7 nhóm nội dung lớn trong sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm

Thứ trưởng Phan Chí Hiếu phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: VGP/Lê Sơn

Tham dự có Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải, đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo, thành viên của Hội đồng là đại diện các bộ, ngành liên quan.

Theo Bộ Tài chính, Luật Kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 được Quốc hội khóa X kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 9/12/2000 (đã được sửa đổi, bổ sung một số điều vào năm 2010 và năm 2019). Sau hơn 20 năm thi hành, các chính sách của Luật đã phát huy tác dụng, là căn cứ, cơ sở pháp lý để xây dựng khung khổ pháp lý vững chắc, minh bạch cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm; tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng giữa các doanh nghiệp; đáp ứng nhu cầu tham gia bảo hiểm ngày càng đa dạng của các tổ chức, cá nhân; đảm bảo sự hài hòa giữa quản lý giám sát thận trọng và tạo sự chủ động trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thị trường bảo hiểm cũng đã thể hiện được vai trò, vị trí trong nền kinh tế - xã hội, góp phần thực hiện thành công các giải pháp chủ yếu về chỉ đạo, điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, một số quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành không còn thống nhất, đồng bộ với quy định mới được sửa đổi, bổ sung tại Bộ luật Dân sự (không còn chương quy định về hợp đồng bảo hiểm), dẫn đến khó khăn trong thực hiện. Cụ thể, còn thiếu những quy định mang tính đặc thù áp dụng cho lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia bảo hiểm. Có những quy định đã được thay đổi tại Bộ luật Dân sự nhưng chưa được cập nhật tại Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành, như xử lý các trường hợp đơn phương, hủy bỏ, chấm dứt hợp đồng bảo hiểm; thời điểm hiệu lực hợp đồng, thời điểm phát sinh trách nhiệm; quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao kết hợp đồng bảo hiểm, quyền chấm dứt hợp đồng bảo hiểm; đặc biệt là nghĩa vụ cung cấp thông tin trên nguyên tắc trung thực tuyệt đối…

Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh bảo hiểm là rất cần thiết. So với Luật hiện hành, dự thảo Luật sửa đổi 77 điều, bổ sung 55 điều, bãi bỏ 33 điều và giữ nguyên 22 điều.

Các thành viên Hội đồng thẩm định đề nghị, đối với các vấn đề về hợp đồng bảo hiểm nên áp dụng theo các quy định mang tính ưu việt của Bộ luật Dân sự, còn dự thảo Luật chỉ quy định vấn đề đặc thù như xác định hợp đồng bảo hiểm chia giá trị, vấn đề bồi thường thiệt hại ấn định... Về vấn đề phá sản doanh nghiệp bảo hiểm, đây là nội dung phức tạp nên dự thảo luật cần xác định rõ chủ thể nào nộp hồ sơ phá sản, trách nhiệm các bên và chủ thể liên quan, chi phí phá sản được chi trả thế nào.

Với đối tượng có thu nhập thấp nói chung và phụ nữ có thu nhập thấp nói riêng thì bảo hiểm vi mô có vai trò quan trọng, loại bảo hiểm này cũng được coi là trụ cột của an sinh xã hội và có nhiều đặc thù khác với bảo hiểm thương mại. Tuy nhiên, quy định bảo hiểm vi mô theo dự luật lại dự kiến tổ chức theo loại hình bảo hiểm tương hỗ. Trong khi đó, trong 16 năm qua chưa có tổ chức bảo hiểm tương hỗ nào thành lập theo quy định tại Nghị định 18/2005/NĐ-CP của Bộ Tài chính. Vì vậy, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu làm rõ thêm vấn đề này để khả thi trong thực tế, đồng thời đề xuất đổi tên Chương 4 từ "Bảo hiểm vi mô" thành "Tổ chức bảo hiểm vi mô"…

Theo Bộ Tài chính, dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm đã bám sát mục tiêu, quan điểm chỉ đạo và cụ thể hóa 7 nhóm chính sách đề nghị xây dựng dự án Luật đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 121/NQ-CP ngày 31/12/2019.

Cụ thể, dự thảo Luật tập trung vào các nhóm chính sách về hoàn thiện các quy định về mô hình tổ chức, điều kiện thành lập, hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm; các chính sách về mô hình quản lý tài chính đối với các doanh nghiệp bảo hiểm, tái bảo hiểm; chính sách về khuyến khích sử dụng, ứng dụng công nghệ thông tin, nhằm chuẩn mực hóa các hoạt động và giao dịch bảo hiểm trên thị trường, nâng cao hoạt động bảo hiểm; về bổ sung, hoàn thiện các quy định về phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong kinh doanh bảo hiểm; chính sách về hoàn thiện các quy định về bảo đảm an toàn, đề phòng tổn thất, phòng ngừa gian lận bảo hiểm, nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp; chính sách về hoàn thiện quy định về công tác quản lý nhà nước.

Phát biểu tại cuộc họp thẩm định, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nêu rõ, dự thảo luật bảo đảm sự phù hợp với mục đích yêu cầu đã được xác định tại Nghị quyết của Chính phủ, phù hợp với chủ trương, đường lối và pháp luật của Đảng và Nhà nước, nhất là phù hợp với Nghị quyết số 11-NQ/TW tại Hội nghị lần thứ 5 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Dự thảo Luật cũng đã bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và thống nhất phù hợp với Hiến pháp 2013. Tuy nhiên, Ban soạn thảo cần rà soát kỹ lưỡng và có so sánh với các quy định hiện hành của các luật khác như Bộ luật Dân sự, Luật Doanh nghiệp, Luật Phá sản doanh nghiệp… nhằm bảo đảm tính đồng bộ, tương thích giữa các văn bản quy phạm pháp luật.

Lê Sơn