AI và khả năng phát triển kỳ lân một người

AI có thể giúp các nhà khởi nghiệp đưa startup của họ lên trạng thái kỳ lân?

Trước đây, mô hình startup thường bắt đầu từ việc nhà khởi nghiệp đề xuất ý tưởng rồi tạo ra một sản phẩm khả thi, thu hút người dùng. Sau đó, sẽ huy động vốn và mở rộng quy mô nhân sự để tăng trưởng, với quyền sở hữu giảm dần cho đến khi nhà đầu tư có thể thoát ra.

Tuy nhiên, sự trỗi dậy mạnh mẽ của AI, đã giúp cắt giảm khối lượng công việc lẫn nhân sự, mở đường cho một mô hình startup mới: Không cần nhiều vốn và số lượng nhân viên cũng nhỏ đến bất ngờ.

AI và khả năng phát triển kỳ lân một người

Theo Alex Gurevich - CEO của Quỹ Javelin Venture Partners, có thể dễ dàng trông thấy việc AI đang giúp tự động hóa nhiều quy trình mà trước đây cần nhiều nhân viên hơn. Dự báo, đến năm 2028, 33% các ứng dụng phần mềm doanh nghiệp (DN) sẽ chứa các hệ thống AI, cho phép 15% quyết định công việc mỗi ngày được đưa ra một cách tự chủ. Không chỉ giúp xử lý công việc, các hệ thống này còn được kỳ vọng nén hệ thống phân cấp tổ chức thành một giao diện duy nhất.

Do đó, giới công nghệ và khởi nghiệp tại Thung lũng Silicon bày tỏ kỳ vọng về khả năng xuất hiện của startup kỳ lân chỉ do một người sáng lập. Thực tế, trong lần trò chuyện với nhà đồng sáng lập Reddit là Alexis Ohanian cách đây một năm, Sam Altman - CEO của OpenAI nói: “Tôi và những người bạn là các CEO công nghệ khác đã đánh cược với nhau về thời điểm xuất hiện của một người sở hữu công ty tỷ USD với nhân sự duy nhất là chính họ. Điều mà trước đây và bây giờ là không thể tưởng tượng được nếu không có AI”.

Phát triển startup chỉ với một nhân sự

Nhiều chuyên gia công nghệ dự đoán rằng, AI sẽ giúp việc khởi nghiệp trở nên dễ dàng và tiết kiệm chi phí đến mức bất kỳ ai cũng có thể trở thành doanh nhân, giống như bất kỳ ai cũng có thể trở thành Youtuber, dù không quá “rành” về công nghệ. Sarah Gwilliam, startup Solace đang đi theo quỹ đạo này. Sau khi cha của Gwilliam qua đời gần đây, cô nảy ra ý tưởng tạo nên một startup AI tạo sinh để giúp cho những người giống như mình vượt qua nỗi đau mất mát và giải quyết các vấn đề của người thân đã khuất.

Audos - vườn ươm khởi nghiệp hoạt dụng sức mạnh AI mà Gwilliam tham gia, nói ý tưởng của cô rất triển vọng và “các con bot” ở nơi này đã giúp cô thực hiện một số bước đi đầu tiên trên không gian số.

Nếu Solace thành công, Audos sẽ không chỉ cung cấp vốn, mà các chuyên gia AI của nơi này còn hỗ trợ phát triển sản phẩm, bán hàng, tiếp thị và quản lý hành chính. Đương nhiên là có tính phí bản quyền. Bản thân Gwilliam hiện cũng cảm thấy không cần nhân viên và bày tỏ rằng “cô không thể diễn tả được việc AI giúp mình sáng lập công ty mang lại cảm giác được trao quyền nhiều như thế nào”.

Henrik Werdelin - nhà đồng sáng lập Audos, nói sự trỗi dậy của điện toán đám mây đã giúp ông triển khai vài công việc kinh doanh mới trong 20 năm qua với thao tác bắt đầu hết sức đơn giản. "Bạn không cần phải biết lập trình, bạn không cần phải biết sử dụng Photoshop, vì có thể nhờ AI hỗ trợ", ông nói. Werdelin hy vọng AI sẽ tạo ra một làn sóng startup được xây dựng bởi những người như Gwilliam, vốn không có nền tảng công nghệ nhưng đã xác định được vấn đề thực sự cần giải quyết.

Còn nhiều vấn đề phải suy nghĩ

Dù vậy, việc những người như Gwilliam có thể thoát khỏi sự lệ thuộc vào các gã khổng lồ công nghệ hay không lại là một vấn đề khác. Hơn nữa, dù đã có AI, các nhà khởi nghiệp vẫn còn nhiều vấn đề phải suy nghĩ nếu muốn đưa startup trở thành kỳ lân.

Thứ nhất, việc AI có thể thực hiện nhiệm vụ không đồng nghĩa với việc các nhà sáng lập nhất thiết sẽ để nó làm việc đó. Theo GS. Vasant Dhar - một nhà nghiên cứu AI và nhà khoa học dữ liệu, hầu hết nhà sáng lập sẽ không giao nhiệm vụ quan trọng nhất cho AI, vì chỉ một lỗi sai cũng có thể gây ra thảm họa.

Thứ hai, các công cụ AI không hề hoàn hảo. Tháng 6 qua, Anthropic - startup AI được hậu thuẫn bởi Amazon và Google vừa công bố kết quả cuộc thí nghiệm về quá trình mô hình Claude Sonnet vận hành một máy bán hàng tự động tại trụ sở công ty. Mục tiêu được giao cho mô hình AI này là tránh phá sản. Dù rất giỏi trong việc xác định nhà cung cấp và thích ứng với các yêu cầu của người dùng, Claude đã bỏ qua các cơ hội sinh lời, trong khi đưa ra quá nhiều chương trình giảm giá và rốt cục không kiếm được tiền.

Thứ ba, việc cung cấp công cụ AI hiện bị chi phối bởi những gã khổng lồ công nghệ cùng phòng thí nghiệm mà họ đầu tư, như Open AI hay Anthropic, và việc các ông lớn này hoàn toàn có thể chiếm đoạt ý tưởng của các công ty nhỏ hơn. Minh họa cho điều này, Giáo sư Annabelle Gawer - cựu Trưởng khoa Kinh tế Số thuộc Đại học Surrey lấy ví dụ về sự trỗi dậy của hạ tầng điện toán đám mây vào những năm 2010 - lĩnh vực được Amazon, Google và Microsoft thống trị. Dù hỗ trợ nhiều cho startup, hạ tầng đám mây đã tạo ra sự phụ thuộc lớn vào 3 ông lớn công nghệ này, nhờ đó giúp họ thu về một phần lợi nhuận đáng kể. Năm ngoái, lợi nhuận ròng của bộ ba này tương đương 7% tổng lợi nhuận của nền kinh tế Mỹ, tăng từ mức 2% của 10 năm trước.

Cuối cùng, nhiều yếu tố khác như trách nhiệm giải trình khi mắc lỗi, sự phân biệt đối xử do được nạp dữ liệu thiên vị, khuôn khổ pháp lý... đều có thể cản trở sự xuất hiện của các startup một người và AI. Theo bà Gawer, công nghệ giúp giảm bớt rào cản gia nhập cho doanh nghiệp mới, nhưng sự thật là nó cũng khiến việc sao chép ý tưởng trở nên dễ dàng hơn. Do đó, việc duy trì lợi thế cạnh tranh trong môi trường AI sẽ khó khăn hơn, trừ phi nhà sáng lập có chuyên môn độc đáo trong lĩnh vực của mình. Ngoài ra, bất chấp sự phát triển của công nghệ, hoạt động thành lập doanh nghiệp vẫn sẽ yếu ớt nếu nền kinh tế chịu tác động bởi già hóa dân số và áp lực nhân khẩu học ngày một tăng.

Khởi Vũ