Ai chịu trách nhiệm vụ vỡ hồ chứa gây chết người ở Lâm Đồng?
Vụ vỡ hồ chứa khoảng 900.000m3 tại xã Tuy Phong, tỉnh Lâm Đồng đêm 1/11 khiến một bé gái 13 tuổi tử vong, hàng chục hộ dân mất nhà cửa, tài sản. Hồ này chưa từng được cấp phép xây dựng và hồ chứa khác của cùng công ty từng vỡ một lần trước đó, nhưng không được xử lý dứt điểm.
Dù lũ đã rút, nhưng nỗi mất mát và những thiệt hại vật chất vẫn còn đó, với khu vực quanh nhà cửa nạn nhân tan hoang, nhiều tài sản bị cuốn trôi.
Nỗi đau mất con
Trưa 3/11, không khí đau thương vẫn bao trùm căn nhà ở thôn 2, xã Tuy Phong sau vụ vỡ hồ chứa nước đêm 1/11. Sự cố đã cướp đi sinh mạng của cháu L.N.B.Th (13 tuổi). Trong căn nhà ngổn ngang, ông Lê Nguyễn Anh Kha (46 tuổi, bố của cháu L.N.B.Th) vẫn chưa hết bàng hoàng sau cơn lũ quét bất ngờ - dòng nước dữ tràn xuống từ hồ chứa trên núi đã cướp đi con gái út.
Căn nhà của một hộ dân chơi vơi sau sự cố đêm 1/11. Ảnh: Thái Lâm
Vợ chồng ông Kha làm nông, sống ở ven rẫy để tiện canh tác. Những ngày qua, mưa lớn liên tục khiến nước suối Tân Lai, cách nhà khoảng 25m, dâng cao bất thường. Khoảng 19h tối 1/11, khi cả nhà vừa ăn cơm xong, tiếng nổ “đùng đùng” vang lên từ phía dãy núi, mặt đất rung chuyển dữ dội. “Tôi biết hồ trên núi từng rò rỉ, nên lập tức chạy ra xem. Chỉ kịp thấy nước và bùn đất ào ạt lao xuống như thác, hướng thẳng về phía nhà”, ông Kha nhớ lại.
Ngay sau đó, ông Kha vội vàng gọi vợ và con gái dắt xe máy tìm đường thoát. Nhưng vừa chạy được hơn trăm mét, xe sa vào bùn, cả ba ngã xuống và bị nước cuốn đi. “Nước dâng đến ngực, chảy xiết kinh hoàng. Tôi chỉ còn kịp hét lên ‘bám chặt vào bố!’ trước khi bị cuốn phăng”, ông Kha kể, đôi mắt đỏ hoe. Bị cuốn xa hơn 200m, ông may mắn bám được vào cành cây, cố gắng trèo lên bờ trong đêm tối, rồi gào gọi vợ con giữa dòng nước đục ngầu.
Khoảng 15 phút sau, ông nghe tiếng vợ kêu cứu bên gốc xoài gần bờ suối. Khi chạy tới, bà chỉ kịp thều thào: “Con mất rồi anh ơi”. Cả hai ôm nhau khóc trong tiếng mưa rơi nặng hạt. Rạng sáng 2/11, thi thể cháu Th. được tìm thấy cách nhà khoảng 600m, mắc lại ở hàng rào một vườn táo.
Cách đó chừng 100m, bà Vương Thị Hằng (40 tuổi, hàng xóm của gia đình ông Kha) vẫn chưa hoàn hồn. "Đất rung lên, tôi chỉ kịp ôm hai con nhỏ chạy ra cửa. Nghe tiếng con bé Th. kêu cứu phía sau mà không làm gì được", bà Hằng nói.
Mưa đã tạnh, nhưng bùn đất vẫn phủ kín cả khu dân cư. Nhiều người dân ở thôn 1, xã Tuy Phong vẫn chưa dám về nhà, lo sợ hồ nước trên núi vẫn còn nguy cơ vỡ thêm. Trong nỗi đau mất con, ông Kha chỉ mong cơ quan chức năng sớm xử lý dứt điểm những hồ chứa không phép, để không còn gia đình nào phải gánh chịu thảm cảnh như gia đình ông.
Hoang tàn sau vụ hồ chứa nước bị vỡ
Ai chịu trách nhiệm?
Theo ông Nguyễn Hà Lộc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, hồ chứa nước bị vỡ đêm 1/11 có dung tích trung bình khoảng 900.000m3, được xếp loại hồ cỡ vừa. Khu vực trang trại có 5 hồ chứa, trong đó hồ bị vỡ là lớn nhất.
“Dự án Trang trại Việt, được cấp phép đầu tư từ năm 2017 và thi công từ 2018 với nhiều hạng mục phục vụ chăn nuôi, trồng trọt, sản xuất phân bón, do ông Nguyễn Quang Tính (trú TPHCM) làm giám đốc. Tuy nhiên, trong giấy phép đầu tư hoàn toàn không có hạng mục xây dựng hồ chứa nước”, ông Lộc cho hay.
Qua kiểm tra hiện trường, cơ quan chức năng xác định có 2 hồ chứa nước của dự án Trang trại Việt bị vỡ vách ngăn, tạo ra lượng nước lớn đổ ập xuống hạ lưu. Trong đó, một hồ có diện tích khoảng 18,4ha, vỡ đoạn dài 48 m; hồ còn lại rộng 4,1ha, vỡ đoạn dài 37m. Theo UBND xã Tuy Phong, nguyên nhân ban đầu được cho là mưa lớn kéo dài tại khu vực đầu nguồn, kết hợp địa hình dốc và hệ thống tiêu thoát nước nhỏ, khiến nước từ các hồ chứa dồn nhanh, gây ra vụ lũ quét nghiêm trọng làm thiệt hại lớn về người và tài sản.
Điều đáng nói là sự cố tương tự xảy ra vào đầu tháng 10, khi khu vực tích nước của Công ty Trang trại Việt trên núi Tân Lai bị tràn bờ, vỡ ao cá, khiến nước và bùn đất ồ ạt đổ xuống hạ lưu. Sự cố gây thiệt hại cho một số hộ dân, nhưng các biện pháp khắc phục sau đó chỉ mang tính tạm thời và không giải quyết triệt để vấn đề an toàn hồ chứa trên núi Tân Lai. Chưa đầy một tháng sau, một hồ nước khác của cùng doanh nghiệp lại vỡ, gây hậu quả nghiêm trọng hơn gấp nhiều lần: một bé gái 13 tuổi tử vong, hàng chục hộ dân mất trắng tài sản, nhà cửa tan hoang. Sự việc khiến dư luận đặt câu hỏi: Vì sao một công trình chưa được cấp phép xây dựng hồ chứa lại tồn tại và tích nước quy mô lớn ngay trên đầu khu dân cư? Vì sao sau sự cố đầu tiên, các cơ quan chức năng chỉ dừng lại ở mức “kiểm tra, nhắc nhở” mà không xử lý dứt điểm?
Sau khi xảy ra sự cố, ông Hồ Văn Mười, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, trực tiếp đến hiện trường chỉ đạo và đề nghị Công an tỉnh Lâm Đồng phối hợp với ngành chức năng nhanh chóng vào cuộc.
