AI có thể 'sản xuất' thơ sau vài giây, nhà thơ có lo sợ?

Ảnh minh họa

AI giúp việc thưởng thơ sinh động, phong phú hơn

+ Trí tuệ nhân tạo có thể sáng tác thơ, thậm chí bắt chước phong cách của nhiều nhà thơ. Điều này có làm anh lo lắng hoặc là thấy thú vị?

Lần đó, tôi và một số người bạn có thử "giao" đề tài để ChatGPT làm một bài thơ. Chỉ cần một số từ khóa cơ bản là ngay lập tức ChatGPT có thơ "trả" lại liền. Có điều, bài thơ đó mang tính "giải trí" rất cao, tôi và người bạn đọc câu nào cũng cười phá lên! Tôi nghĩ rằng, đã là bắt chước thì mãi mãi vẫn chỉ là bắt chước thôi. Nó làm sao có thể thay thế cảm xúc và cất lên tiếng nói nội tâm của chính người viết. Bởi vậy, ở thời điểm hiện tại, việc AI tham gia làm thơ, bản thân tôi không hề cảm thấy lo lắng. Còn có thú vị hay không, hình như nó ít nhiều cũng mang lại tiếng cười!

+ Ngày nay, mạng xã hội và công cụ AI giúp thơ dễ dàng đến với độc giả hơn, nhưng cũng có ý kiến cho rằng thơ mất đi tính độc đáo. Anh nghĩ sao về điều này?

Tôi nghĩ rằng, sự độc đáo của thơ không phụ thuộc vào mạng xã hội hay công cụ AI, mà nằm ở khả năng của người viết. Mạng xã hội hay AI cuối cùng vẫn chỉ là phương tiện giúp thơ đến được với đông đảo mọi người hơn mà thôi. Ngày nay, việc đọc, thưởng thơ không còn đơn điệu và thụ động qua việc tiếp nhận từ sách, báo hay radio, mà nhờ có sự góp mặt của mạng xã hội và AI, giúp cho việc thưởng thơ trở nên sinh động và phong phú hơn.

Gần đây, tôi thấy nhiều tác giả, đặc biệt là các bạn trẻ có cách lan tỏa thơ rất thú vị. Họ thực hiện thành những video, có hình ảnh, âm thanh, phụ đề và giọng đọc của chính tác giả. Mỗi video như vậy có hàng ngàn người tương tác. Tôi nghĩ đây là con số ấn tượng, và cũng là cách tiếp cận bạn đọc sáng tạo và độc đáo trong thời buổi hiện nay.

Nhà thơ Hồ Huy Sơn

Thơ ca là tiếng nói nội tâm với màu sắc riêng mà AI không thể thay thế

+ Theo anh, điều gì làm nên "chất người" trong thơ mà AI khó có thể thay thế?

Chính là cảm xúc, nỗi ưu tư, sự rung động, trăn trở của mỗi người viết về cuộc sống, về sự hiện diện và đóng góp của mình đối với cuộc sống. Những điều này, tôi nghĩ AI khó có thể thay thế được!

+ Trong một thế giới tràn ngập thông tin và nội dung nhanh như hiện nay, anh nghĩ thơ có còn giữ được vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần không?

Không phải là thực phẩm thiết yếu để giúp chúng ta ăn no nhưng xét trong đời sống tinh thần, tôi nghĩ thơ vẫn giữ một ví trị đáng kể. Ít nhất là Ngày Thơ Việt Nam đến nay đã là lần thứ 23, đã và đang là ngày hội dành cho công chúng yêu thơ. Tất nhiên, không phải đến năm 2003, khi có Ngày Thơ Việt Nam thì chúng ta mới xác lập vị trí của thơ trong đời sống tinh thần, mà thơ ca đã luôn là dòng nước mát lành cho tất cả chúng ta, trước đây và cả bây giờ.

Trong thời đại tràn ngập thông tin, gồm cả tích cực lẫn tiêu cực, chưa kể là áp lực cuộc sống đang khiến cho đời sống tinh thần của chúng ta ngày càng trở nên chật vật, bối rối, hoang mang thì thơ chính là sợi dây kết nối có tác dụng an ủi, nâng đỡ, xoa dịu rất nhiều. Tôi nhớ đến 2 câu thơ của nhà thơ Phùng Quán và luôn đặt niềm tin vào thơ ca: "Có những phút ngã lòng/Tôi vịn câu thơ mà đứng dậy".

+Anh có lời khuyên nào cho các nhà thơ trẻ trong việc cân bằng giữa truyền thống và công nghệ khi sáng tác?

Thơ ca là cảm xúc mang tính cá nhân, sẽ thật khó để khuyên nhủ một ai đó phải làm như thế này hay không nên làm như thế nọ. Thực tế thì ngày nay, các bạn trẻ rất nhanh nhạy trong việc tận dụng công nghệ để quảng bá và lan tỏa những bài thơ của mình. Có nhiều bạn trẻ đã không lựa chọn xuất hiện qua kênh truyền thống (in sách), mà một bước đưa thẳng tác phẩm đến bạn đọc thông qua mạng xã hội hay những nền tảng công nghệ như Facebook, TikTok, YouTube… Ở điểm này, tôi nghĩ mình cần học hỏi ở các bạn thì đúng hơn!

Còn nếu cần phải gửi đến các bạn một điều gì đó, có lẽ, tôi sẽ nói với các bạn rằng: "Hãy yên lòng bạn ơi!". Lời chia sẻ này mong muốn gửi đến bạn trẻ nào đó đang hoang mang hay bối rối giữa "ma trận" thông tin, hay trước cảnh báo rằng: AI sẽ thay thế con người trong các lĩnh vực, trong đó có thơ ca. Ít nhất là đến thời điểm hiện tại, thơ ca vẫn đang là tiếng nói nội tâm, và mỗi tiếng nói là một màu sắc riêng mà AI chưa thể thay thế.

+ Trong thời gian tới, anh có dự định gì để đổi mới cách tiếp cận thơ của mình trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ?

Trong những năm gần đây, mạng xã hội (chủ yếu là Facebook) đã thực sự mang đến cho tôi rất nhiều điều hữu ích mỗi khi có một cuốn sách mới được ra đời. Không chỉ giúp kết nối và tương tác với bạn đọc, mà Facebook cũng giúp tôi khá nhiều trong chuyện phát hành. Tất nhiên, việc này đã có đơn vị xuất bản đảm trách, nhưng được tận tay ký, đóng gói rồi gửi sách của mình đến bạn đọc, với tôi là một niềm vui rất lớn. Lúc đó, tôi không còn phải băn khoăn hay thắc mắc rằng, bạn đọc của mình là ai, ai đang đọc sách mình?

Ngoài Facebook, tôi cũng có một kênh TikTok nhưng đang hoạt động với tiêu chí "vui là chính", lúc nào hứng lên thì thực hiện một video rồi đăng tải lên đó. Có lẽ, tôi sẽ phải cân nhắc lại và đầu tư cho nó nhiều hơn để tận dụng lợi thế từ công nghệ trong việc quảng bá và lan tỏa những cuốn sách của mình. Bởi rõ ràng, trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ như hiện nay, không tận dụng nghĩa là chúng ta đã tụt hậu và bỏ phí nhiều lắm!

+ Xin cảm ơn anh!

Minh Nhi (Thực hiện)