7 thói quen độc hại của phụ huynh khiến con dễ yếu đuối, khó hạnh phúc

Reem Raouda là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nuôi dạy con có ý thức (conscious parenting). Bà là người sáng lập FOUNDATIONS - chương trình hướng dẫn cha mẹ chữa lành bản thân và xây dựng môi trường cảm xúc an toàn cho trẻ. Raouda được biết đến rộng rãi nhờ chuyên môn về an toàn cảm xúc và những đóng góp trong việc định nghĩa lại cách nuôi dạy trẻ khỏe mạnh về tâm lý.

Trong bài viết trên CNBC Make It, bà nêu 7 thói quen độc hại cha mẹ nên tránh nếu muốn đồng hành cùng con theo hướng vững vàng và giàu nội lực.

“Là cha mẹ, chúng ta không chỉ yêu thương con, mà còn giúp con có đủ bản lĩnh để đối mặt khó khăn mà không gục ngã. Những đứa trẻ mạnh mẽ về tinh thần là những em biết điều tiết cảm xúc, tin vào bản thân và đứng dậy sau thất bại. Điều đó không tự nhiên mà có, mà được xây dựng từ những tương tác nhỏ hằng ngày”, bà viết

Dưới đây là 7 thói quen mà Raouda khuyến cáo phụ huynh cần thay đổi:

1. Luôn "giải cứu" con khỏi mọi rắc rối

Trẻ chỉ học được sự kiên cường khi được phép đối diện thách thức. Khi cha mẹ vội vàng can thiệp, họ vô tình tước đi cơ hội để con rèn kỹ năng chịu đựng và vượt khó.

Nên làm gì: Theo nhà tâm lý Lisa Damour, trẻ thường xuyên được thử thách phù hợp với lứa tuổi sẽ kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Nếu con quên bài tập ở nhà, đừng vội mang đến trường. Hãy để con chịu trách nhiệm và cùng rút kinh nghiệm.

2. Cố tỏ ra hoàn hảo

Việc cha mẹ cố che giấu sai sót hoặc đổ lỗi cho con khi mình mất bình tĩnh khiến trẻ hiểu sai về cách xử lý cảm xúc.

Nên làm gì: Nếu lỡ quát con, hãy nói: “Mẹ/bố xin lỗi. Mẹ/bố căng thẳng và phản ứng chưa đúng”.
Điều này giúp trẻ hiểu rằng sai lầm không phá vỡ mối quan hệ, và chịu trách nhiệm là biểu hiện của sự mạnh mẽ.

3. Ngăn cấm con bộc lộ cảm xúc mạnh

Khi cảm xúc như buồn bã, tức giận bị cha mẹ gạt đi, trẻ dễ học cách sợ hãi chính cảm xúc của mình.

Nên làm gì: Đừng nói: “Con không sao đâu”.
Hãy nói: “Mẹ biết chuyện đó khiến con buồn. Mẹ ở đây với con”.

Sự bình tĩnh của cha mẹ cho con thấy cảm xúc mạnh không phải là điều đáng sợ.

Cha mẹ quá coi trọng điểm số có thể khiến con dễ suy sụp khi không đạt kết quả như ý. Ảnh minh họa: Unsplash

4. Quá coi trọng thành tích

Nếu trẻ chỉ được khen khi đạt điểm cao hoặc nhận giải thưởng, chúng dễ sụp đổ khi thất bại.

Nên làm gì: Nhiều nghiên cứu cho thấy áp lực phải hoàn hảo khiến trẻ dễ lo âu và mệt mỏi. Khi con bị điểm kém, thay vì nói “Con phải làm tốt hơn chứ!”, hãy động viên: “Bố/mẹ tự hào vì con đã cố gắng. Điểm số không nói hết về con đâu”.

5. Kiểm soát con quá mức

Cha mẹ luôn ra lệnh, không cho con bày tỏ ý kiến có thể khiến trẻ phụ thuộc hoặc nổi loạn. Trẻ chỉ mạnh mẽ khi cảm thấy tiếng nói của mình có giá trị.

Nên làm gì: Cho trẻ quyền lựa chọn phù hợp giúp tăng động lực và giảm xung đột.
Hãy để con chọn giữa hai việc nhà hoặc góp ý món ăn cho bữa tối. Những lựa chọn nhỏ giúp trẻ tự tin hơn.

6. Khiến con phải chịu trách nhiệm cho cảm xúc của cha mẹ

Khi cha mẹ nói “Con làm mẹ buồn lắm”, trẻ dễ trở thành “người xoa dịu cảm xúc” cho phụ huynh, gây đảo lộn vai trò và ảnh hưởng lâu dài đến tâm lý.

Nên làm gì: Hãy nói: “Mẹ đang mệt và cần chút thời gian để bình tĩnh lại”.
Cảm xúc của người lớn là trách nhiệm của người lớn.

7. Coi làm việc quá sức là bình thường

Nếu trẻ lớn lên trong môi trường đề cao năng suất, chúng có thể trở thành người trưởng thành kiệt quệ vì làm việc quá sức.

Nên làm gì: Hãy làm gương: “Mẹ sẽ nghỉ 20 phút để thấy khỏe hơn. Chăm sóc bản thân cũng quan trọng”.

Khi cha mẹ biết nghỉ ngơi, trẻ cũng học được cách nhận biết căng thẳng và tránh kiệt sức.

Sức mạnh tinh thần không phải là không có cảm xúc hay luôn chiến thắng. Đó là khả năng đối diện khó khăn, hiểu và điều tiết cảm xúc, chịu trách nhiệm và biết khi nào cần dừng lại - tất cả trong sự an toàn của tình yêu thương vô điều kiện.

Hoàng Linh