80 năm ngoại giao Việt Nam: Những 'cổ thụ' che mát 'mầm xanh'

Tri ân những dấu chân đi trước

Gần 40 năm gắn bó với ngành Ngoại giao, ký ức sâu đậm nhất đối với ông Nguyễn Sỹ Xung, nguyên Phó Giám đốc Học viện Quan hệ Quốc tế (nay là Học viện Ngoại giao), nguyên Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ, chính là có cơ hội được làm việc và học hỏi từ những thế hệ cán bộ đi trước.

Ông chia sẻ, những bậc đàn anh, đàn chị trong ngành truyền lại cho mình không chỉ kinh nghiệm quý báu trong công tác đối ngoại, mà còn là biết bao bài học để trở thành một cán bộ ngoại giao đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng của đất nước qua từng giai đoạn.

Đại sứ Nguyễn Sỹ Xung nhấn mạnh, “dĩ bất biến, ứng vạn biến" là nguyên tắc xuyên suốt, cần thấm nhuần trong tư duy và hành động của mọi thế hệ cán bộ đối ngoại. (Ảnh: Ngọc Anh)

“Gần 40 năm công tác, tôi luôn nỗ lực phát huy những bài học ấy. Hôm nay, trong dịp kỷ niệm 80 năm thành lập ngành, các giá trị đó tiếp tục được đúc kết và khẳng định. Tôi tin rằng đây sẽ mãi là hành trang quý giá, cổ vũ các thế hệ cán bộ ngoại giao hôm nay và mai sau hoàn thành sứ mệnh phục vụ quốc gia, phục vụ nhân dân”, nhà ngoại giao lão thành nhấn mạnh.

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng nhắc lại phong cách "rất riêng" của ngoại giao Việt Nam, được nhiều thế hệ lãnh đạo tổng kết từ bài học của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Theo ông, đây là nguyên tắc xuyên suốt, cần thấm nhuần trong tư duy và hành động của mọi thế hệ cán bộ đối ngoại.

Đặc biệt, với tư cách từng là một người thầy gắn bó với mái trường 69 Chùa Láng, Đại sứ Nguyễn Sỹ Xung cũng gửi gắm tới lớp trẻ: “Người cán bộ ngoại giao trước hết phải không ngừng học tập, rèn luyện mình trên tất cả mọi lĩnh vực từ đạo đức, tác phong cho đến trí tuệ, để luôn sẵn sàng gánh vác tốt nhiệm vụ được giao”.

Người trẻ là lực lượng tiên phong

Trong gần 40 năm gắn bó với mặt trận không tiếng súng, ông Nguyễn Thạc Dĩnh, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Philippines, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Brazil đã chứng kiến biết bao sự kiện trọng đại của đất nước. Thế nhưng, kỷ niệm in dấu sâu nhất trong trái tim vị Đại sứ lại gắn với một ngày đặc biệt cách đây đúng 30 năm - thời khắc Việt Nam chính thức gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Khi đó, Đại sứ Nguyễn Thạc Dĩnh được giao trọng trách làm Đại biện lâm thời, tham gia công tác lập Đại sứ quán Việt Nam tại Brunei Darussalam và chuẩn bị đón đoàn Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam. Ông kể lại, trong lễ thượng cờ chào mừng Việt Nam trở thành thành viên ASEAN năm ấy, khoảnh khắc lá cờ đỏ sao vàng từ từ được kéo lên trên quảng trường tại Brunei Darussalam, hòa quyện cùng giai điệu hào hùng của Quốc ca, là giây phút thiêng liêng mà nhà ngoại giao kỳ cựu sẽ nhớ mãi.

“Bầu trời hôm ấy xanh trong, lá cờ đỏ sao vàng tung bay kiêu hãnh bên cạnh quốc kỳ các nước ASEAN khác. Đó thực sự là một kỷ niệm sâu sắc nhất trong đời ngoại giao của tôi”, ông bồi hồi chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo Đại sứ Nguyễn Thạc Dĩnh, việc gia nhập ASEAN không chỉ là dấu mốc hội nhập khu vực, mà còn mở ra cánh cửa để Việt Nam tham gia sâu rộng vào cộng đồng quốc tế. Sau sự kiện này, Việt Nam đã nhanh chóng thiết lập quan hệ với nhiều tổ chức và quốc gia trên thế giới, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình đổi mới và phát triển.

Đại sứ Nguyễn Thạc Dĩnh tin rằng trong kỷ nguyên số, thế hệ trẻ chính là lực lượng tiên phong để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nền ngoại giao toàn diện, hiện đại. (Ảnh: Ngọc Anh)

Cũng như Đại sứ Nguyễn Sỹ Xung, nói về “chất riêng” làm nên phong cách ngoại giao Việt Nam, Đại sứ Dĩnh khẳng định, đó chính là những gì Chủ tịch Hồ Chí Minh đúc kết: "Dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Tinh thần ấy đã được các thế hệ ngoại giao vận dụng xuyên suốt 80 năm qua, từ trong những năm kháng chiến, cho tới thời kỳ đổi mới và hội nhập hiện nay. “Chúng ta đã và đang thực hiện đúng tinh thần mà Bác dạy: Giữ vững nguyên tắc, kiên định độc lập dân tộc, nhưng luôn linh hoạt, khéo léo để thích ứng với mọi biến đổi”.

Minh chứng rõ ràng nhất, theo ông, là ngày nay Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, trong đó có 13 Đối tác chiến lược toàn diện. Đó chính là thành quả từ bản lĩnh ngoại giao “kiên định và linh hoạt” - một bản sắc không thể trộn lẫn.

Được bao thế hệ sinh viên ngoại giao ưu ái gọi với cái tên "người thầy quốc dân", Đại sứ Nguyễn Thạc Dĩnh gửi gắm: “Trong kỷ nguyên số, thế hệ trẻ chính là lực lượng tiên phong để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nền ngoại giao toàn diện, hiện đại”. Muốn làm được điều đó, các cán bộ ngoại giao trẻ cần hội tụ ba yếu tố: Bản lĩnh chính trị vững vàng, tư tưởng cách mạng kiên định và khả năng làm chủ ngoại ngữ, công nghệ số.

“Chỉ khi rèn luyện đầy đủ về đạo đức, trí tuệ và kỹ năng, mỗi cán bộ trẻ mới có thể trở thành những nhà ngoại giao hiện đại, toàn diện, đủ sức gánh vác sứ mệnh phụng sự Tổ quốc và nhân dân trong thời kỳ mới”, Đại sứ khẳng định.

Những chiến sĩ thầm lặng

Còn với Đại sứ Luận Thùy Dương, trong hành trình ngoại giao của mình, dấu ấn sâu đậm nhất đối với bà chính là quãng thời gian đảm nhiệm cương vị Đại sứ Việt Nam tại Myanmar. Những năm tháng ấy, nữ Đại sứ luôn ý thức rõ trọng trách của một nhà ngoại giao: Thúc đẩy quan hệ của Việt Nam với các quốc gia ngày càng bền vững và có hiệu quả, qua đó đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Nhận nhiệm vụ tại một quốc gia có tình hình chính trị phức tạp, quan hệ song phương "còn nhiều vấn đề phải giải quyết", Đại sứ Luận Thùy Dương luôn xác định cho mình tinh thần phụng sự Tổ quốc và ngành Ngoại giao. Với những nỗ lực không ngừng, tập thể cán bộ, nhân viên Đại sứ quán đã góp phần duy trì quan hệ Việt Nam-Myanmar trong bầu không khí hữu nghị, qua đó thúc đẩy hai nước đạt được khuôn khổ quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện. Trên tinh thần đó, hợp tác kinh tế cũng như các lĩnh vực khác giữa hai nước đã có bước phát triển đáng kể.

Từ trải nghiệm thực tiễn, nữ Đại sứ càng thấm thía nguyên tắc cốt lõi mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho ngoại giao Việt Nam: “Dĩ bất biến, ứng vạn biến". Theo bà, cái “bất biến” chính là lợi ích tối cao của dân tộc, là độc lập, chủ quyền quốc gia - những nguyên tắc bất khả xâm phạm mà bất cứ nhà ngoại giao nào cũng phải bảo vệ. Nhưng để thực hiện được, mỗi cán bộ ngoại giao cần có bản lĩnh, sự nhạy bén và khả năng linh hoạt thích ứng với từng bối cảnh cụ thể. Song song với đó, một nguyên tắc khác cũng vô cùng quan trọng là biết kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Chỉ khi hội tụ được cả hai yếu tố này, mới có thể phát huy sức mạnh toàn diện trong quan hệ quốc tế.

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Myanmar Luận Thùy Dương đưa ra lời khuyên cho các nhà ngoại giao trẻ. (Ảnh: Ngọc Anh)

Ngày nay, khi dân tộc bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình, Đại sứ Luận Thùy Dương tin rằng mỗi nhà ngoại giao, dù đã nghỉ hưu hay đang công tác, và đặc biệt là thế hệ trẻ, đều phải ghi nhớ hai điều:

Thứ nhất, phải chung tay xây dựng một nền ngoại giao toàn diện, chuyên nghiệp và hiện đại. “Toàn diện” không chỉ là sự phối hợp chặt chẽ giữa ngoại giao Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, mà còn là sự gắn kết hài hòa giữa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại trên tất cả các lĩnh vực. “Hiện đại” đòi hỏi mỗi nhà ngoại giao phải không ngừng trau dồi tri thức, rèn luyện khí chất, phong cách, bản lĩnh và sự linh hoạt để đáp ứng những yêu cầu mới của thời cuộc. Có như vậy, chúng ta mới đủ sức vượt qua thách thức, đồng thời tận dụng được những thời cơ quý báu.

Thứ hai, đề cập bộ phim tài liệu “Từ suối nguồn đến đại dương” được phát trong Lễ kỷ niệm sáng 25/8, Đại sứ khẳng định, đất nước ta đã "bước ra đại dương". Do đó, các bạn trẻ bên cạnh việc trau dồi kiến thức, bản lĩnh và khí chất của mình, cũng phải ghi nhớ rằng ngành Ngoại giao có một vai trò đặc biệt quan trọng: Đó là “những chiến sĩ thầm lặng” - những người tiên phong giữ cho đất nước được phát triển trong hòa bình, ổn định và thịnh vượng.

Qua những chia sẻ tâm huyết của ba nhà ngoại giao kỳ cựu, có thể thấy hành trình 80 năm của nền Ngoại giao Việt Nam được viết nên bằng vô vàn dấu mốc lịch sử và những câu chuyện thấm đẫm tinh thần tận tụy phụng sự. Đó cũng là phong cách ngoại giao mang “chất riêng” Việt Nam: Kiên định lợi ích dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Và trên hành trình phía trước, thông điệp mà các Đại sứ gửi gắm vẫn luôn đầy sức nặng: Xây dựng một nền ngoại giao toàn diện, chuyên nghiệp, hiện đại, để ngoại giao tiếp tục là đội quân tiên phong, góp phần đưa đất nước vươn mình mạnh mẽ trên trường quốc tế.

Ngọc Anh