Ám ảnh 2 cuộc mò tìm máy bay gặp nạn dưới đáy biển của thiếu tá Hải quân

Trong bóng đêm mặn chát của biển Phú Quý năm 2015, khi dòng chảy xiết cuốn trôi từng vệt sáng của ánh đèn pin dưới đáy sâu, Thiếu tá Đỗ Quang Học (Lữ đoàn Đặc công Hải quân 126, Quân chủng Hải quân) bất chợt khựng lại.

Trước mắt anh, thứ tưởng như một mảnh vải vướng vào xác máy bay hóa ra là tấm dù, bên trong là đồng đội đã nằm xuống.

Thiếu tá Đỗ Quang Học. Ảnh: Hoàng Hà

Giây phút ấy, vừa xót xa vừa kiên định, đã khắc họa toàn bộ con người của một thợ lặn quân sự. Họ sống trong đời thường như bao người khác, nhưng khi xuống nước lại mang bản lĩnh thép để đối diện với những điều dữ dội nhất.

Những lần đi tìm đồng đội giữa biển sâu

Năm 2015, 2 máy bay Su-22M4 của Không quân nhân dân Việt Nam va chạm khi diễn tập trên không phận đảo Phú Quý, Bình Thuận vào ngày 16/4.

Lữ đoàn Đặc công Hải quân 126 nhận lệnh tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. 15 người trong đội đặc nhiệm, trong đó có Thiếu tá Đỗ Quang Học, lao xuống biển trong bóng tối. Sóng to, dòng chảy mạnh, độ sâu khắc nghiệt, nhưng họ không cho phép mình chùn bước.

Khu vực tìm kiếm 2 máy bay Su-22M4 gặp nạn. Ảnh: Ngọc Phạm

Ngày đầu tiên, họ đánh dấu được khu vực có mảnh vỡ và tìm được những vật dụng liên quan tới phi công và máy bay nhưng không thể giữ vị trí vì dòng nước cuốn trôi.

Ngày thứ hai, Thiếu tá Học lặn tìm ở ca cuối (từ 16h-17h). Anh phát hiện ra xác máy bay nhưng kíp lặn đã hết khí.

Với độ sâu đó, theo nguyên tắc của thợ lặn là không được làm 2 ca liên tiếp. Nhưng quyết tâm không để mất dấu vết, Thiếu tá Học đã đề nghị được tiếp tục lặn.

"Với địa hình phức tạp, dòng chảy mạnh, tôi đã báo cáo trực tiếp với chỉ huy Lữ đoàn và chỉ huy đội tìm kiếm là các anh Trần Văn Khương và Trần Nhật Lạc, đề nghị được tiếp tục lặn xuống để đánh dấu chính xác, tạo điều kiện cho ca sau" - Thiếu tá Học chia sẻ.

Sau 4 ngày ròng rã, họ trục vớt được mảnh xác máy bay và tìm thấy thi thể phi công không lành lặn.

“Chúng tôi mừng vì tìm được đồng đội, nhưng cũng là nỗi đau khó quên. Đó là cảm giác vừa nghẹn ngào đau đớn vừa tự hào, khi đã nỗ lực hết mình và hoàn thành nhiệm vụ” - Thiếu tá Đỗ Quang Học ngậm ngùi.

Và 8 năm sau, ký ức ấy như sống lại trong vụ trực thăng Bell 505 rơi xuống vùng biển giáp ranh vịnh Lan Hạ (Hải Phòng) và Hạ Long (Quảng Ninh) tháng 4/2023. Chiếc máy bay mang số hiệu VN-8650 rơi lúc chiều muộn, 5 người trên khoang đều thiệt mạng.

Nhận lệnh, ngay tối hôm đó, Thiếu tá Đỗ Quang Học cùng đồng đội cơ động xuyên đêm. Tiếp cận hiện trường lúc nửa đêm, họ bắt đầu lặn tìm kiếm từ 1h30 tới 4h sáng, trong làn nước đặc quánh bùn lầy. Giữa màn đêm mịt mùng, bàn tay người thợ lặn quân sự mò mẫm từng mảnh vỡ của máy bay.

Nghỉ ngơi 2 tiếng, các thợ lặn lại tiếp tục làm việc và đã tìm thấy 1 thi thể. Thiếu tá Học trực tiếp cùng thợ lặn Đồng Văn Minh tìm thấy toàn bộ thân xác của máy bay, trong đó có hộp đen. Đội tìm kiếm bàn giao toàn bộ cho cơ quan chức năng để phục vụ công tác điều tra.

“Tôi vẫn nhớ bữa cơm sau khi lặn tìm các nạn nhân vụ trực thăng Bell 505 gặp nạn có canh móng giò. Tôi ám ảnh, không dám ăn, chỉ và vội bát cơm với chút rau” - Thiếu tá Học nhớ lại.

Anh chia sẻ rằng mỗi nhiệm vụ cứu hộ đều khác nhau, không giống các bài huấn luyện cố định. Tinh thần trách nhiệm, trình độ điêu luyện và tâm lý vững vàng là yếu tố quyết định thành công.

Những vụ việc đau thương ấy đã trở thành minh chứng sống động cho tinh thần “ở đâu khó, ở đó có bộ đội đặc công hải quân”.

Hàng nghìn ngày "rèn thép"

Sinh năm 1981, lớn lên trong một gia đình khó khăn ở Kiến Xương, Thái Bình (nay thuộc Hưng Yên), Đỗ Quang Học sớm nếm trải nỗi nhọc nhằn. Cha anh là thương binh, mẹ mang di chứng chất độc da cam.

Anh được cô giáo dạy văn truyền cảm hứng đăng ký thi vào các trường thuộc lực lượng vũ trang. Nhưng vì điều kiện không cho phép, năm 1999, sau khi tốt nghiệp phổ thông, anh vào miền Nam làm công nhân.

Một cái Tết trở về quê đã đổi hướng đời anh. Được người quen động viên nhập ngũ, Học viết đơn tình nguyện vào Đoàn Đặc công 126 thuộc Binh chủng Đặc công.

Trong 13 năm đầu tiên, anh trải qua nhiều đơn vị. Đầu năm 2014, anh chuyển về Lữ đoàn Đặc công Hải quân 126, Quân chủng Hải quân.

Để trở thành thợ lặn quân sự, anh mất 3-5 năm rèn luyện liên tục, kết hợp giữa thể lực, kỹ - chiến thuật và rèn ý chí kiên cường.

Phó Tổng tham mưu trưởng, Trung tướng Nguyễn Trọng Bình động viên đội thợ lặn quân sự của Lữ đoàn Đặc công Hải quân 126 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tìm kiếm trực thăng Bell 505 gặp nạn. Ảnh: NVCC

Việc huấn luyện thợ lặn quân sự ở Lữ đoàn Đặc công Hải quân 126 được mệnh danh là “lò rèn thép”. Hàng trăm ngày khổ luyện đã biến một tân binh thành chiến sĩ đặc công tinh nhuệ với tiêu chí “5 giỏi”: bơi lặn, võ thuật, bắn súng, tác chiến và chịu đựng gian khổ.

Ở đây, những chàng trai sức khỏe loại 1 trải qua tuyển chọn khắc nghiệt. Họ tập bơi kiểu “crun” để giảm tiếng động, bơi hàng chục kilomet trên biển với khí tài, lặn sâu nhiều giờ, học cách sinh tồn giữa dòng chảy. Mỗi buổi tập đều có quân y, xuồng cao tốc túc trực; từng chiếc máy lặn, phao hơi được kiểm tra kỹ.

Võ đối kháng, bắn súng, chống khủng bố…, tất cả tạo nên bộ kỹ năng toàn diện. Nhưng thử thách lớn nhất không chỉ là cơ bắp mà nằm ở ý chí của người thợ lặn.

“Quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ. Chỉ có niềm tin ấy mới giữ người lính ở lại với biển sâu” - Thiếu tá Đỗ Quang Học khẳng định.

Trong mỗi lần lặn sâu, nguy cơ mất an toàn luôn rình rập các anh. Áp lực nước, dòng chảy xiết, sự cố thiết bị - tất cả đều có thể cướp đi sinh mạng của họ trong tích tắc. Nhưng điều làm nên sức mạnh của Đỗ Quang Học và đồng đội chính là tinh thần thép. Họ coi mỗi lần xuống nước là một lần thử thách ý chí, để vượt lên chính mình và giữ trọn trách nhiệm với Tổ quốc, với nhân dân.

Thượng tá Hoàng Văn Vĩnh - Phó lữ đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Lữ đoàn 126 khẳng định: Trong bối cảnh hiện nay, mỗi tình huống cứu hộ đều khẩn trương, khó lường, đòi hỏi bộ đội luôn duy trì trạng thái sẵn sàng cao. Việc huấn luyện, xây dựng phương án, chủ động cơ động chính là yêu cầu bắt buộc để Hải quân tiến lên chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Thiếu tá Đỗ Quang Học từ công nhân trở thành người nhái tinh nhuệ, là minh chứng cho sức mạnh của lý tưởng và lòng trung thành với nhân dân.

Những giọt nước mắt rơi trong đêm trục vớt đồng đội không làm mềm đi bản lĩnh mà chỉ càng khiến anh thêm vững tin: Mọi sự hy sinh đều không vô nghĩa, khi có những người lính đặc công hải quân luôn canh giữ bình yên từ trong lòng biển sâu.

Thành Huế

Hoàng Hà