600 hồ sơ, không cơ hội: Phép thử việc làm của cử nhân Singapore

Thị trường lao động Singapore năm 2025 đang chứng kiến nghịch lý đáng chú ý: tỷ lệ thất nghiệp chung duy trì thấp nhưng cạnh tranh việc làm đầu vào gia tăng, tạo nên áp lực tinh thần lớn đối với nhóm cử nhân trẻ - những người bước ra từ giảng đường trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất định và làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) tăng tốc.

Ảnh: Depositphotos/ benzoix

Hơn 600 hồ sơ, gần như “không phản hồi”

Tháng 5/2025, sau khi kết thúc chương trình tiến sĩ chuyên ngành Sinh học cấu trúc tại Đại học Công nghệ Nanyang (NTU), Tan Kwan Ann, 33 tuổi, bắt đầu hành trình tìm việc với tâm thế đã chuẩn bị cho khó khăn.
Tuy nhiên, quy mô cạnh tranh và mức độ im lặng của thị trường vượt ngoài dự liệu của anh. Trước khi nhận bằng tiến sĩ chính thức vào tháng 9, Tan đã gửi hơn 600 hồ sơ ứng tuyển. Hầu hết không nhận được phản hồi.

“Cảm giác như bị gạt khỏi xã hội khiến tôi tự vấn bản thân và cả lựa chọn học lên cao của mình”, anh chia sẻ. Trải nghiệm của Tan phản ánh tâm lý chung của không ít người trẻ Singapore, đặc biệt trong nhóm có trình độ sau đại học, khi thị trường tuyển dụng hạ nhiệt rõ rệt.

Theo số liệu Bộ Nhân lực Singapore, tỷ lệ thất nghiệp của cư dân dưới 30 tuổi tăng lần đầu trong quý II/2025, từ 5,4% (tháng 3) lên 5,7% (tháng 6), sau đó giảm nhẹ còn 5,5% vào tháng 9. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp chung cả nước vẫn duy trì 2,0% trong quý III/2025, cho thấy áp lực không nằm ở thiếu việc làm tuyệt đối, mà ở cấu trúc tuyển dụng và mức độ cạnh tranh của nhóm trẻ.

Nhóm cử nhân trẻ ở Singapore đang đối mặt nhiều áp lực trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất định và làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) tăng tốc.

Đồng thời, số vị trí tuyển dụng toàn thị trường giảm mạnh, từ 76.900 việc làm (tháng 6/2025) xuống còn 69.200 (tháng 9/2025). Điều này cho thấy doanh nghiệp đang thận trọng hơn với tuyển mới, đặc biệt ở các vị trí đầu vào, trong bối cảnh bất định thương mại, tăng trưởng chậm của một số ngành và lo ngại AI thay thế công việc mang tính lặp lại.

Nỗ lực từ chính sách

Để “giảm nhiệt” cho nhóm sinh viên mới tốt nghiệp, tháng 10 vừa qua, Chính phủ Singapore triển khai chương trình thực tập Graduate Industry Traineeships (Grit) - cung cấp 800 vị trí thực tập hưởng trợ cấp tại cả khu vực công và tư. Mức trợ cấp 1.800 - 2.400 SGD/tháng (khoảng 1.400 USD), trong đó Chính phủ tài trợ 70%, doanh nghiệp trả 30%.

Các ngân hàng lớn cùng nhiều doanh nghiệp công nghệ tham gia chương trình. Mục tiêu của Grit là đưa sinh viên vào thị trường lao động nhanh, tích lũy trải nghiệm thực tế thay vì rơi vào khoảng trống sau tốt nghiệp.

Tháng 10/2025, Singapore đã khởi động chương trình Thực tập Công nghiệp dành cho sinh viên mới tốt nghiệp để "hâm nóng" thị trường việc làm. Ảnh: AFP

Nhà kinh tế Xia Xing, giảng viên cao cấp tại Trường Chính sách công Lý Quang Diệu nhấn mạnh: “Sinh viên cần gia nhập thị trường sớm để xây dựng nền tảng kinh nghiệm, thứ mà AI khó sao chép trong dài hạn”. Theo bà, thời gian 10 năm tới sẽ chứng minh khác biệt giữa người có kỹ năng tư duy, sáng tạo và người chỉ sở hữu bằng cấp mà thiếu trải nghiệm.

Tuy nhiên, không ít sinh viên trẻ chọn không tham gia Grit vì mức trợ cấp thấp và thiếu ổn định việc làm. Dave Ho, 27 tuổi, tốt nghiệp NTU tháng 12/2024 cho rằng, chương trình “không thực sự đáng để theo đuổi”, bởi thu nhập thực tập khi anh còn là sinh viên thậm chí cao hơn trợ cấp Grit. Anh cũng lo ngại khả năng phải quay lại vòng tìm việc nếu thực tập không dẫn đến hợp đồng chính thức. Trước đó, anh đã gửi hơn 200 hồ sơ từ đầu năm 2025, nhận 20 phản hồi và 100% từ chối.

Tự làm chủ

Trước bối cảnh tuyển dụng ảm đạm, nhiều cử nhân trẻ Singapore chọn con đường tự chủ sự nghiệp. Theo thống kê sơ bộ, số người lao động tự làm việc chính tăng từ 169.000 (năm 2024) lên 179.200 (năm 2025), trong đó 95,5% chọn vì sở thích cá nhân, không phải vì bất đắc dĩ hoàn toàn.

Dave Ho rẽ sang livestream bán hàng trên mạng xã hội từ tháng 4/2025, phụ trách quảng bá sản phẩm cho khách hàng doanh nghiệp. “Ban đầu là bế tắc, nhưng giờ tôi đang nghiêm túc biến nó thành sự nghiệp”, anh cho biết.

Dave Ho, người tốt nghiệp Đại học Công nghệ Nanyang (NTU) tại Singapore với bằng cử nhân kinh doanh tháng 12/2024, đã bắt đầu thử sức với lĩnh vực livestreams đầu năm nay. Ảnh: Dave Ho

Trong khi đó, Demetrius Tan, 28 tuổi, thất bại sau hơn 200 hồ sơ đã thành lập Vincible3d, doanh nghiệp in 3D vào tháng 6/2025, lấy thu nhập từ nghề huấn luyện viên thể thao làm vốn khởi nghiệp.

“Tôi trưởng thành nhanh vì phải tự làm mọi khâu, từ thiết kế đến sản xuất, marketing và bán hàng”, Demetrius chia sẻ. Mô hình in 3D của anh nhắm vào nhóm doanh nghiệp và khách hàng cần sản phẩm thiết kế tùy biến, một phân khúc đòi hỏi tư duy sáng tạo và xử lý linh hoạt - yếu tố AI chưa thể thay thế hoàn toàn.

Sau khi không tìm được việc làm, Demetrius Tan quyết định theo đuổi ước mơ trở thành doanh nhân bằng cách khởi nghiệp kinh doanh in 3D. Ảnh: Demetrius Tan

Tương tự, Esther Low, 23 tuổi, tốt nghiệp kinh doanh từ NTU tháng 12/2024 - đặt nền móng cho thương hiệu Maison Ellure chuyên hộp mỹ phẩm và vali du lịch nữ. Ý tưởng đến từ niềm đam mê du lịch, kết hợp xu hướng tiêu dùng cá nhân hóa trên nền tảng số.

Sau 50 hồ sơ ứng tuyển, Esther từng nhận một lời mời ngành tài chính nhưng không thấy phù hợp, nên chọn vị trí phân tích quản lý tài sản để có thu nhập nuôi mô hình kinh doanh riêng.

“Tôi không muốn làm điều mình sợ hãi hay buồn chán. Khởi nghiệp khiến tôi cảm thấy được thỏa đam mê”, cô nói - một tuyên ngôn ngắn gọn nhưng phản ánh khát vọng tự chủ nghề nghiệp của một bộ phận trí thức trẻ Singapore.

Trong hành trình tìm kiếm sự thỏa mãn trong công việc, Esther Low đã khởi nghiệp kinh doanh hộp đựng đồ trang điểm, sau khi từ chối cơ hội làm việc tại một công ty tài chính. Ảnh: Esther Low

Bằng cấp hay kỹ năng - câu hỏi của cấu trúc tuyển dụng

Nhận định từ các chuyên gia cho thấy, vấn đề việc làm đầu vào tại Singapore không chỉ do suy giảm tuyển dụng tạm thời, mà còn nằm ở cấu trúc tuyển dụng khu vực châu Á: ưu tiên bằng cấp hơn kỹ năng, khiến nhiều người trẻ tiếp tục học lên cao dù không phù hợp, vô hình trung làm tăng cạnh tranh trong nhóm cử nhân.

“Điều này khuyến khích người trẻ học đại học ngay cả khi không phù hợp, khiến thị trường lao động đầu vào thêm cạnh tranh và làm trầm trọng thêm tình trạng khó tuyển dụng nhóm mới tốt nghiệp”, Phó giáo sư Theseira nhận định.

Ở góc nhìn rộng hơn, Singapore - giống nhiều nền kinh tế phát triển - đang bước vào giai đoạn dịch chuyển mô hình tuyển dụng, trong đó kỹ năng tư duy, khả năng làm chủ công nghệ, tính linh hoạt nghề nghiệp và tinh thần khởi nghiệp ngày càng được xem là lợi thế cạnh tranh bền vững, thay vì chỉ là phương án “đi vòng”.

Hồng Nhung