Afghanistan: Tại sao các thiết bị quân sự trị giá hàng triệu USD của Mỹ bị bỏ lại ở Kabul?

Các chiến binh Taliban canh giữ Sân bay Quốc tế Hamid Karzai. Ảnh: TNS

Tướng Thủy quân lục chiến Kenneth McKenzie, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Trung tâm Hoa Kỳ, cho biết một số thiết bị đã được “phi quân sự hóa”, về cơ bản không thể hoạt động. Các binh sĩ có thể đã sử dụng lựu đạn nhiệt, cháy ở nhiệt độ 4.000 độ C, để phá hủy các thành phần quan trọng của thiết bị, theo một quan chức Bộ Quốc phòng, người không được phép phát biểu trước công chúng.

Một số thiết bị có thể đã bị nổ tung. Một quan chức quốc phòng khác, cũng không được phép phát biểu công khai, thừa nhận rằng một vụ nổ được nghe thấy vào tuần trước tại sân bay có liên quan đến việc phá hủy thiết bị.

Ông McKenzie đã đưa ra danh sách các mục hôm 30-8 trong buổi công bố kết thúc 20 năm can dự vào Afghanistan, cuộc chiến dài nhất của Mỹ:

MRAP

Có tới 70 chiếc MRAP, các phương tiện được bảo vệ chống lại các cuộc phục kích chống mìn được chế tạo để chống lại các vụ nổ từ các thiết bị nổ tự chế, đã bị bỏ lại. Họ đã được Lầu Năm Góc ghi nhận là có công cứu mạng và tay chân của hàng nghìn binh sĩ. Mỗi chiếc xe có giá khoảng 1 triệu USD.

Humvees

Quân đội đã bỏ lại 27 chiếc Humvee, phương tiện chiến thuật hạng nhẹ đã được thay thế bằng MRAP ở Iraq và Afghanistan sau khi chúng tỏ ra dễ bị tấn công bởi IED. Giá của Humvee thấp hơn một phần ba của MRAP.

Phi cơ

Trên đường băng, quân đội để lại 73 máy bay. Ông McKenzie không nói rõ loại máy bay nào, là máy bay trực thăng hay cánh cố định.

“Những chiếc máy bay đó sẽ không bao giờ bay nữa,” ông nói. Các quan chức Lầu Năm Góc thừa nhận và các bức ảnh cho thấy các binh sĩ đã vận hành trực thăng tấn công Apache tại sân bay. Một chiếc mới có giá hơn 30 triệu USD.

Các phi công Afghanistan đã lái một số loại máy bay tiên tiến ra nước ngoài. Phần lớn phần còn lại đã bị bỏ hoang.

Hệ thống phản tên lửa, pháo và súng cối

Ông McKenzie không nói rõ có bao nhiêu đơn vị như vậy, với giá 10 triệu USD mỗi đơn vị phát hiện và bắn hạ các tên lửa, đạn pháo và súng cối đang bay tới, đã bị bỏ lại. Tuy nhiên, ông nói rằng chúng đã được giữ cho đến phút cuối để đảm bảo rằng sân bay Kabul được bảo vệ khỏi các cuộc tấn công bằng tên lửa như vụ phóng hôm 30-8.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết: “Chắc chắn, mục tiêu của chúng tôi không phải là để lại cho họ bất kỳ thiết bị nào, nhưng đó không phải lúc nào cũng là một lựa chọn khi bạn đang tìm cách quay trở lại và di chuyển ra khỏi vùng chiến sự.”

Ông McKenzie nhấn mạnh rằng thiết bị này sẽ không có tác dụng gì trong chiến đấu. Nhưng nó có thể sẽ được Taliban trưng bày như những chiến tích trong cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ của họ để chiếm lại đất nước của họ.

Loren Thompson, nhà tư vấn công nghiệp quốc phòng và nhà phân tích quân sự tại Viện Lexington, cho biết các hệ thống và vật liệu sẽ không có nhiều giá trị biểu tượng.

Ông Thompson nói: “Trực thăng là mặt hàng đắt tiền nhất, nhưng khả năng vận hành và bảo trì chúng mà không cần sự trợ giúp từ bên ngoài của Taliban là rất khiêm tốn. Việc không có sự hỗ trợ hậu cần của Mỹ sẽ dẫn đến tình trạng kho vũ khí còn sót lại của quân đội Afghanistan bị phân hủy ổn định. Ngay cả những cánh tay nhỏ cũng sẽ dần không sử dụng được nếu không được bảo dưỡng đúng cách. MRAP là những kẻ ăn cắp khí đốt thực sự, vì vậy giá trị của chúng ở một đất nước khan hiếm nguồn cung cấp nhiên liệu và các cuộc tấn công khủng bố đã chấm dứt phần lớn là điều đáng nghi ngờ ”.

Tất cả đã nói lên rằng Lầu Năm Góc đã để lại những thiết bị trị giá hàng chục tỷ USD được trao cho lực lượng an ninh Afghanistan. Theo Tổng thanh tra đặc biệt về tái thiết Afghanistan, Chính phủ Mỹ đã chi 83 tỷ USD để huấn luyện và trang bị cho quân đội Afghanistan. Lầu Năm Góc và Nhà Trắng đã duy trì rằng quân đội Afghanistan có tổng cộng 300.000 binh sĩ, nhưng trên thực tế, con số này ít hơn rất nhiều.

Trong những tuần và tháng trước khi Taliban tiếp quản, đối mặt với sự rút lui khỏi sự hỗ trợ của Mỹ, nhiều quân đội Afghanistan đã ngừng chiến đấu vì một chính phủ tham nhũng, kém hiệu quả.

Nhã Trúc