Abebe Bikila và bi kịch của huyền thoại marathon chân trần

Một trong số đó chính là chiến thắng đầy cảm hứng của Abebe Bikila tại Olympic Rome 1960. Tai đây, ông chinh phục cự ly marathon 42,195 km trong hoàn cảnh mà không ai ngờ tới. Ông chạy hoàn toàn bằng chân trần.

Rome 1960 – Cuộc chạy đi vào lịch sử

Abebe Bikila sinh năm 1932 tại Ethiopia, trong một gia đình nông dân nghèo. Ông lớn lên cùng với những con đường đất đá gồ ghề của vùng cao nguyên châu Phi, nơi mà đôi chân trần là điều quá đỗi quen thuộc. Chính những năm tháng rong ruổi không giày dép rèn luyện cho Bikila đôi chân cứng cáp, sức chịu đựng phi thường và một ý chí sắt đá.

Bikila gia nhập lực lượng cận vệ của Hoàng đế Haile Selassie và bắt đầu được chú ý nhờ khả năng chạy bền vượt trội. Đến giữa thập niên 1950, ông được huấn luyện viên Thụy Điển Onni Niskanen phát hiện và định hướng trở thành một vận động viên marathon chuyên nghiệp.

Khi Olympic 1960 diễn ra ở Rome, Bikila không phải là cái tên được kỳ vọng nhiều. Trước giải đấu, ông thậm chí không có đôi giày phù hợp để thi đấu. Một cặp giày được cấp nhưng gây phồng rộp, đau nhức, và Bikila đưa ra quyết định táo bạo chạy marathon Olympic bằng chính đôi chân trần của mình.

Bikila chạy với đôi chân trần.

Ngày thi đấu, giữa những con đường lát đá cổ kính của thủ đô La Mã, hình ảnh một vận động viên da đen, cao gầy, kiên cường sải bước chân trần khiến khán giả không khỏi bất ngờ. Suốt chặng đường dài, Bikila không chỉ bám đuổi các đối thủ mạnh nhất mà còn dần tăng tốc vượt lên.

Ở km cuối cùng, ông bứt phá ngoạn mục, cán đích tại Khải Hoàn Môn Constantinus với thời gian 2 giờ 15 phút 16 giây – kỷ lục thế giới mới. Chiến thắng ấy không chỉ giúp ông giành HCV Olympic, mà còn đưa tên tuổi Ethiopia lần đầu tiên vang danh trên bản đồ thể thao thế giới. Bikila cũng trở thành vận động viên da đen đầu tiên trong lịch sử giành HCV Olympic cho châu Phi, mở ra một kỷ nguyên mới cho nền điền kinh của lục địa đen.

Vinh quang và bi kịch

Thắng lợi của Bikila mang ý nghĩa vượt ra ngoài khuôn khổ một cuộc thi đấu. Ethiopia, một trong số ít quốc gia châu Phi chưa từng bị thực dân xâm chiếm hoàn toàn, nhìn thấy trong chiến thắng ấy biểu tượng của lòng kiêu hãnh và tinh thần bất khuất. Trong bối cảnh nhiều nước châu Phi đang vùng lên giành độc lập, hình ảnh một người con Ethiopia chân trần vượt qua thế giới trở thành nguồn cảm hứng bất tận.

Không chỉ dừng lại ở Rome, 4 năm sau, tại Olympic Tokyo 1964, Bikila tiếp tục chứng minh bản lĩnh phi thường. Dù mới trải qua ca phẫu thuật ruột thừa chưa đầy 6 tuần, ông vẫn bảo vệ thành công tấm HCV marathon, lần này trong đôi giày, với thời gian 2 giờ 12 phút 11 giây – lại một kỷ lục thế giới mới. Ông trở thành vận động viên đầu tiên trong lịch sử giành HCV Olympic marathon hai kỳ liên tiếp.

Bikila là biểu tượng bất diệt của thể thao thế giới.

Sự nghiệp lẫy lừng ấy đáng lẽ còn kéo dài hơn, nếu không có một tai nạn xe hơi năm 1969 khiến Bikila bị liệt hoàn toàn từ thắt lưng trở xuống. Dù mất khả năng đi lại, ông vẫn giữ tinh thần lạc quan, tham gia các giải đấu thể thao dành cho người khuyết tật và trở thành tấm gương sống động về nghị lực.

Bikila qua đời năm 1973 ở tuổi 41, nhưng di sản để lại thì vĩnh cửu. Tại Ethiopia, ông được tôn vinh là anh hùng dân tộc. Tượng đài của ông sừng sững tại Addis Ababa, và tên tuổi Abebe Bikila mãi mãi được nhắc đến như biểu tượng của sức mạnh ý chí, niềm tự hào châu Phi và tinh thần vượt lên số phận.

Duy Anh