AI đang thay đổi báo chí theo hướng tích cực và nhân văn hơn

Quang cảnh tọa đàm về Ứng dụng AI trong truyền thông.

Chiều 14/6, nhân kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí cách mạng việt Nam, Phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam tổ chức tọa đàm về Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong truyền thông. Sự kiện diễn ra đồng thời tại hai đầu cầu Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Tọa đàm có sự tham gia của các diễn giả: ông Rishad Patel, đồng sáng lập Splice Media (tham dự trực tuyến từ Bồ Đào Nha); ông Nguyễn Hoàng Nhật, Phó Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus; ông Đặng Hải Lộc, CEO & CTO tại AIV Group; ông Đặng Phạm Thiên Duy, giảng viên cao cấp, Đại học RMIT Việt Nam; ông Trần Vũ Nguyên, đồng sáng lập và Giám đốc đào tạo của AI Education.

Trong khuôn khổ tọa đàm, các khách mời đã thảo luận về ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo với ngành truyền thông, từ việc sáng tạo nội dung tự động cho đến phân tích thông tin chuyên sâu dựa trên dữ liệu; cũng như khả năng của AI trong việc định hình tương lai của truyền thông báo chí.

AI giúp báo chí biết được chính xác độc giả cần gì

Chia sẻ về chiến lược truyền thông trong thời đại AI, ông Rishad Patel nhấn mạnh tương lai của truyền thông không dựa trên quảng cáo mà là phải hướng tới người dùng, tập trung giải quyết các vấn đề cụ thể của người dùng. AI sẽ là công cụ giúp tìm câu trả lời cho nhu cầu của người dùng trên quy mô lớn.

Theo đồng sáng lập Splice Media, truyền thông hiện đại cần giải đáp được 5 câu hỏi: Ai cần thông tin này? Tại sao họ lại cần? Họ có thể tiếp cận nó bằng cách nào? Họ có thể làm gì với nó? Làm thế nào để biết thông tin này là thật?

Ông Trần Vũ Nguyên, Giám đốc đào tạo của AI Education cũng nhìn nhận, có một trường phái ngày càng có nhiều người theo đuổi là công nghệ vị nhân sinh, tức là sử dụng công nghệ để phục vụ tốt nhất cho nhu cầu của con người.

Ông cho biết, các công cụ AI, nhất là AI tạo sinh, hiện đang được ứng dụng phổ biến trong lĩnh vực báo chí truyền thông, chẳng hạn như trong sản xuất nội dung, kiểm tra tính xác thực của nội dung video, hình ảnh…

Ông Nguyễn Hoàng Nhật, Phó Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus, chia sẻ tại tọa đàm.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hoàng Nhật, Phó Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus, không có ứng dụng sáng tạo nào từ AI có thể thay đổi hoàn toàn báo chí.

Nhắc lại lời ông Rishad Patel khi nói về truyền thông trong kỷ nguyên 4.0 là lấy người dùng làm trung tâm, ông Nguyễn Hoàng Nhật nêu rõ báo chí hiện nay cũng đang lấy độc giả làm trung tâm (audience-first).

“Vì lấy độc giả làm trung tâm nên đích đến cuối cùng của chúng ta là hiểu độc giả là ai, trước đây muốn làm điều này thì rất khó, tuy nhiên hiện nay nhờ công cụ AI phân tích dữ liệu độc giả, chúng ta có thể đánh giá một cách khá chính xác nhu cầu thực sự của độc giả là gì”, Phó Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus nói.

Ông cho rằng bấy lâu nay, báo chí đang đi sai hướng khi quá để ý đến breaking news (tin nóng), trong khi đó nếu phân tích kỹ thì thấy phạm vi độc giả quan tâm là rất rộng. Nêu thí dụ tại VietnamPlus, có những ngày phát tin breaking news chỉ có vài nghìn lượt xem, nhưng có những bài không phải breaking news lại có đến vài trăm nghìn lượt xem.

Theo ông, đã đến lúc báo chí nhìn nhận lại mối quan tâm của độc giả không đơn thuần chỉ là những tin sốc, giật gân mà là những nội dung mang tính đời sống hơn rất nhiều. Giá trị của tin tức hiện không phải được đánh giá qua số lượt xem mà qua số lượt chia sẻ, tương tác của người dùng, độc giả. “Có thể nói AI đang thay đổi báo chí theo hướng tích cực và nhân văn hơn”, ông Nguyễn Hoàng Nhật nhìn nhận.

AI mang lại lợi ích cho nhà báo nhưng cần kiểm chứng thông tin

Việc ứng dụng AI đem lại nhiều lợi ích cho báo chí, giúp báo chí đáp ứng tốt hơn nhu cầu của độc giả. Tuy nhiên, không thể phủ nhận công nghệ này cũng đem lại nhiều mối e ngại, rủi ro.

Để nhà báo có thể bảo đảm tính minh bạch và trách nhiệm giải trình khi sử dụng AI trong công việc, ông Đặng Phạm Thiên Duy, Giảng viên cao cấp, Đại học RMIT Việt Nam cho rằng các cơ quan báo chí cần có một kênh đối thoại với độc giả của mình, có chỗ để độc giả góp ý, chỉ ra chỗ bị sai, thiếu chính xác để kịp thời hành động, sửa sai.

Ông Đặng Hải Lộc, CEO & CTO tại AIV Group, chia sẻ tại tọa đàm.

Còn theo ông Đặng Hải Lộc, CEO & CTO tại AIV Group, khi các nhà báo sử dụng AI thì cần phải chú thích rõ nội dung, hình ảnh nào được tạo ra bởi AI. Bất kỳ hoạt động nào đó sử dụng AI thì phải công khai, thông báo rõ cho độc giả đây là do AI tạo ra, như vậy sẽ bảo đảm được tính minh bạch.

Liên quan đến vấn đề “ảo giác AI” (khi không hay biết về sự vật sự việc được hỏi, AI có xu hướng bịa đặt ra kết quả, gây sai lệch, hiểu lầm), ông Lộc cho rằng trong thời gian ngắn hạn chưa thể có biện pháp hạn chế triệt để tình trạng này.

Theo ông, có lẽ người dùng sẽ phải làm quen với việc khi đã sử dụng AI thì kết quả mà các công cụ này đưa ra sẽ không thể chính xác 100%. Do đó, sử dụng AI cần có sự kiểm soát, hậu kiểm từ các nhà báo để bảo đảm độ chính xác, tránh đưa tin giả, tin sai sự thật.

Tại tọa đàm, các diễn giả cũng trao đổi ý kiến, chia sẻ quan điểm về những rủi ro khi sử dụng AI tạo sinh để sản xuất nội dung trong báo chí (tính xác thực, bảo mật thông tin…); cách thức giảm thiểu rủi ro; những kỹ năng mới mà người dùng và nhà báo cần có để tận dụng hiệu quả AI trong công việc…