Suốt ba thập kỷ phục vụ trong Hải quân Mỹ, tiêm kích hạm F-14 Tomcat huyền thoại đã sống đúng với vai trò mà nó được thiết kế, dựa trên kinh nghiệm mà Washington thu được tại chiến trường Việt Nam.
Tiêm kích F-14 Tomcat cũng trở thành chiếc đầu tiên trong số các máy bay chiến đấu “Teen Series” của Mỹ bao gồm F-15 Eagle, F-16 Fighting Falcon và F / A-18 Hornet.
Điều khó tin là F-14 gần như không được lên kế hoạch chế tạo. Thực tế là máy bay chiến đấu đa năng hai chỗ ngồi trên tàu sân bay chỉ được phát triển sau khi Quốc hội Mỹ ngừng dự án F-111B cùng với chương trình Thử nghiệm Máy bay Chiến đấu (TFX).
Mục tiêu của chương trình TFX đó là cung cấp cho cả Không quân và Hải quân Mỹ một dòng máy bay chiến đấu phù hợp với từng nhu cầu tương ứng của họ, nhưng dự án đã bị Hải quân phản đối.
Thay vào đó, các quan chức đã đưa ra một yêu cầu đề xuất mới (RFP) cho chương trình Thử nghiệm Máy bay Chiến đấu Hải quân (VFX), vốn yêu cầu một tiêm kích đánh chặn hai chỗ ngồi, hai động cơ. Grumman được trao hợp đồng vào tháng 1/1969.
Grumman nằm trong loạt chiến đấu cơ có tên "mèo", bao gồm F-4F Wildcat, F-6F Hellcat, F-7F Tigercat và F-8F Bearcat - nhưng F-14 Tomcat lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.
Nó được đặt tên để tôn vinh Đô đốc Hải quân Mỹ Thomas “Tomcat” Connelly, người đã kêu gọi Quốc hội ủng hộ nỗ lực của Hải quân trong việc phát triển một máy bay chiến đấu trên tàu sân bay.
F-14 là máy bay chiến đấu lớn nhất và nặng nhất của Mỹ từng cất cánh từ tàu sân bay, nó cũng là bệ phóng duy nhất của tên lửa AIMG-54 Phoenix và nó có thể mang theo 6 tên lửa nặng 450 kg cùng một lúc.
Nhờ radar mạnh nhất vào thời điểm đó, Tomcat có thể theo dõi tới 24 mục tiêu. Hơn nữa, nó là một nền tảng đa năng và đóng vai trò tiêm kích chiếm ưu thế trên không của Hải quân, máy bay đánh chặn phòng thủ của hạm đội và nền tảng trinh sát trên không.
F-14 gây chú ý với đôi cánh có thể thay đổi hình dạng (hay còn gọi là cánh cụp cánh xòe) nhằm tối ưu hóa vận động ở các dải tốc độ khác nhau. Để tiết kiệm không gian trên tàu sân bay, cánh của F-14 có thể được "cụp" tới 75 độ.
F-14 có thể không nổi tiếng như bây giờ nếu thiếu diễn viên Tom Cruise, nhưng chiếc máy bay này đã trở thành một ngôi sao điện ảnh trên thực tế nhờ bộ phim Top Gun năm 1986, mô tả cảnh Tomcat cất và hạ cánh từ tàu USS Enterprise (CVN-65).
Tuy nhiên, hai trong số các máy bay đã được nhìn thấy lần đầu tiên trong bộ phim The Final Countdown năm 1980, trong khi chiếc F-14 xuất hiện lần gần nhất trong phần 2 của "bom tấn" Topgun: Maverick.
Một trong những chiếc Tomcat tham gia bộ phim Top Gun hiện được sơn với dòng chữ VF-84 “Jolly Roger” và đang được trưng bày trên tàu sân bay lớp Essex - chiếc USS Lexington (CV-16), được bảo quản như một tàu bảo tàng nổi tại Corpus Christi, Texas.
F-14 Tomcat đã có một sự nghiệp, mặc dù ngắn gọn trong vai trò máy bay ném bom - hay "Bombcat" - khi chiếc tiêm kích này được nâng cấp với khả năng thả bom dẫn đường bằng laser.
Mặc dù F-14 Tomcat đã được Hải quân Mỹ cho nghỉ hưu vào năm 2006, một số ít máy bay được Không quân Đế quốc Iran mua vào những năm 1970 vẫn hoạt động còn hoạt động sau hơn 4 thập kỷ, đây là bất ngờ cực lớn về độ bền bỉ của nó.
Lầu Năm Góc không hài lòng về thực tế trên và đã tìm cách phá hủy tất cả phụ tùng thay thế, và Lực lượng Không quân Cộng hòa Hồi giáo Iran hiện tại đã phải nỗ lực rất nhiều để duy trì hoạt động cho phi đội.
Bạch Dương