80 năm ngành Văn hóa giữ sứ mệnh 'soi đường cho quốc dân đi'

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng phát biểu tại Lễ kỷ niệm. Ảnh: Nam Nguyễn

Lịch sử đã khắc ghi khi 80 năm trước, ngày 28/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Tuyên cáo thành lập Chính phủ lâm thời gồm 13 Bộ, trong đó có Bộ Thông tin, Tuyên truyền, tiền thân của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hiện nay.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa diễn ra sáng nay (23/8), đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh: Từ khi có Đảng lãnh đạo, văn hóa được xác định là một mặt trận trọng yếu. Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943 - bản tuyên ngôn đầu tiên của Đảng về văn hóa đã xác định ba nguyên tắc cơ bản: "Dân tộc - Khoa học - Đại chúng" trong xây dựng, phát triển văn hóa; đến Nghị quyết các kỳ Đại hội, Nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đều khẳng định văn hóa là hồn cốt dân tộc, là động lực của sự phát triển, là "sức mạnh mềm" của quốc gia.

Chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ "làm văn hóa" sang "quản lý nhà nước về văn hóa"

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định, nhìn vào tổng thể và những thành tựu của ngành Văn hóa 80 năm qua không chỉ là niềm tự hào mà còn là điểm tựa tinh thần vững chắc để xây dựng một nền văn hóa Việt Nam giàu bản sắc. Soi rọi vào thực tiễn của những năm gần đây, lĩnh vực văn hóa có nhiều chuyển biến tích cực.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chỉ rõ, nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững đất nước ngày càng toàn diện và sâu sắc; văn hóa được hiện diện trong hầu hết các Nghị quyết, Chiến lược, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế về văn hóa được chú trọng, toàn ngành đã chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ "làm văn hóa" sang "quản lý nhà nước về văn hóa", tiệm cận định hướng quản trị phát triển văn hóa. Điểm nhấn đặc biệt là Quốc hội đã thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa 2025 - 2035.

Công tác xây dựng môi trường văn hóa được đề cao, trở thành phong trào sâu rộng và thực chất, nơi người dân vừa là chủ thể sáng tạo vừa là người thụ hưởng, xuất hiện nhiều mô hình mới, cách làm hay để bảo tồn văn hóa truyền thống, đặc biệt là văn hóa của các dân tộc thiểu số; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng cao, đã rút ngắn được khoảng cách thụ hưởng văn hóa giữa các vùng miền. Di sản được gìn giữ, bảo tồn và phát huy thành tài sản, nguồn lực, quan trọng của đất nước.

Công nghiệp văn hóa định hình nhiều hướng đi sáng tạo, từng bước chuyên nghiệp, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế. Ngoại giao văn hóa chuyển từ "giao lưu, gặp gỡ" sang "hợp tác thực chất", nâng cao sức mạnh mềm của đất nước trên trường quốc tế.

Du lịch và báo chí, truyền thông trở thành hai cánh cửa kết nối đất nước với thế giới. Du lịch liên tục tăng trưởng, trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế - xã hội như nhận định của Thủ tướng Chính phủ. Báo chí, xuất bản đang trở thành mạch dẫn tri thức, kết nối niềm tin, tiếp tục giữ vai trò tiếng nói của Đảng, Nhà nước và diễn đàn của nhân dân.

80 năm qua, Văn hóa đã nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc Việt Nam. Ảnh: Nam Nguyễn

"Nhìn lại để tiến xa hơn"

Với tinh thần "nhìn lại để tiến xa hơn", Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, chặng đường phía trước có nhiều thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức. Toàn cầu hóa và hội nhập mở ra cơ hội, song nguy cơ phai nhạt bản sắc văn hóa cũng rất hiện hữu. Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa còn chậm, nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành còn gặp khó khăn. Hơn lúc nào hết, toàn ngành Văn hóa phải có các giải pháp để khắc phục những "điểm nghẽn" này

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đề nghị trước mắt cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ có tính đột phá: Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai nghiêm túc các quan điểm chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với những đột phá chiến lược từ "bộ tứ" nghị quyết 57, 58, 66 và 68 mà Bộ Chính trị đã ban hành. Trước mắt cần tập trung trí tuệ xây dựng và hoàn thiện hồ sơ báo cáo Đảng ủy Chính phủ trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về "Chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới" ngay trong quý IV năm 2025.

Thứ hai, thực hiện đồng bộ, hiệu quả công tác cán bộ, bám sát các quan điểm, nguyên tắc của Đảng, xây dựng đội ngũ đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển của lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật; dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung; mỗi cán bộ văn hóa phải thực sự am hiểu về văn hóa, thực hành và phấn đấu để trở thành "đại sứ văn hóa", "đại sứ thông tin", "đại sứ du lịch", "đại sứ thể thao".

Thứ ba, tập trung xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, bảo đảm mọi thành viên của cộng đồng được phát triển các năng lực sáng tạo. Tập trung ưu tiên xây dựng văn hóa trong hệ thống chính trị, xây dựng văn hóa trong từng cộng đồng làng, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị, văn hóa doanh nghiệp và mỗi gia đình là những đơn vị văn hóa thực chất. Tiếp tục xây dựng hệ giá trị con người Việt Nam, khi khả năng chọn lọc cái tinh tế, tốt đẹp, định vị bản thân, giá trị, bản sắc dân tộc gắn với khát vọng hội nhập, cống hiến được đề cao sẽ trở thành lá chắn mềm loại trừ cái phản cảm, phi văn hóa như "hoa thơm sẽ lấn át cỏ dại".

Thứ tư, huy động, sử dụng và phát huy tối đa hiệu quả mọi nguồn lực phát triển mà Đảng, Nhà nước, xã hội đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch. Triển khai ngay Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư; Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030; Chiến lược phát triển thể dục thể thao đến năm 2030. Đầu tư, xây dựng, hoàn thành các công trình, thiết chế văn hóa xứng tầm thời đại Hồ Chí Minh. Quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả tài sản công đối với tài sản kết cấu hạ tầng văn hóa, thông tin, thể thao.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, 80 năm là một hành trình không dài so với nền văn hóa dân tộc được xây dựng, hun đúc qua mấy ngàn năm lịch sử, nhưng hành trình ấy rất đỗi vinh quang và tự hào. Toàn ngành Văn hóa dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đã vững vàng vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức để có được những thành tựu như ngày hôm nay.

Với tuyên ngôn hành động: "Văn hóa là nền tảng - Thông tin là mạch dẫn - Thể thao là sức mạnh - Du lịch là nhịp cầu kết nối", toàn ngành quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng giao phó, đưa sự nghiệp phát triển văn hóa bước vào kỷ nguyên mới với những thành tựu mới, dấu ấn mới, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, dân chủ, công băng, văn minh, phồn vinh và hạnh phúc.

Theo Chinhphu.vn