểu diễn, ăn ở, đi lại tại chỗ, các công việc tổ chức cụ thể… phía Đại sứ quán sẽ phải lo trong khi kinh phí của cơ quan rất hạn hẹp.

Rất may mắn là Đại sứ quán có quan hệ thân thiết với ông chủ khách sạn Embajador, một khách sạn bốn sao nằm ở trung tâm thành phố. Vị giám đốc này đề xuất cung cấp miễn phí chỗ ăn ở và các dịch vụ khác của khách sạn cho đoàn và Đại sứ quán thì giúp khách sạn tổ chức Tuần lễ ẩm thực Việt Nam với khoảng 100 thực khách mỗi tối.

Để phát huy tối đa hiệu ứng của các buổi biểu diễn, Đại sứ quán vận động qua nhiều kênh để ký được hợp đồng với hai nhà hát quan trọng là Nhà hát quốc gia Cervantes ở thủ đô Buenos Aires và Nhà hát thành phố ở thành phố du lịch Mar del Plata, cách thủ đô 100 km.

Những nút thắt dần dần được gỡ thì có thêm vấn đề được đặt ra, đó là khán giả. Do Nhà hát Cervantes là nhà hát lớn thứ hai ở thủ đô, vậy là, Đại sứ quán lại bước vào “chiến dịch tổng lực” lấp đầy khán giả.

Đêm biểu diễn đầu tiên ở thủ đô Buenos Aires đầy cảm xúc, từ hồi hộp, có phần nào lo âu đến niềm vui vỡ òa vì thành công ngoài mong đợi. Đến dự đêm diễn có lãnh đạo của thành phố Buenos Aires và cơ quan quản lý văn hóa của bạn, nhiều Đại sứ các nước và nhà hát không còn một ghế trống.

Tiết mục múa của các nữ diễn viên trong tà áo dài thướt tha và chiếc nón lá truyền thống khép lại chương trình với những tiếng hô “bravo” và những tràng vỗ tay kéo dài không dứt. Nhiều người ào lên sân khấu ôm hôn, chúc mừng, chụp ảnh chung với các nghệ sĩ. Lãnh đạo nước bạn nhiệt thành chúc mừng và tôi thực sự đã khóc vì hạnh phúc và tự hào về đất nước Việt Nam.

Ấn tượng còn lưu mãi

Vài ngày sau, đêm biểu diễn ở thành phố du lịch Mar del Plata cũng là đêm không thể quên. Mặc dù thời tiết khá lạnh, gió từ ngoài biển thổi vào nhưng người dân ở đây đến nhà hát từ rất sớm. Buổi biểu diễn cũng đã kết thúc hết sức thành công, bên ngoài vẫn còn rất nhiều người không vào xem được vì nhà hát không đủ chỗ.

Ngay lúc đó, dù đã gần nửa đêm và tất cả cũng thấm mệt nhưng đoàn đã nhanh chóng mời mọi người vào và biểu diễn thêm một đợt nữa. Nhà hát dường như “bùng nổ” một lần nữa vì những lời ca, điệu múa và vì cả thông điệp về tính nhân văn của con người Việt Nam.

Tuần lễ Ẩm thực Việt Nam tại khách sạn Embajador gây tiếng vang lớn bởi sự tinh tế của các món ăn được chuẩn bị và trình bày một cách công phu.

Đại sứ Trần Quang Hoan thăm một gia đình Argentina - thành viên Viện Văn hóa Argentina ở tỉnh Cordoba. (Ảnh: NVCC)

Sau khi kết thúc nhiệm kỳ công tác tại Argentina, tôi có hai lần quay lại thăm đất nước này. Ấn tượng về sự kiện văn hóa nghệ thuật kết hợp với giới thiệu ẩm thực Việt Nam năm đó vẫn còn được nhắc đến ở nơi này, nơi khác. Một số bạn bè Argentina nói với tôi: Lúc đó tà áo dài và món nem của Việt Nam đã chinh phục chúng tôi và làm cho người Argentina chúng tôi biết đến một Việt Nam rất khác với những gì được nghe trước đây!

Trần Quang Hoan