AI và dữ liệu, chìa khóa vươn lên của Việt Nam

Hội thảo có sự tham gia của hơn 100 đại biểu, bao gồm lãnh đạo Bộ Khoa học & Công nghệ, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, viện trưởng của 10 viện nghiên cứu hàng đầu về AI và dữ liệu, cùng các chuyên gia công nghệ, lãnh đạo doanh nghiệp.

Toàn cảnh hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ái Việt, Viện trưởng Viện IGNITE, Hội đồng tư vấn Quốc gia, nhấn mạnh: “Đây là thời khắc của Việt Nam – nơi công nghệ, địa chính trị, ý chí lãnh đạo và khát vọng nhân dân cùng hội tụ để mở ra vận hội phát triển mới. Muốn bước vào kỷ nguyên AI, Việt Nam cần tư duy chiến lược, khoa học và có phương pháp luận, thay cho hô hào theo phong trào".

Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ái Việt phát biểu tại hội thảo.

Dữ liệu – nguồn máu của kinh tế số

Tinh thần chung của hội thảo được định hướng từ lời Tổng Bí thư Tô Lâm: “Dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, thậm chí là 'máu' của nền kinh tế số”. Các đại biểu cho rằng AI và dữ liệu không chỉ là công nghệ, mà là nguồn năng lượng mới quyết định vị thế quốc gia. Từ “Cách mạng dữ liệu” do Liên hợp quốc khởi xướng năm 2014 đến sự bùng nổ của ChatGPT năm 2022, thế giới đã chứng kiến bước chuyển mình thần tốc. Việt Nam đứng trước một câu hỏi lớn: Làm thế nào để biến kho dữ liệu khổng lồ thành sức mạnh phát triển?

Những câu hỏi chiến lược cho Việt Nam

Báo cáo đề dẫn nêu ra hàng loạt vấn đề then chốt như: liệu chiến lược AI quốc gia có cần điều chỉnh trước những cú sốc công nghệ mới như ChatGPT, Gemini, Copilot, DeepSeek; liệu Việt Nam có nên xây dựng một mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt để giữ gìn bản sắc ngôn ngữ và văn hóa; và làm thế nào để chuẩn bị về hạ tầng điện toán cũng như đào tạo đội ngũ nhân lực AI toàn diện không chỉ ở khía cạnh kỹ thuật mà còn về pháp lý và đạo đức. Tình trạng phân mảnh dữ liệu và nhu cầu xây dựng một khung kiến trúc dữ liệu quốc gia thống nhất cũng được nhấn mạnh tại hội thảo.

Dữ liệu là tài nguyên quốc gia

Một trong những tham luận nổi bật được trình bày bởi Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu quốc gia. Ông khẳng định dữ liệu chính là tư liệu sản xuất mới với ba đặc trưng quan trọng: nó không bao giờ cạn kiệt mà càng khai thác càng sinh giá trị; giá trị của dữ liệu tăng theo kết nối và hiệu ứng cộng hưởng từ 98 triệu dân Việt Nam; chia sẻ dữ liệu không làm mất đi giá trị mà còn tạo lợi ích lan tỏa cho toàn xã hội.

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương cho rằng dữ liệu chính là tư liệu sản xuất mới.

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương cũng chỉ ra ba thách thức lớn: Một là nghịch lý khi Việt Nam nhiều dữ liệu nhưng thiếu kết nối; hai là thách thức về chủ quyền dữ liệu, là nguy cơ mất chủ quyền dữ liệu khi phụ thuộc vào nền tảng nước ngoài; ba là thách thức quản trị nhiều cấp độ. Còn hạn chế trong quản trị dữ liệu đa tầng từ toàn cầu, quốc gia đến địa phương và tổ chức.

Hướng hành động và kỳ vọng

Hội thảo "Chiến lược AI và Kiến trúc dữ liệu quốc gia, tổ chức và doanh nghiệp (ASDA1)" là nơi khơi gợi các nhà khoa học trao đổi với các nhà hoạch định chính sách, những người triển khai thực tế để tìm lời giải cho những vấn đề sống còn. Đây là nơi trí tuệ tập thể có thể biến thành khuyến nghị, tầm nhìn, chính sách.

Hội thảo cũng gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: Việt Nam đang có cơ hội vàng để trở thành một quốc gia dữ liệu mạnh nếu biết hành động ngay từ hôm nay với tư duy hệ thống và chiến lược dài hạn. AI và dữ liệu sẽ không chỉ là công nghệ, mà là con đường tất yếu để dân tộc vươn lên hùng cường trong thế kỷ XXI.

Tuyết Nhung