AI 'nhảy vọt' và nỗi lo an toàn của nhân loại

Các nhà lãnh đạo tại Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu đầu tiên về an toàn AI diễn ra tại Anh. Ảnh: Reuters

Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu đầu tiên về an toàn AI diễn ra vào ngày 1 và 2/11, tại Anh không chỉ có giới chức cấp cao mà còn có sự góp mặt của nhiều đại biểu là các chuyên gia, doanh nghiệp, tổ chức xã hội có tầm ảnh hưởng nhất định trong lĩnh vực này.

Tổng quan hội nghị khẳng định xu hướng phát triển tất yếu của công nghệ tối tân này sẽ nâng cao tầm vóc của nhân loại. Bên cạnh việc trở thành công cụ hữu hiệu bậc nhất cho con người, thực tế cho thấy, nếu không có biện pháp kiểm soát hữu hiệu, AI sẽ gây ra những mối đe dọa khó đoán định. Để giảm thiểu nguy cơ tiềm tàng, rất cần thông qua sự phối hợp quốc tế nhằm để AI phát triển một cách có trách nhiệm.

Một trong những thông điệp quan trọng, Nhà vua Anh Charles III gửi thư tới hội nghị, trong đó nêu rõ: “AI là một trong những bước nhảy vọt đáng kể nhất về công nghệ trong lịch sử không ngừng tiến bộ của loài người, với những tiềm năng to lớn trong việc thay đổi cuộc sống của người dân trên toàn thế giới nhưng cũng cần phải đảm bảo công nghệ đang phát triển nhanh chóng này luôn an toàn và tin cậy trong sự phối hợp toàn cầu".

Các nhà lãnh đạo thế giới và giới chuyên gia, doanh nghiệp đều công nhận rằng, các mô hình siêu trí tuệ nhân tạo dù mới chỉ được phổ biến nhưng đã mang tới lợi ích to lớn khi thúc đẩy phát triển kinh tế, tiến bộ khoa học, gia tăng những lợi ích xã hội... Song hành với sự phát triển của AI, nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế cũng đã có những động thái riêng lẻ để hình thành khuôn khổ nhằm quản lý AI.

Điển hình như Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã thống nhất một quy tắc ứng xử dành cho doanh nghiệp phát triển các hệ thống AI tiên tiến. Tại Anh, Chính phủ nước này cũng đã thành lập Viện An toàn AI đầu tiên trên thế giới.

Mỹ cũng vừa công bố một loạt hành động AI như thiết lập Viện An toàn AI Mỹ với nhiệm vụ cung cấp hướng dẫn về đánh giá nguy cơ của các hệ thống AI và hướng dẫn quản lý các vấn đề phát sinh liên quan. Thậm chí, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký sắc lệnh hành pháp yêu cầu các công ty AI gửi thông báo tới chính phủ khi bắt đầu huấn luyện những mô hình AI có thể tiềm ẩn rủi ro và phải cung cấp các kết quả thử nghiệm độ an toàn trước khi đưa vào sử dụng...

Tuy nhiên, trong một “thế giới phẳng”, AI không phân biệt biên giới và không có quốc gia đơn lẻ nào có thể tự ứng phó với các thách thức và nguy cơ từ AI. Việc phải có sự phối hợp toàn cầu, xuyên quốc gia, liên lĩnh vực ngay từ lúc này là nhu cầu cấp thiết để kiểm soát AI kịp thời, hạn chế tình trạng hành động của con người chạy theo sau công nghệ.

Trước thực trạng đó, hội nghị đã ngay lập tức đạt được những tiến bộ tích cực. Tuyên bố Bletchley về an toàn AI ngay trong ngày đầu tiên của hội nghị đã có được chữ ký của đại diện 27 quốc gia, bao gồm những cường quốc hàng đầu về AI như Mỹ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU)...

Tuyên bố Bletchley bao trùm 5 mục tiêu: Nỗ lực chung toàn cầu quản lý những nguy cơ tiềm tàng từ AI; định hình những nguy cơ tiềm tàng, thậm chí là thảm kịch từ AI; định hình trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tạo ra những năng lực AI có sức mạnh đặc biệt và tiềm ẩn nguy cơ; các nước nhất trí tiếp tục phối hợp để thúc đẩy nghiên cứu khoa học về an toàn AI.

Theo giới chuyên gia, kết quả hội nghị cho thấy sự tiến bộ của thế giới khi bước đầu thiết lập cơ sở chắc chắn cho việc quản lý các nguy cơ mà không cản trở việc tận dụng lợi ích từ AI. Dẫu vậy, hội nghị vẫn chỉ được xem là những bước đi đầu tiên, khởi hành một hành trình dài và trắc trở để quản lý AI. Hai hội nghị quốc tế kế tiếp về AI do Hàn Quốc và Pháp tổ chức hứa hẹn tiếp tục xây dựng nền tảng để thế giới an toàn trong thời đại AI.

Thanh Trúc