6 công nhân Hải Dương làm rèm bị nhiễm độc thiếc, 1 người tử vong

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đơn vị này đang điều trị cho 6 bệnh nhân bị nhiễm độc thiếc, phần lớn nhiễm độc nặng.

Đây là những trường hợp nhiễm độc thiếc cấp tính đầu tiên tại Việt Nam được phát hiện. Tất cả các trường hợp đều có nồng độ thiếc trong máu cao gấp nhiều lần ngưỡng cho phép, cá biệt có bệnh nhân cao gấp 40-50 lần.

Đặc điểm chung của 6 bệnh nhân là cùng làm việc tại bộ phân nghiền nhựa tái chế của công ty sản xuất mành rèm ở Thanh Miện, Hải Dương.

Hình ảnh phim cộng hưởng từ sọ não phát hiện tổn thương chất trắng lan tỏa

Điều đáng chú ý là trước khi vào làm, tất cả đều khỏe mạnh, sức khỏe hoàn toàn bình thường. Chỉ sau một thời gian ngắn làm việc tại đây (ngắn nhất là 4 ngày, lâu nhất là 1 tháng), các công nhân có chung biểu hiện: Rối loạn tâm thần, đặc biệt là mất trí nhớ, lú lẫn, rối loạn tâm thần, kích động, hành vi bất thường rồi nhanh chóng rơi vào hôn mê…

Khi chụp cộng hưởng từ sọ não, bác sĩ phát hiện có tổn thương chất trắng lan tỏa trên não, xét nghiệm máu có nhiễm toan chuyển hóa, hạ kali máu nặng.

Trường hợp đầu tiên được phát hiện là anh Nguyễn Đức H., 35 tuổi, nhập viện ngày 9/7/2020 với biểu hiện rối loạn tâm thần, kích động, lẫn lộn, sau đó đi vào hôn mê.

Gia đình cho biết, bố bệnh nhân mới mất được 49 ngày và bệnh nhân bị người yêu chia tay, do đó khi xuất hiện các triệu chứng trên, người thân chỉ nghĩ đến yếu tố tâm thần.

Bệnh nhân được đưa đến viện muộn, diễn biến nặng và gia đình đã xin về nhà tử vong. Tuy nhiên thời điểm đó, các bác sĩ chưa xác định được chính xác nguyên nhân.

Trước khi xin về, gia đình được biết một số công nhân khác cũng có biểu hiện bất thường và đã kịp báo cho bác sĩ, từ đó thông báo đến bệnh viện kiểm tra.

Trường hợp thứ hai là bệnh nhân Nguyễn Kim C., 42 tuổi, vào viện trong tình trạng rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, ở nhà lái xe đi lang thang quanh làng.

Kết quả xét nghiệm máu có rối loạn nặng. Lo lắng cho tình trạng của bệnh nhân, các bác sĩ ở Trung tâm Chống độc đã tìm mọi cách để xét nghiệm, chẩn đoán, cấp cứu.

Tuy nhiên quá trình tìm kiếm và chẩn đoán gần như bế tắc trong khi cần phải chạy đua chẩn đoán, cứu sống bệnh nhân, đặc biệt cần phải phát hiện nhanh nguyên nhân để thông báo các cơ quan chức năng vào cuộc can thiệp, tránh để những người khác bị nhiễm độc và tử vong tiếp.

Các bác sĩ đã truy tìm tất cả các nguồn thông tin y học, hỏi nhiều chuyên gia, đồng nghiệp trên quốc tế về chống độc. Rất may đã tìm thấy trên y văn thế giới có một vài trường hợp bị bệnh khi làm việc trong hoàn cảnh gần tương tự.

Với sự giúp đỡ của Viện Hóa thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, bệnh nhân được chỉ định và làm xét nghiệm định lượng kim loại thiếc.

Kết quả cho thấy, bệnh nhân C. có nồng độ thiếc trong máu hơn 200 micogam/lít, tăng gấp hơn 40 lần ngưỡng cho phép. Bệnh nhân được lọc máu, giải độc thiếc và chỉ sau 1 tuần điều trị tích cực, tình trạng của bệnh nhân đã cải thiện, trí nhớ dần hồi phục …

Hồi cứu lại trường hợp bệnh nhân H. đã tử vong, xét nghiệm mẫu máu còn lưu cho thấy nồng độ thiếc cao gấp 50 lần.

Liên tiếp sau đó có 4 bệnh nhân đến khám. Trong đó có bệnh nhân dù không có triệu chứng lâm sàng nhưng khi xét nghiệm thấy có hạ kali máu nặng, có nhiễm toan chuyển hóa hoặc tổn thương não trên phim cộng hưởng từ và nồng độ thiếc trong máu tăng rõ.

Các bệnh nhân chia sẻ, một số công nhân sau ít ngày làm thấy mệt, khó chịu nên đã tự bỏ việc.

Theo TS Nguyên, như vậy rất có thể có những người khác bị nhiễm độc tương tự nhưng chưa được phát hiện hoặc có thể nhầm lẫn với nhiều bệnh khác.

TS Nguyên cho biết, thiếc gồm có thiếc dạng nguyên thể kim loại, các hợp chất thiếc vô cơ và các hợp chất thiếc hữu cơ. Thiếc kim loại và thiếc vô cơ về cơ bản không độc. Các bệnh nhân trên bị nhiễm độc thiếc cấp tính thiếc do hợp chất thiếc hữu cơ gây ra.

Bác sĩ khám lại cho bệnh nhân nhiễm độc thiếc đang điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai

Các hợp chất thiếc hữu cơ có độc tính rất cao, rất dễ hấp thu qua đường hô hấp, qua da và qua đường tiêu hóa. Độc nhất là các hợp chất thiếc triethyl và thiếc trimethyl. Đây là các hợp chất có một công dụng là làm chất ổn định nhựa (plastic stabilizer), ổn định nhiệt (heat stabilizer), được cho vào nhựa giúp nhựa bền vững với nhiệt.

Nhiễm độc thiếc hữu cơ gây nhiều tổn thương nặng ở các cơ quan, bao gồm não (gây các rối loạn tâm thần kinh và tổn thương chất trắng), tổn thương gan, thận, miễn dịch, máu…

Trên thế giới và trong nước vẫn chưa có phác đồ điều trị nhiễm độc thiếc, do đó việc điều trị khó khăn, các bác sĩ phải vừa điều trị vừa theo dõi sát để đánh giá điều chỉnh, chưa đánh giá được nguy cơ tổn thương não cũng như khả năng hồi phục của bệnh nhân.

Trên thế giới đến nay mới chỉ ghi nhận vài trường hợp nhiễm độc thiếc. Do quá ít bệnh nhân nhiễm độc nên nhiều trường hợp dễ bị bỏ qua hoặc nghĩ tới các bệnh khác.

Do nguy cơ ở các làng nghề vẫn còn và để tránh bỏ sót các trường hợp, Bệnh viện Bạch Mai đã có văn bản báo cáo Bộ Y tế, Sở y tế địa phương, các cơ quan liên quan để cùng phối hợp, kêu gọi những công nhân trong các môi trường tương tự khẩn trương kiểm tra sức khỏe.

Bước đầu, qua thông báo của Bệnh viện tỉnh và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Dương đã có 15 bệnh nhân tới khám, trong đó có 8 bệnh nhân ù tai, nghe kém, 6 bệnh nhân có hạ kali máu. Các bệnh nhân này được khuyến cáo cần nhập viện để đánh giá tiếp và điều trị. Tuy nhiên chưa có ai trở lại nhập viện, do đó nguy cơ nhiễm độc và di chứng là rất đáng ngại.

Thúy Hạnh