AI định hình lại chăm sóc sức khỏe châu Âu năm 2025

Trong tương lai gần, AI được xem là “cánh tay hỗ trợ” cho bác sĩ, thay vì một giải pháp thay thế hoàn toàn con người. Ảnh: Eugene Hoshiko/AP

Trong bối cảnh dân số già hóa nhanh, nhu cầu khám chữa bệnh gia tăng và tình trạng thiếu hụt nhân lực y tế ngày càng trầm trọng, nhiều quốc gia châu Âu đã đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống y tế.

Theo tin từ Euronews, năm 2025 chứng kiến sự mở rộng nhanh chóng của các giải pháp AI trong y học, từ nghiên cứu, chẩn đoán, theo dõi điều trị đến quản trị bệnh viện. Tuy vậy, các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng AI hiện mới đóng vai trò hỗ trợ, chứ chưa thể thay thế hoàn toàn các bác sĩ và chuyên gia y khoa.

DỰ BÁO VÀ PHÁT HIỆN SỚM: AI ĐI TRƯỚC BỆNH TẬT CẢ THẬP KỶ

Một trong những đột phá đáng chú ý nhất của AI trong y tế châu Âu là khả năng dự báo rủi ro sức khỏe từ rất sớm. Các nhà khoa học đã phát triển một mô hình AI có thể dự đoán hơn 1.000 tình trạng y tế, bao gồm một số loại ung thư, bệnh tim mạch và tiểu đường, trước thời điểm chẩn đoán chính thức hơn 10 năm.

Dù công cụ này chưa sẵn sàng để triển khai đại trà tại các phòng khám, nó mở ra hướng tiếp cận hoàn toàn mới trong nghiên cứu y học, giúp giới khoa học hiểu sâu hơn quá trình hình thành và tiến triển của bệnh theo thời gian. Thay vì chỉ phản ứng khi bệnh đã biểu hiện rõ ràng, hệ thống y tế có thể từng bước chuyển sang mô hình dự phòng chủ động.

Cùng với đó, nhiều ứng dụng AI khác cũng đã được đưa vào thử nghiệm và triển khai trong năm 2025, như dự đoán khả năng gây bệnh của các đột biến gen hiếm, đánh giá nguy cơ tim mạch ở phụ nữ thông qua phân tích ảnh chụp nhũ ảnh, hay sử dụng các hình ảnh y khoa thông thường để xác định các chỉ dấu sinh học liên quan đến căng thẳng mạn tính - một yếu tố ngày càng được xem là “nguy cơ ẩn” đối với sức khỏe cộng đồng.

TĂNG TỐC CHẨN ĐOÁN VÀ THEO DÕI ĐIỀU TRỊ

AI cũng đang cho thấy vai trò ngày càng rõ nét trong việc rút ngắn thời gian chẩn đoán và nâng cao độ chính xác trong điều trị. Lần đầu tiên tại châu Âu, một trợ lý AI mang tên Prof. Valmed đã được cấp chứng nhận để hỗ trợ bác sĩ trong chẩn đoán và đưa ra phương án điều trị, dựa trên việc phân tích một kho dữ liệu y tế khổng lồ của bệnh nhân.

Tại Vương quốc Anh, các nhà nghiên cứu cho biết một ống nghe tích hợp AI có thể phát hiện các bệnh lý tim mạch chỉ trong vòng 15 giây. Dù công cụ này còn khá nhạy và tạo ra tỷ lệ cảnh báo sai nhất định, các chuyên gia cho rằng nó vẫn mang lại giá trị lớn khi giúp phát hiện những vấn đề tim mạch nghiêm trọng mà phương pháp truyền thống có thể bỏ sót.

AI cũng đang được ứng dụng để giải quyết tình trạng chờ đợi kéo dài trong chẩn đoán ung thư. Tại Anh, các công cụ AI phân tích hình ảnh y khoa đang giúp xác định những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc ung thư tuyến tiền liệt, từ đó ưu tiên họ trong quy trình đọc phim và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa.

Không chỉ dừng ở chẩn đoán, AI còn hỗ trợ theo dõi bệnh nhân sau phẫu thuật. Một nhóm nghiên cứu tại Đức đã sử dụng AI để tự động hóa việc giám sát quá trình hồi phục của bệnh nhân được đặt stent mạch vành. Thuật toán phân tích hình ảnh mạch máu, đánh giá mức độ lành thương với độ chính xác tương đương các bác sĩ giàu kinh nghiệm, qua đó góp phần chuẩn hóa quy trình theo dõi và giảm nguy cơ biến chứng.

HỖ TRỢ HỆ THỐNG Y TẾ TRONG BỐI CẢNH ÁP LỰC GIA TĂNG

Bên cạnh các ứng dụng lâm sàng, AI còn đang đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ vận hành hệ thống y tế châu Âu, vốn đang chịu sức ép lớn từ tình trạng thiếu nhân lực và chi phí gia tăng. Các bệnh viện và phòng khám ngày càng áp dụng AI để xử lý các công việc hành chính như ghi chép hồ sơ, lập báo cáo và chuyển tuyến bệnh nhân.

Theo Euronews, Microsoft đã triển khai trợ lý lâm sàng AI tại Ireland, trong khi công ty Tandem Health của Thụy Điển đưa vào vận hành công cụ “thư ký y tế” ứng dụng AI tại nhiều quốc gia châu Âu, bao gồm Tây Ban Nha, Đức, Vương quốc Anh và Phần Lan. Mục tiêu chung là giúp bác sĩ giảm tải công việc giấy tờ, dành nhiều thời gian hơn cho người bệnh.

Ngoài ra, AI cũng đang được kỳ vọng sẽ hỗ trợ châu Âu trong cuộc chiến chống kháng kháng sinh - một trong những thách thức y tế nghiêm trọng nhất hiện nay. Các nhà khoa học đang phát triển các mô hình AI nhằm thiết kế và thử nghiệm các phương pháp điều trị mới cho vi khuẩn kháng thuốc, đồng thời phân tích phản ứng của hệ miễn dịch để hỗ trợ nghiên cứu vaccine.

Tuy vậy, giới chuyên gia cảnh báo rằng AI vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, từ nguy cơ lan truyền thông tin y tế sai lệch đến những lo ngại về an ninh sinh học. Do đó, trong tương lai gần, AI được xem là “cánh tay hỗ trợ” cho bác sĩ, thay vì một giải pháp thay thế hoàn toàn con người trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Trọng Hoàng