ADMM thúc đẩy khu vực hòa bình, thịnh vượng và an ninh

Quang cảnh Hội nghị ADMM-17 diễn ra tại Thủ đô Jakarta của Indonesia. Ảnh: TTXVN

Nền tảng cho phát triển và tiến bộ

Đầu tuần này, tại Thủ đô Jakarta của Indonesia đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN lần thứ 17 (ADMM-17), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) lần thứ 10 và các hội nghị liên quan.

Tại ADMM-17, với chủ đề “Hòa bình, thịnh vượng và an ninh”, Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto, Chủ tịch ADMM 2023 nhấn mạnh, hòa bình và an ninh là nền tảng để phát triển kinh tế và đảm bảo tiến bộ xã hội. Theo ông Subianto, khu vực không ổn định và an ninh thì không thể hấp dẫn đầu tư, thúc đẩy thương mại và bảo đảm sự ứng xử văn minh của xã hội. Theo đó, chủ đề “Hòa bình, thịnh vượng và an ninh” của ADMM-17 là rất phù hợp với bối cảnh cục diện thế giới đang có những biến động phức tạp như hiện nay.

Hội nghị đã cập nhật thông tin về các phát triển gần đây của ASEAN và thông qua Tài liệu hướng dẫn triển khai quy chế quan sát viên của Timor Leste trong ADMM, ADMM+ và các hội nghị liên quan. Đồng thời, nghe báo cáo về kết quả Hội nghị quan chức Quốc phòng cấp cao ASEAN (ADSOM) và thông qua Kế hoạch công tác ADMM giai đoạn 2023 - 2026, cũng như các văn kiện/sáng kiến mới trong ADMM như: Tài liệu khái niệm Quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương từ góc độ quốc phòng, Tài liệu khái niệm về hài hòa các sáng kiến của ADMM và ADMM mở rộng (ADMM+), cũng như ghi nhận Tài liệu thảo luận về sử dụng tài sản quân sự nhằm duy trì an ninh lương thực trong khu vực.

Tại hội nghị, các trưởng đoàn đã nhất trí với các văn bản gồm: Dự thảo sửa đổi Quy trình hoạt động chuẩn của sáng kiến “ASEAN - Con mắt của chúng ta” (AOE); Bản đánh giá chu kỳ hiện tại của các Nhóm chuyên gia ADMM+; Tài liệu khái niệm về Chương trình các nhà lãnh đạo quốc phòng mới nổi Mỹ - ASEAN, đồng thời thảo luận một số nội dung khác.

Đáng chú ý, ADMM-17 đã thông qua Tuyên bố chung Jakarta vì hòa bình, thịnh vượng và an ninh. Trong tuyên bố, các bên ghi nhận các mối đe dọa và thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống; sự chuyển dịch địa chính trị và địa chiến lược trong khu vực và tác động của sự cạnh tranh giữa các nước lớn vốn có thể ảnh hưởng đến an ninh và thịnh vượng của ASEAN. Tuyên bố chung nêu rõ tầm quan trọng của việc tuân thủ các nguyên tắc và mục tiêu cơ bản được nêu trong Hiến chương Liên hợp quốc, Hiến chương ASEAN, Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Tiến trình Bali, cũng như việc tuân thủ luật pháp quốc tế và duy trì hòa bình, thịnh vượng và an ninh trong khu vực.

Tuyên bố của ADMM-17 cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an toàn trong khu vực, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; theo đuổi các biện pháp giải quyết tranh chấp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; kiềm chế và tránh các hoạt động có thể làm phức tạp hoặc gia tăng căng thẳng ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định; sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất và phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS, trong khi thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).

Từ đó, hội nghị hoan nghênh các biện pháp xây dựng lòng tin hiện tại, như Bộ quy tắc về tránh va chạm bất ngờ trên biển, Hướng dẫn tương tác máy bay quân sự, Hướng dẫn tương tác trên biển, Cơ sở hạ tầng liên lạc trực tiếp ASEAN và các hoạt động trong khuôn khổ DOC nhằm thúc đẩy thông tin liên lạc, lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau cũng như giảm căng thẳng và nguy cơ xảy ra tai nạn, hiểu nhầm hay những tính toán sai lầm trên không và trên biển.

Hợp tác ngày càng thực chất và hiệu quả

Tại ADMM+ lần thứ 10, các bên trao đổi quan điểm về các vấn đề an ninh khu vực và quốc tế; công bố đồng Chủ tịch Nhóm công tác chuyên gia ADMM+ mới giai đoạn 2024 - 2027; thông qua Dự thảo tuyên bố chung của Hội nghị về phụ nữ, hòa bình và an ninh và thảo luận các vấn đề khác cùng quan tâm.

Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN và Mỹ tại cuộc gặp không chính thức Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN - Mỹ. Ảnh: TTXVN

Bên lề hội nghị, các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN và Mỹ có cuộc gặp không chính thức nhằm thảo luận về việc tăng cường khả năng của ASEAN trong việc giải quyết các mối đe dọa đang gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cũng như trao đổi quan điểm và cơ hội hợp tác nâng cao năng lực thể chế quốc phòng của ASEAN, mở rộng các hoạt động hợp tác ASEAN - Mỹ, trong đó có việc tổ chức diễn tập quân sự chung.

Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự các hội nghị do Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu đã chủ động có những đóng góp trách nhiệm vào thành công chung của ADMM-17. Đoàn Việt Nam cũng hướng tới mục tiêu tiếp tục khẳng định vai trò của Việt Nam là thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm trong ASEAN nói chung, trong hợp tác kênh quốc phòng - quân sự ASEAN nói riêng, góp phần thúc đẩy hợp tác quốc phòng trong ASEAN, cũng như giữa ASEAN với các đối tác ngày càng thực chất và hiệu quả.

Đáng chú ý, tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng không chính thức ASEAN - Mỹ, Đại tướng Phan Văn Giang đánh giá cao cam kết của Mỹ trong ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và thúc đẩy hợp tác toàn diện với khu vực, đặc biệt là về kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ. Mỹ hiện đang là nước có đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất tại ASEAN.

Đồng tình với nhận định rằng khu vực đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh yêu cầu cần thiết có sự chung tay, góp sức của tất cả các quốc gia. Việc đảm bảo môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực, trong đó có Biển Đông, luôn là quan tâm và lợi ích chung của các nước. Đại tướng Phan Văn Giang khẳng định, Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia tích cực vào các hoạt động hợp tác giữa Mỹ với các nước ASEAN, đặc biệt trong khuôn khổ ADMM+.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đánh giá cao những bước tiến đã đạt được giữa ASEAN và Mỹ kể từ khi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với ASEAN. Hai bên đã tiến hành một loạt sáng kiến nhằm tăng cường quan hệ đối tác và thúc đẩy một khu vực cởi mở, kết nối, thịnh vượng, an toàn và kiên cường. Kể từ năm 2010 đến nay, tất cả các đời Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đều tham dự Hội nghị ADMM+. Điều này thể hiện sự coi trọng của Mỹ đối với ADMM+, một cơ chế hợp tác quốc phòng quan trọng của cấu trúc an ninh khu vực ASEAN.

“Mỹ mong muốn thúc đẩy hợp tác quốc phòng với ASEAN ngày càng hiệu quả, thực chất vì hòa bình và an ninh ở khu vực. An ninh biển đóng vai trò quan trọng hàng đầu đối với an ninh khu vực và cần phải đảm bảo tự do, rộng mở của các tuyến hàng hải theo đúng luật pháp quốc tế” - Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin bày tỏ.

Thanh Trúc