AI trong bệnh viện: Australia bước vào kỷ nguyên y tế thông minh

Cứ đến khoảng 10h sáng hằng ngày, bà Peta Rolls (79 tuổi) lại chờ cuộc gọi từ “Aida”. Một cuộc gọi kiểm tra hàng ngày từ một trợ lý giọng nói AI không phải dịch vụ mà bà Rolls mong đợi khi đăng ký chăm sóc tại nhà với St Vincent’s. Nhưng khi họ đề nghị bà tham gia vào thử nghiệm cách đây 4 tháng, bà đã đồng ý vì muốn góp phần hỗ trợ. Mặc dù thật lòng bà chẳng hy vọng nhiều.

Trợ lý AI chăm sóc y tế tại nhà. Ảnh: Midjourney

Thế nhưng, khi nhận cuộc gọi, bà nói: “Tôi đã rất bất ngờ vì cô ấy đáp ứng tốt đến vậy. Thật ấn tượng với một robot. Cô ấy luôn hỏi: Hôm nay bà cảm thấy thế nào? Và điều đó cho bạn cơ hội nếu bạn đang ốm để nói bạn cảm thấy ốm, hoặc bạn chỉ nói: Tôi ổn, cảm ơn”.

Bot giảm gánh nặng hành chính cho chăm sóc tại nhà

Thử nghiệm này - hiện đã hoàn tất giai đoạn đầu - là một trong những cách mà các tiến bộ AI đang được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Công ty công nghệ y tế Healthily đã đề nghị St Vincent’s triển khai thử nghiệm dùng công nghệ generative AI để thực hiện tương tác xã hội, đồng thời cho phép khách chăm sóc tại nhà ghi lại các vấn đề hoặc lo ngại về sức khỏe để nhân viên theo dõi. Ông Dean Jones - Giám đốc Quốc gia của St Vincent’s At Home, cho biết dịch vụ không thay thế tương tác trực tiếp. “Khách hàng vẫn được gặp mặt trực tiếp mỗi tuần, nhưng giữa những lần đó, hệ thống AI cho phép kiểm tra hàng ngày, từ đó có thể chuyển các mối lo ngại tới đội ngũ hoặc gia đình khách hàng,” ông nói.

Công ty sử dụng công nghệ AI mở với hàng rào bảo vệ rất rõ ràng và các lời nhắc (prompts) kiểm soát để đảm bảo cuộc trò chuyện an toàn, và có cơ chế phản ứng nhanh với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Chẳng hạn, nếu khách hàng bị đau ngực, điều này sẽ được báo cho đội ngũ chăm sóc và cuộc gọi kết thúc để người đó gọi số khẩn cấp 000. Tina Campbell - Giám đốc điều hành của Healthily tin rằng AI có vai trò quan trọng trong bối cảnh ngành y tế đang đối mặt với nhiều thách thức về nhân lực. “Những gì chúng ta có thể làm rất an toàn với công nghệ như thế này là giảm gánh nặng hành chính cho lực lượng lao động, để các chuyên gia y tế có trình độ tập trung vào công việc mà họ được đào tạo”, bà nói.

AI không còn mới trong y tế như bạn nghĩ

Enrico Coiera - người sáng lập Australian Alliance for Artificial Intelligence in Healthcare và Giám đốc Trung tâm Tin học Y tế tại Macquarie University, nói rằng các dạng AI cũ hơn đã là một phần tiêu chuẩn của y tế từ lâu - thường ở “dịch vụ hậu trường” như giải thích ảnh y khoa, điện tâm đồ và kết quả xét nghiệm.

“Bất kỳ chương trình máy tính nào thực hiện một nhiệm vụ liên quan đến ra quyết định theo cách nào đó là AI, bất kể nó thực hiện như thế nào,” ông nói. Trong thập kỷ qua, các hình thức AI mới hơn gọi là “deep learning” - phương pháp mạng nơ-ron cho phép thuật toán học từ rất nhiều dữ liệu - đã được dùng để giải thích ảnh y khoa và cải thiện chẩn đoán.

Vai trò của AI trong phát hiện bệnh sớm

Murdoch Children’s Research Institute tại Melbourne hợp tác với các nhà nghiên cứu từ University College London đã phát triển các phương pháp AI phát hiện tổn thương não do chứng động kinh (focal cortical dysplasias) từ ảnh MRI.

Những tổn thương này khiến người bệnh bị co giật dữ dội mà thường không kiểm soát được bằng thuốc, và chỉ còn giải pháp phẫu thuật - nhưng phẫu thuật chỉ khả thi nếu bác sĩ tìm được mô bất thường.

Trong nghiên cứu công bố tuần này tại tạp chí Epilepsia, nhóm do bác sĩ thần kinh Emma Macdonald‑Laurs dẫn đầu cho thấy “thám tử AI động kinh” của họ có thể phát hiện tổn thương trong tới 94% các trường hợp từ ảnh MRI và PET ở một loại tổn thương vốn thường bị bỏ sót hơn một nửa. Hệ thống được huấn luyện trên ảnh của 54 bệnh nhân rồi thử nghiệm trên 17 trẻ em và 12 người lớn. Trong số 17 trẻ em, 12 em đã phẫu thuật và 11 em hiện đã hết co giật.

Phát hiện bệnh trong tương lai

Stefan Buttigieg - Phó chủ tịch bộ phận Y tế số và AI của European Public Health Association, nói rằng mạng nơ-ron sâu cũng được sử dụng để giám sát và dự báo bùng phát dịch bệnh. Ông dẫn ví dụ công ty Blue Dot, do chuyên gia truyền nhiễm thành lập, và là một trong những tổ chức đầu tiên phát hiện đợt bùng phát Covid-19.

AI tạo sinh (generative AI) là phân nhánh của deep learning, trong đó công nghệ có thể sinh nội dung mới dựa trên dữ liệu huấn luyện. Những ứng dụng này trong y tế bao gồm chabot giọng nói như của Healthily, cũng như các “scribe” AI mà bác sĩ và chuyên gia y tế ngày càng sử dụng.

Michael Wright, chủ tịch Royal Australian College of GPs, nói rằng bác sĩ đa khoa đã chấp nhận ghi chép bằng AI - ghi lại cuộc khám và chuyển thành ghi chú khám có thể lưu vào hồ sơ bệnh nhân. Ông nói lợi ích chính của “scribe” là nâng cao chất lượng tương tác bác sĩ - bệnh nhân.

Danielle McMullen - Chủ tịch Australian Medical Association cho rằng, một trong những tiềm năng lớn nhất của AI là mang lại chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa hơn. “Nhiều năm qua, chăm sóc sức khỏe được triển khai theo kiểu ‘một kích cỡ phù hợp với tất cả’ - ví dụ như thuốc - nhưng giờ chúng ta đang hướng tới tương lai có những giải pháp tinh vi hơn, và AI cũng phải đi theo hướng đó”.

(Nguồn: theguardian.com)