Ai chịu trách nhiệm trong một vụ tai nạn do ô tô tự lái gây ra?

Ảnh minh họa.

Sarah Rooney, giám đốc cấp cao về các vấn đề liên bang và quy định của Hiệp hội Công lý Hoa Kỳ cho biết: “Nếu một người lái xe khác tông vào bạn, thì rõ ràng người đó là ai. Đó là con người.”

Không phải như vậy khi một chiếc xe hoàn toàn tự lái đâm vào xe khác hoặc người đi bộ. Khi đó, lỗi có thể thuộc về nhà sản xuất và phần mềm, hoặc do chủ sở hữu nếu các bản cập nhật không được cài đặt đúng cách. Nếu lỗi do nhà sản xuất, nạn nhân có thể tìm cách khởi kiện theo các tiêu chuẩn trách nhiệm sản phẩm, như đối với xe hơi thông thường.

Các phương tiện này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, nhưng các vấn đề đã đặt ra luật cho phép các nhà sản xuất ô tô thử nghiệm và bán hàng chục nghìn phương tiện tự hành - điều mà ngành công nghiệp cho biết họ cần phát triển đầy đủ và cuối cùng tiếp thị công nghệ này cho người tiêu dùng. Một dự luật để thực hiện điều đó đã được thông qua Hạ viện Hoa Kỳ vài năm trước, nhưng đã bị sa lầy tại Thượng viện về câu hỏi trách nhiệm pháp lý.

Một động thái nhằm hợp nhất dự luật với luật phải thông qua vào đầu tháng này đã làm chùn bước trước sáng kiến của một số nhà sản xuất nhằm bao gồm ngôn ngữ có thể ngăn người tiêu dùng kiện hoặc hình thành các vụ kiện tập thể. Thay vào đó, người tiêu dùng sẽ phải đệ trình tranh chấp lên trọng tài ràng buộc, điều thường xảy ra với các sản phẩm công nghệ chứ không phải ô tô.

Ý tưởng đó vấp phải sự phản kháng từ các nhóm an toàn và luật sư xét xử, những người có ảnh hưởng trong các đảng viên Đảng Dân chủ Thượng viện. Biện pháp này đã được đưa ra trước cuộc bỏ phiếu của ủy ban và những người ủng hộ nói rằng họ vẫn đang làm việc để giải quyết vấn đề trách nhiệm pháp lý với hy vọng sẽ chuyển luật trong năm nay.

Một số vụ tai nạn liên quan đến xe Tesla với người lái xe sử dụng hệ thống Lái xe tự động của công ty, cũng như cái chết của người đi bộ do xe thử nghiệm tự lái của Uber Technologies vào năm 2018, đã tập trung sự chú ý vào vấn đề trách nhiệm đối với các phương tiện đang được phát triển không có người lái, bàn đạp ga hoặc chỗ ngồi khác cho người lái xe.

Bà Rooney, đại diện cho một nhóm luật sư của phiên tòa phản đối các giới hạn về các vụ kiện, cho biết các vấn đề trách nhiệm pháp lý sẽ phải được giải quyết trước khi bất kỳ luật nào cho phép sử dụng nhiều phương tiện tự động hơn trên đường của Mỹ được tiến hành.

Một nhóm gồm 15 nhóm vận động người tiêu dùng bao gồm hiệp hội của bà Rooney đã viết một lá thư vào 17-5 cho các nhà lãnh đạo trong tiểu ban bảo vệ người tiêu dùng của House Energy and Commerce phản đối việc phân xử bắt buộc. Họ bày tỏ lo ngại rằng một ngày nào đó xe tự động có thể được vận hành bởi Uber hoặc các công ty khác và đi kèm với các điều khoản trong điều khoản dịch vụ của họ.

Bức thư viết: “Trừ khi luật pháp ngăn cản các nhà sản xuất làm như vậy, họ sẽ chèn các điều khoản trọng tài bắt buộc cực kỳ rộng vào hợp đồng của mình, ngăn chặn người tiêu dùng khỏi các biện pháp khắc phục có ý nghĩa nếu họ bị tổn thương hoặc quyền riêng tư của họ bị vi phạm. Ngay cả những tuyên bố của người đi bộ cũng có thể bị loại khỏi tòa án.”

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Nam Dakota John Thune đã đề xuất luật kêu gọi Cơ quan Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia miễn trừ 15.000 xe tự lái cho mỗi nhà sản xuất khỏi các tiêu chuẩn an toàn do con người lái.

Con số sẽ tăng lên 80.000 trong vòng ba năm. Hiện tại, một nhà sản xuất ô tô có thể sản xuất 2.500 chiếc để thử nghiệm.

“Cung cấp cho ngành công nghiệp ô tô những công cụ cần thiết để kiểm tra an toàn và triển khai các phương tiện tự động trên toàn quốc sẽ tạo ra hàng nghìn việc làm và tạo ra hàng tỷ USD đầu tư”, ông Thune, thành viên của Ủy ban Thương mại, Khoa học và Vận tải Thượng viện, cho biết trong một tuyên bố.

Biện pháp này không giải quyết vấn đề trọng tài, điều mà ông Thune đã nói nên được xem xét riêng. Nhưng những người phản đối biện pháp này lo ngại việc cấp miễn trừ, trước khi các vấn đề về trách nhiệm pháp lý được giải quyết, sẽ khiến các nhà sản xuất ô tô chần chừ trong việc đưa hàng nghìn chiếc xe tự lái ra đường trước khi các quy tắc pháp lý được đưa ra.

Jason Levine, giám đốc điều hành của Trung tâm An toàn Ô tô, cho biết mối đe dọa kiện tụng đã phục vụ người tiêu dùng như một sự kiểm tra quan trọng đối với các nhà sản xuất ô tô trong nhiều thập kỷ.

Theo ông Levine, vấn đề này càng quan trọng hơn với sự ra đời của công nghệ xe hơi tự lái.

Ông Levine nói: “Người tiêu dùng có quyền tự hỏi ai sẽ chịu trách nhiệm về mã máy tính bị lỗi vận hành một phương tiện cơ giới mà họ đang sử dụng khi nó giết hoặc làm thương tật cho người khác. Ai sẽ phải chịu trách nhiệm về những thảm kịch có thể ngăn ngừa được, cho dù đó là hành khách, chủ sở hữu phương tiện, nhà sản xuất hoặc một kỹ sư phần mềm cá nhân sẽ được quyết định bởi các lựa chọn của Quốc hội.”

Bà Rooney cho biết xích mích về trách nhiệm pháp lý xảy ra khi xe tự lái đang thu hút sự quan tâm từ các công ty công nghệ không có lịch sử lâu đời trong ngành xe hơi. Các nhà sản xuất ô tô truyền thống biết “nếu bạn sản xuất một công tắc đánh lửa bị lỗi, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm”.

Bà cho biết: “Các công ty công nghệ quan tâm đến việc tham gia vào không gian đã được phép sử dụng trọng tài cưỡng bức theo ý muốn. Họ không muốn thoát khỏi nó. Nếu đây là các nhà sản xuất ô tô truyền thống, cuộc tranh luận này có lẽ sẽ kết thúc và sẽ có một dự luật.”

Những người ủng hộ xe tự lái đã lập luận rằng luật tra tấn hiện hành có các nguyên tắc phân bổ lỗi và phân bổ trách nhiệm giữa các bên.

Ariel Wolf, cố vấn chung của Liên minh lái xe tự hành, đại diện cho các công ty như Ford Motor Co, Uber, Lyft, cho biết: “Nhiều thập kỷ luật xe cơ giới đã được áp dụng cho vô số công nghệ mới trong quá khứ và đã được áp dụng cho AV. và Waymo.”

Missy Cummings, giám đốc Phòng thí nghiệm Con người và Tự chủ của Đại học Duke, cho biết Quốc hội không nên vội vàng bổ sung các quy định mới cho ô tô tự lái - hoặc giảm bớt chúng - trong khi công nghệ này vẫn đang trong quá trình phát triển.

Bà Cummings nói: “Tôi nghĩ rằng các miễn trừ thử nghiệm mà chúng tôi có là tốt.”

Theo bà Cummings, nhiều nhà sản xuất ô tô đã lặng lẽ từ chối những tuyên bố được đưa ra vào giữa thập kỷ trước rằng sẽ có nhiều xe tự lái hơn trên đường.

Bà nói: “Không cần phải nói rõ ràng, rất nhiều công ty đang nhận ra rằng xe tự lái có lợi hơn nhiều so với những gì chúng tôi nhận ra ban đầu.”

Bất chấp những tranh luận gay gắt về các vấn đề pháp lý, xe tự lái có khả năng giảm đáng kể số vụ va chạm và tử vong do ô tô trên các con đường ở Mỹ.

Ông Wolf, cố vấn của Liên minh lái xe tự hành, cho biết: “Với ước tính khoảng 36.000 người thiệt mạng trên các con đường ở Mỹ vào năm ngoái, các phương tiện tự hành mang đến cơ hội biến đổi để cứu sống, mở ra các cơ hội kinh tế và di chuyển mới, đồng thời thúc đẩy sự lãnh đạo và đổi mới của người Mỹ.”

Nhã Trúc